Geachte mede-genealogen,

Wie-weet heeft u weleens aan genealogisch onderzoek in Duitsland gedaan?

    Wel: het genealogisch onderzoek in met name de (ex-) Duitstalige landen kent een mooie bron,

die veel niet-Duitse genealogen vrij bijzonder in de oren klinkt: een Ortsfamilienbuch oftewel Ortssippenbuch (de term "Sippe" is sinds de nazi-tijd 1933-1945, terecht, nogal in onbruik geraakt). 

    Dat is een bijzonder soort genealogische bronbewerking, waarin voor een bepaalde plaats (Ort, oord)

genealogische gegevens over leden van een bepaalde "uitgebreide familie, extended family" (Familie / Sippe; oud-Nederlands: "sibbe"), die men heeft gevonden in oudere primaire bronnen (als DTB-registers, lidmatenlijsten, poortersboeken, cijnsregisters e.a.) georganiseerd, verzameld en toegankelijk gemaakt heeft in de vorm van een boek (Buch). -  "Reconstructie" is de term: men kan alleen maar stréven naar volledigheid; niet altijd zijn zij volledig, omdat het kan gebeuren dat er familieleden op enig moment in een plaats wonen, die daar niet zelf geboren, getrouwd of overleden zijn - èn omdat bronnen verloren gaan.

      In Nederland en Belgie kent men ze bijvoorbeeld als "gezinsreconstructie", "familiereconstructie". Het opstellen ervan is voor het overgrote deel het werk van vrijwilligers, en steeds meér van die boeken worden, als digitale gegevensset, online beschikbaar gemaakt : zie http://www.online-ofb.de/. 

      Veel werk is het altijd al geweest, maar anders dan vroeger (als gedrukt boek!) worden de gegevens tegenwoordig al meteen vanaf het begin digitaal, per computer, samengesteld; dat maakt het latere "op internet plaatsen" stukken gemakkelijker. Maar er is dus nog veel te doen aan het omzetten van oude, gedrukte exemplaren naar digitale databases; èn er zal altijd bij velen óók behoefte blijven aan een mooi boek, iets tastbaars met een mooi verhaal eromheen, om vast te houden.

     Nog altijd zijn er plaatsen waar nog behoefte is aan zo'n reconstructie, en 't (dankbare!) resultaat van zo'n jarenlang vrijwilligers-project  -door hard zwoegen en zoeken!-  is altijd de moeite waard: het is steeds weer een feestelijke gelegenheid in een plaatselijke gemeenschap als er ergens opeens een Ortsfamilienbuch wordt uitgegeven!   Zie bijvoorbeeld:    https://www.google.nl/search?hl=nl&q=ortsfamilienbuch&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.&biw=1280&bih=634&um=1&ie=UTF-8&tbm=isch&source=og&sa=N&tab=wi&ei=1cQWUYTPM7SN0wWQzYHICQ#um=1&hl=nl&tbo=d&tbm=isch&sa=1&q=Ortsfamilienbuch&oq=Ortsfamilienbuch&gs_l=img.3..0i10i24j0i24l9.2871.3328.4. 3651.3.3.0.0.0.0.54.122.3.3.0...0.0...1c.1.2.img.ervN_6TC0BQ&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.&bvm=bv.42080656,d.d2k&fp=5253386c6feb70fd&biw=1280&bih=63 , beeldcitaat:

    (Einde beeldcitaat.)

    Vanwege de continue migratiebewegingen tussen Duitsland en Nederland is deze bron ook zéér belangrijk voor Nederlandse genealogen, aangezien er veel (later) Nederlandse families in voorkomen; zie bijvoorbeeld http://www.ortsfamilienbuecher.de/namelist.php?ofb=nordhorn&ort=Stadt&e=tod&sort_by=zuname&lang=de voor de grensplaats Nordhorn, even over de grens bij Almelo.

    Een Ortssippenbuch is dus een mooie manier om overzicht te krijgen voor een tijd waarin er nog geen moderne bevolkingsregisters per plaats bestonden (of, zoals vaak in Duitsland, die in de oorlog verloren zijn gegaan!).   -  Goede uitleg over het fenomeen vindt u bijvoorbeeld op http://www.geneapage.be/gp_gemeenten.htm , http://www.liedekerke.be/content/press/record.php?ID=212, en (in het Engels) op https://familysearch.org/blog/en/ortssippenbuch-shortcut-german-family-history-research/ .

   Over dit thema is er nu goed nieuws van de Groninger Archieven, over gezinsreconstructies

in de Duitse streek Ostfriesland oftewel Oost-Friesland (net over de grens, rond Emden en Aurich); weliswaar (nog) in boekvorm, dus nog niet als een online te raadplegen database, maar toch: een goed begin!

