stamboomforum

Forum logoArchiefinstellingen, bronnen en inventarissen » Wetsartikel in verslag rechtszitting 1799: wie weet waar dit naar verwijst



Profiel afbeelding

In een verslag van een rechtszitting (casus over moeder die de mogelijke vader daagt om alimentatie te betalen, d.d. 5 maart 1799) wordt verwezen naar een wetsartikel, namelijk:

tegen behoorlijke kwitantie [betaling] in promptis [direct] op te leggen, en betalen, eerstelijk een som van tachtig gulden, voor kraamkosten van het kind waarvan zij eijss. [eiser] op den 6e november 1798 is verlost, en waarvan hij ged. [gedaagde] de vader is, en voorts [verder] voor alimentatie van hetzelve kind wekelijks te betalen een som van twee guldens [en] tien stuivers, te rekenen van den dag der geboorte van ’t zelve kind, zijnde voorgevallen op den 6e november 1798 en daar mede te continueren tot des zelfs achttienjarigen ouderdom, eerder geapporbeerden staat [volwassenheid] of overlijden toe,

zijnde de eijss. [eiser] bereid en tevreden om de waarheid van het hier voren gemelde bij art. 2.8 aes nog met plechtige eed te staven, en voorst al mede te zweren, buiten de voorgemelde vleselijke conversatie [omgang], met niemand ander buiten den ged. [gedaagde] vleselijk te hebben geconverseerd, dus dat niemand anders dan hij ged. [gedaagde] de vader is of zijn kan van het kind waar van zij eijss. [eiser] op den voorn. [voornoemden] 6e november 1798 is verlost, cum expensis [met onkosten] of tot anderen e.c. [exempli causa, voorbeeld]

Wie weet welk wetsartikel hier wordt bedoeld? Ik vermoed dat dit het burgerlijk wetboek is, zoals dat voor de Code Napoleon in gebruik was in Nederland.

Daarnaast: wie weet wat 'aes' betekent? Ik ken het alleen van de 'Deux Aes' bijbel, waar het de betekenis heeft van 'één'.

Jaco Boer - 10 jul 2017 - 22:43

Beste Jaco, staat er niet gewoon als i.p.v. aes? Met het woord "alsnog" is het een begrijpelijke zin. Het artikel slaat niet op een wetsartikel maar op iets wat ze zelf eerder heeft beweerd en wat ze verklaart onder te willen bevestigen. Met vriendelijke groet, André

André Jansen - 11 jul 2017 - 08:31

Er was geen burgerlijk wetboek voor de Code Napoleon, althans geen codificatie voor de gehele Republiek. Zoals André zegt, de artikel-aanduiding moet verwijzen naar een eerdere passage uit de sententie (uitspraak). Is dit uit het Hof van Holland?

Bas Lems - 11 jul 2017 - 16:14

Hallo Bas, dat is niet helemaal wat ik bedoelde. Ik vatte artikel op als deel van de aanspraak die eiseres indiende in, naar ik aanneem, een civiel proces tegen de verwekker van haar kind.

Artikel in die betekenis kun je in het WNT vinden onder Supplement bij Artikel 1.b: "In rechtszaken. — α) Gesteld punt bij het aanhangig maken van een zaak; soms: punt van beschuldiging."

André Jansen - 11 jul 2017 - 19:53

Dat zou ook kunnen Andre, maar laten we de reactie van Jaco afwachten. Die heeft de tekst gelezen, misschien ook wel het originele document, weet wat de bron is en weet meer over de achtergrond en de context.

Waar we het beiden over eens zijn is dan toch dat er geen uniforme codificatie bestond voor de Franse tijd en dat art. dus niet kan verwijzen naar een externe bron.

Bas Lems - 11 jul 2017 - 20:08

Beste Andre, beste Bas, dank voor de reacties. Ter verduidelijking het volgende:

Sprake is van een verslag van een rechtsdag gehouden in Gouderak, dit betreft dus plaatselijk rechtsgeding en komt dus niet uit Hof van Holland.

Wat betreft 'aes' ben ik het met André mee, dit is inderdaad een logische conclusie. Mijn ingewikkelde gedachtegang was toch onjuist;)

Wat betreft 'art. 2.8': na herlezen van jullie reacties en de aktes ben ik tot de conclusie gekomen dat dit verwijst naar eerder genoemde beschuldigingen, die op het vorige blad zijn genummerd van 1 tot 17. Ik was in de verwarring door 2.8, dacht dus dat sprake was van een subalinea/pargraaf. Waarschijnlijk wordt artikel 2 tot 8 genoemd. Is dat logisch? Deze artikelen luiden als volgt:

  1. Van der Grijp als procureur van de eiser … zeggen,
  2. dat zij eiser dien den ouderdom van twintig jaren nog niet bereikt had,
  3. door de verleiding van den gedaagde,
  4. zich zover heeft doen reduceren [verminderen], dat zij,
  5. niet alleen ... met dezelve vleselijke lust geconserveerd [gehouden] heeft,
  6. maar ook daardoor is bezwangerd geworden,
  7. en op den 6e november 1798 in het kraambed is bevallen van een dochter, thans nog in leven,
  8. welk kind zij eiserese van hem in barends. [barensnood] heeft opgezworen

Blijkbaar heeft de moeder tijdens de bevalling de gedaagde (vader) al genoemd als vader (cf. art. 8) en is bereid dit nogmaals onder ede te verklaren.

In onderstaande de aktes:

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Jaco Boer - 11 jul 2017 - 22:39

Waarschijnlijk wordt artikel 2 tot 8 genoemd. Is dat logisch?

Ja, dat is volgens mij inderdaad het geval.

Dank voor het plaatsen van de afbeeldingen, Jaco.

Heb je de uitspraak (het vonnis) al gevonden?

Bas Lems - 11 jul 2017 - 23:05

De uitspraak heb ik inderdaad ook gevonden, het is een set van zo'n 15 pagina's die ik aan het transcriberen ben. Uiteindelijk is de uitspraak dat de gedaagde (mogelijke vader) met ede moet bevestigen dat hij niet de vader is, hij wordt niet veroordeeld tot kraamkosten en alimentatie.

Opvallend verhaal van de dochter van mijn oudovergrootvader (7e graad).

Jaco Boer - 11 jul 2017 - 23:09

Een paar dingen lees ik iets anders:

  1. Van der Grijp als procureur van de eiss. deede zeggen,
  2. dat zij eiss. die den ouderdom van twintig jaren nog niet bereikt had,
  3. door de verleiding van den gedaagde,
  4. zich zover heeft doen seduceren [verleiden], dat zij,
  5. niet alleen iterative [herhaaldelijk] met dezelve vleselijke lust geconserveerd [gehouden][bedoeld is geconverseerd?] heeft,
  6. maar ook daardoor is bezwangerd geworden,
  7. en op den 6e november 1798 in het kraambed is bevallen van een dochter, thans nog in leven,
  8. welk kind zij eiserese van hem in barends. [barensnood] heeft opgezworen

André Jansen - 11 jul 2017 - 23:13


vleeschelijk geconverseert hebben = vleselijke omgang gehad hebben = geslachtsgemeenschap gehad hebben

ChrisvD - 11 jul 2017 - 23:15







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu