In een bevolkingsregister van 1910 staat bij ambt, beroep of bedrijf: particulier.

Wat betekent dit?

Dat betekent dat de persoon geen beroep had.

Beste mevrouw Van Dongen,

"Geen beroep" is maar de halve waarheid. In de oude bevolkingsregisters stonden natuurlijk duizenden mensen vermeld die geen beroep hadden, maar in de betekenis die mijnheer Huijssoon bedoelt, was daar dan gewoon ingevuld: "geen" of "zonder beroep" ('z.b.').  Zoals elke koe wel een dier is, maar lang niet elk dier een koe: het ene begrip is veel ruimer; een particulier was wel iemand die geen beroep had, maar lang niet iedereen zonder beroep was ook "particulier".

In de praktijk betekende het: iemand die voor zijn middelen van bestaan niet afhankelijk was van werk als werknemer of zelfstandige; een financieel onafhankelijke, vermogende, rijke persoon.

Met vriendelijke groet, Dimitri Vlas

De term "particulier" wordt in diverse betekenissen gebruikt. Ik heb ook voorouders die geenszins rijk waren en ook als "particulier" werden vermeld in akten. Het is een lastig te vangen begrip, maar betekent eigenlijk dat
de persoon in kwestie gewoon "een burger" was, een persoon zonder verdere definiëring. In ieder geval geen ambtenaar of militair maar alles wat niet tot die twee groepen behoorde.
 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Particulier

Geachte mevouw van Dongen. Volgens mij zit Dimitri Vlas het dichtst bij de waarheid. In ieder geval gaat het meestentijds om vermogende personen. Die niet alleen uitstekend voor zichzelf konden zorgen (zie de eerdere "definitie"), maar die zelf mensen inhuurden. Zeg maar: werk gaven. Particulier dus in tegenstelling tot bedrijf. De mensen die in dienst waren van particulieren waren dus bijvoorbeeld werkster, chauffeur, kok(kin), kinderjuffrouw etc.

En inderdaad, zoals Dimitri Vlas ook al schrijft, wordt "zonder beroep" (of beroep: geen) vaak gebruikt in akten om aan te geven dat de man des huizes genoeg verdiende om zijn gezin te onderhouden, zonder dat de vrouw moest werken voor extra inkomsten. Echt rijk was dat soort mensen m.i. niet, maar zij voelden zich wel meer dan tweeverdieners.

Bij de personen die ik zelf ben tegengekomen ging het allerminst om vermogende personen. Vaak waren ze eerst arbeid(st)er en later particulier(e). Ik vermoed dat het dan gaat om mensen die thuis was klusjes doen waar ze wat geld mee verdienen. Dan betekent het vooral dat ze niet voor een baas werken maar als kleine zelfstandige.

Ik heb absoluut dezelfde indruk als de heer Nelisse.

Als voorbeeld geef ik Johannes Huson, die eerst in Zierikzee en na 1876 in Rotterdam woonde. Op zijn certificaat van de nationale militie staat dat hij op 31 dec. 1858 uit hoofde van lichaamsgebreken uit de militaire dienst is ontslagen. Hij is dan particulier. In 1862 is hij broodverkoper. Bij de geboorte van zijn dochter in 1863 is hij weer particulier en daarna achtereenvolgens vrachtrijder (1873), courantenbesteller (1874), werkman (1876), apothekersknecht (1877, 1879). bediende (1885) en bode / loopknecht eener vereniging (1898). Al met al was hij zeker geen vermogend man. Ik vermoed dat hij op de momenten dat hij particulier genoemd werd, gewoon werkloos was. Zeker, een particulier kan ook een persoon zijn die niet werkt, omdat hij van zijn kapitaal leeft of van de inkomsten van zijn bezittingen, maar het kan ook gewoon een arme duvel zijn.

Ik begin (na wat verder gegoogled te hebben) de indruk te krijgen dat het begrip in Zeeland een andere betekenis had dan in de rest van het land.