  Zie het persbericht op http://www.groningerarchieven.nl/nieuws/verzameling-ortssippenbucher-van-kerkdorpen-in-oost-friesland-bes, beeldcitaat (accentuering door mij, DV)  :

______________________________________________________________________________________

 ____________________________________________________________________________________

Einde beeldcitaat; zie verder het persbericht.

Het wachten is nu natuurlijk op hulp om die familiereconstructies

die nu nog "alleen maar" (!) als boek bestaan, om te zetten in een digitale dataverzameling,

een Ortsfamilienbuch Online... http://wiki-de.genealogy.net/Projekt_OFB

...vrijwilligers zijn welkom!

Met vriendelijke groet,

Dimitri Vlas

D i m i t r i,

Een goed bedoelde oproep, maar helaas van iemand die niet bekend is met de praktijk in Oost Friesland.

Het OSB (Ortssippenbuch) in Oost Friesland is een uitgave van de Upstalsboom-Gesellschaft die mede de rechten bezit. Ik heb begrepen dat het vooralsnog niet de bedoeling is van de UG de boeken om te zetten in digitale vorm. Het omzetten door particulieren in een digitale dataverzameling en het vervolgens beschikbaar stellen aan het publiek zonder toestemming is strafbaar.

Het OFB (Ortsfamilienbuch) in Oost Friesland, waarvan geen exemplaren in enig archief/bibliotheek in Nederland beschikbaar zijn, is een particulier initiatief van beroepsgenealogen wier inkomsten o.a. bestaan uit de verkoop van deze boeken. Hier is hetzelfde van toepassing.

Het gevolg is dat de OSB's en OFB's versteende objecten worden, waarbinnen de fouten, die aantoonbaar aanwezig zijn, niet verbeterd worden noch publiek worden gemaakt.

Daarnaast zijn er buiten Oost Friesland in Duitsland mensen actief om nog niet bestaande OFB's direct in digitale vorm op te zetten en beschikbaar te stellen.

Met vriendelijke groet,

Chris van Dijkum

P.S. Overigens is een ongeveer even grote collectie OSB's van Oost Friesland bij het CBG beschikbaar:

http://home.kpn.nl/cevdykum/OSB%20lijst%20CBG.htm

Slechts van 5 kerkgemeenten in Oost Friesland, te weten Stedesdorf, Burhafe, Dunum (tezamen), Petkum en Gandersum zijn online OFB's beschikbaar.

http://www.online-ofb.de/stedesdorf/

http://www.online-ofb.de/petkum/

http://www.online-ofb.de/gandersum/

Geachte heer Van Dijkum,

Een vreemde reactie: ik ken u niet, en u kent mij niet.

U spreekt over mijn bekendheid met de situatie in Oost-Friesland,

maar u weet niets van mijn bekendheid daarmee; en het draagt niets bij aan dit forum als u allerlei begrippen, eigennamen, lidwoorden en zelfstandige naamwoorden doorelkaar haalt.  

Afgezien daarvan: het is op dit forum niet de bedoeling dat u "op de persoon speelt" - als u reageert

Voordat u zich uitspreekt over mijn kennis: blijft u gewoon bij uw eigen kennis, mag ik u aanraden.

"Meer onderzoek is nodig!", zou een sociaal-wetenschapper zeggen...

 

Met vriendelijke groet, 

Dimitri Vlas

-

ofwel

in de beperking toont zich de meester.

Het zou me een lief ding wezen als die genealogische databanken eens geïntegreerd zouden worden in wetenschappelijke projecten. Dan doen we het eindelijk eens ergens voor.

Sine ira et studio, heren.

Naast de OSBs bij het CBG zijn ook de betreffende (DTB) microfiches voorradig. Dat vergemakkelijkt in elk geval het controleren van data uit die OSBs.

Zoals Chris van Dijkum in zijn - m.i. zakelijke - antwoord uitlegt, zijn de meeste OSBs (OFBs) niet in digitale vorm beschikbaar en worden ze dat ook niet. Het is in elk geval mooi dat ook in Groningen OSBs (w.o. bijvoorbeeld die van de belangrijke stad Leer) geraadpleegd kunnen worden.

Overigens zal het nog wel een tijd duren voordat van 'alle' steden de OSBs beschikbaar zijn: van bijvoorbeeld steden als Bunde en Weener (waar vele Nederlandse voorouders vandaan komen) is nog steeds niets verschenen...

***

Overigens vind ik de bitse reactie van Dimitri Vlas op de bijdrage van Chris van Dijkum betreurenswaardig..... en dat op basis van een openingszin.