Bij een verhuizing in 1916 van ouders met kinderen blijft het oudste kind/dochter (11 á 12 jaar oud) achter bij grootouders (ouders van haar recent overleden moeder).

Daarover heb ik de vraag:

•  Kon dit uitsluitend op basis van een ouderlijk besluit  of moest daaraan een kinderrechterlijk besluit ten grondslag liggen?

Wie houdt/hield die ouders in vredesnaam tegen??  Er wonen wel vaker kinderen niet bij hun ouders. Als dat in onderling overleg gaat, heeft niemand daar verder iets mee te maken, lijkt me. (Maar OK, ik ben niet juridisch geschoold.)

Ik weet van een verre achterneef dat hij bij familie ging wonen in de stad omdat daar betere scholing was. !geheel uit vrije wil. Ouders akkoord, geen rechter bij nodig.

Maar rond 1900 was er ook regelmatig sprake van de benoeming van een voogd in geval van half-wezen en werden kinderen (afhankelijk van hun leeftijd en het geslacht van de overgebleven ouder) gedurende meerdere jaren (tot hun volwassenheid) in een weeshuis geplaatst. Ik weet echter niet of dat altijd gebeurde op verzoek van de overgebleven ouder.

mvg-Ben

Bedankt voor de reacties tot nu toe. Kunnen de ouders, w.o. de stiefmoeder, zelf vrijwillig feitelijk van de ouderlijke macht afzien of wordt die d.t.v. de kinderrechter aan de grootouders overgedragen? Vroeger zouden kinderen wel op betrekkelijk jonge leeftijd door ouders voor de verzorging van de grootouders daar geplaatst worden.

Meneer Jongkoen, ik snap het probleem niet... Als u denkt dat de kinderrechter het officieel gesanctioneerd heeft, kunt u op zoek gaan naar het desbetreffende archief.

Maar verder, ik zei het al eerder: het lijkt mij dat dit ook gewoon informeel gebeurd kan zijn. Waarom moet de overheid eraan te pas komen, als ouders en grootouders het eens zijn?  Ja, als de grootouders het wettelijk gezag over de kinderen willen of moeten hebben, dan wel. Maar anders wonen die kinderen gewoon "uit huis". Als ze door de ouders in een internaat of kostschool worden geplaatst (schipperskinderen b.v.) kraait daar toch ook geen haan naar?  Geloof me, daar komt geen kinderrechter aan te pas.

Petra,

Als de kinderrechter toen niet gebruikelijk was, heeft het weinig zin daar naar te zoeken. Vandaar juist mijn vraag.

Het is maar de vraag of toen veel kinderen in een kostbaar internaat verbleven. Er gold in 1916 een leerplicht tot 12 jaar en zij verbleef 11 jaren (tot haar dood) buiten het ouderlijke gezin (109 km verwijderd van grootouders uit 1^e huwelijk)

Chronologische verloop was:

• Huwelijk             03/09/1902         1^e echtgenote
• Overlijden          01/02/1916         1^e echtgenote
• Huwelijk             16/08/1916         2^e echtgenote
• Opname             07/10/1916         dochter (bijna 12) bij grootouders
• Verhuizing         17/10/1916         ouderlijke gezin met broer (7)/zus ( 3)
• Overlijden          03/12/1927         kind (23) bij grootouders resp. in Gasthuis (mogelijk TBC); was verloofd.

Was er toen eigenlijk al een kinderrechter, of liep dat via het kantongerecht?  Dat lijkt me een eerste vraag, als u in zo'n geval een gerechtelijke beschikking verwacht.

En het ging me er niet om of er véél kinderen in een internaat verbleven -- in welgestelde R.K. families was dat overigens helemaal niet ongewoon -- maar of daar een rechter aan te pas kwam!  Volgens mij, dat probeerde ik eerder al duidelijk te maken, is er geen enkele reden om dat te veronderstellen. De ouders hadden en hielden het ouderlijk gezag, en besteedden het kind naar believen elders uit. In een dienstje bijvoorbeeld (in arme milieus was dat al heel jong het geval). Of bij een suikertante, die wel een jong nichtje om zich heen wilde hebben (voor gezelligheid en hand- en spandiensten -- met een erfenis in het verschiet). Of, zoals hier, bij grootouders. 

Het antwoord moet naar mijn idee gezocht worden in de situatie van toen. Een kind van 12 jaar werd toen al arbeidswaardig gezien. Mijn vader ging op 14-jarige leeftijd in 1950 al werken als krullenjongen bij een bouwbedrijf. Dat was toen heel normaal, vooral bij grotere gezinnen waar veel monden gevoed moesten worden. Het kan zijn dat de grootouders enigszins hulpbehoevend waren en hulp nodig hadden of een extra verdiener om te voorzien in kosten van levensonderhoud. Het had andersom net zo goed gekund dat de grootouders meeverhuisd waren. Binnen de familie werden oplossingen gezocht als dat nodig was. In deze familie werd blijkbaar voor deze oplossing gekozen. 

Dit vind ik op de website van Nieuwland Erfgoed:

In de periode 1811-1838 besliste de vrederechter in voogdijzaken. Vanaf 1838 gebeurt dat door de kantonrechter en in sommige gevallen door de arrondissementsrechtbank. Dat wil zeggen:

kantonrechter:
- bij overlijden van een van de ouders is de overgebleven ouder in het algemeen wettelijk voogd. De kantonrechter hoeft daarvoor niets te regelen. Wel moet er een toeziend voogd worden aangesteld;
- bij overlijden van beide ouders benoemt de kantonrechter een voogd en een toeziend voogd;

Overigens is er op de website nog meer informatie te vinden. Zie hier (zoekwijzer 5).

Allen,

• Bedankt voor jullie reacties.
• Kijkend naar de informatie van Johanna C. is het de vraag of de 2e echtgenote dan wel één van de ouders van de 1e echtgenote is benoemd tot toeziend voogd. Het laatste ligt eerder voor de hand. Als ik dit juridisch scherp slijp, zou dit betekenen dat die grootouder feitelijk op zichzelf en zijn echtgeno(o)t(e) toeziet.
• Slechts een juridische formaliteit, waaraan de praktijk zich niets gelegen hoeft te laten liggen?