Archiefinstellingen, bronnen en inventarissen » Amsterdam Huwelijken 1948
Jongens, jongens. Wéér enkel 100/75/50. Hoe lang zit u allemaal nu al op 't Stamboomforum? Nòg maar een keertje dan, voor de zóveelste keer... ;)
Een genealoog/stamboomonderzoeker moet, voor de fase waarin er nog niet naar hartelust kan worden gekeken in al openbaar gemaakte akten, éérst voor zichzelf helder krijgen, dat hij/zij het verschil begrijpt tussen een afschrift van een akte van de burgerlijke stand (= een fotokopie van het origineel, dus een complete weergave van de volledige akte) en een uittreksel (= alleen maar een "selectie" van gegevens uit het origineel, zoals u bijvoorbeeld van het CBG ook alleen maar een extract uit de originele persoonskaart of persoonslijst in handen krijgt; en dus bij lange na niet al de gegevens zoals aanwezig in een fotokopie van het originele document). Dat scheelt namelijk nogal veel in de hoeveelheid informatie die het document u kan opleveren.
De wetgeving over de burgerlijke stand die voor u als genealoog belangrijk is, o.a. boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (in het bijzonder ook titel 4, afdeling 8 daarvan), maakt immers een onderscheid in die twee "te verstrekken" soorten documenten, en ook een onderscheid in de groepen personen die recht hebben op de éne soort verstrekking, en de andere. En recht op een afschrift heeft maar een veel kleinere groep mensen; kijkt u maar eens in artikel 1:23b van het BW. De rechter heeft al eens uitgesproken, dat een genealogisch onderzoek op zichzelf niet "een gerechtvaardigd belang" in de zin van art. 1:23b BW oplevert.
Een voorbeeld van een uittreksel uit een akte: (illustratie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Trouwboekje)
Heeft u dat? OK. - Vervolgens dit : de openbaarheidsnorm van 100/75/50 jaar is voor genealogen alleen maar de halve waarheid.
- Ten eerste omdat het een minimum-norm is, en niet iets wat u daadwerkelijk "du moment" al kunt opeisen. In heel veel gemeenten worden immers akten van de burgerlijke stand (geboorte, huwelijk/partnerschap, overlijden) in de praktijk niet per jáárgang overgedragen aan archiefinstellingen (in principe ter openbaarmaking), maar in bundels van 5 of 10 jaar, d.w.z. pas als er veel meer tijd verstreken is; dus in veel gevallen zult u helaas nog een tijdje moeten wachten op openbare akten. Maakt u uzelf en andere genealogen, die het fijne er niet van weten of onthouden, dus niet blij met een dooie mus. Beter is het dus ook, niet te spreken van "...worden openbaar na 100/75/50 jaar", maar van "worden openbaar niet eerder dan nà verloop van 100/75/50 jaar", wel te verstaan: na het afsluiten van de desbetreffende complete jaargang. Dus bijvoorbeeld een huwelijksakte van 24 mei 1950 wordt niet openbaar 75 jaar na dàt moment, op 24 mei 2025, maar 75 jaar na het afsluiten van de complete jaargang 1950, dus op 1 januari 1951 + 75 jaar = 1 januari 2026.
En dit gaat allemaal over de openbaarheid van de volledige akte (afschrift!). Als u tijdelijk "met iets minder genoegen neemt", een uittreksel, hóeft u helemaal niet te wachten, want dat kan altijd al; zie art. 1:23b BW, lid 1: "Een ieder is bevoegd" (= iedereen kan), over het vragen bij Burgerzaken om uittreksels van geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten.
- Ten tweede omdat veel genealogen zich door die 100/75/50-openbaarheidsnorm véél te veel op de kast laten jagen, en zich ergeren, wat helemaal niet nodig is: er geldt immers de belangrijke nuancering daarop van artikel 25 van het Besluit Burgerlijke Stand 1994 (inwerkingtreding: 1-1-1995). U weet zelf wel waarom geboorteakten zo goed beschermd zijn qua openbaarheid; maar voor "vroeg-moderne" huwelijksakten en overlijdensakten (die nog lang niet zijn overgedragen aan archiefinstellingen) geeft dit wetsartikel veel mogelijkheden aan genealogen, om een afschrift van een akte aan te vragen:
(let wel: er staat "kan", niet verplichtend "de ambtenaar van de burgerlijke stand geeft uit", dus wellicht heeft de ambtenaar van de burgerlijke stand hierbij een zekere beleidsvrijheid om met ja of nee te beslissen n.a.v. uw verzoek; alleen: we leven hier niet in Rusland, maar in de rechtsstaat Nederland, dus een evt. afwijzende beslissing van het overheidsorgaan ABS kunt u àltijd aanvechten, via bezwaar en beroep!)
U mag dus aan de Afdeling Burgerzaken, van de gemeente waar de desbetreffende akte is opgemaakt, vragen om een afschrift van een huwelijksakte of overlijdensakte opgemaakt vóór 1 januari 1995 (natuurlijk tegen betaling van de desbetreffende legeskosten). En dit vult in de praktijk een enorm "gat" op voor duizenden genealogen die dachten dat zij nog tientallen jaren moesten wachten op de openbaarmaking van bepaalde akten. - Helaas zijn ook duizenden genealogen zich hiervan helemaal niet bewust. Een hoop gemiste kansen & ergernis voor niets... vergeet u dus nooit art. 25, BBS 1994!
De vraagsteller, mevrouw Dominique / dlinvz, was dus (onbewust) met haar veronderstelling "aan het verkeerde adres" bij het Stadsarchief Amsterdam, en hoeft óók niet te wachten totdat de huwelijksakte uit 1948 volgens de 100/75/50-norm openbaar wordt (nl. op 1 januari 1949 + 75 jaar = 1 januari 2024), maar kan gewoon nu al, in 2017, bij Burgerzaken - Gemeente Amsterdam vragen om een volledig afschrift van de huwelijksakte uit 1948.
Succes met uw onderzoek,
met vriendelijke groet, Dimitri Vlas