stamboomforum

Forum logoArchiefinstellingen, bronnen en inventarissen » erfgenamen in de 18e eeuw - "Aasdomsrecht"



Profiel afbeelding

Na het overlijden in 1780 van Maria Lokker worden haar minderjarige zusjes als erfgenamen aangewezen "ab intestato". Er is dus geen testament gemaakt en de zusjes worden gezien als de naaste bloedverwanten en erven ongeveer 50% van de nalatenschap. 

Maria is getrouwd en overlijdt tijdens de bevalling van haar eerste kind. Haar man krijgt het andere deel van de nalatenschap.

Ik heb gezocht op Internet naar andere regelingen bij erven van nalatenschappen in de 18e eeuw, maar vind daar niets over. In de tegenwoordige erfregels zou de volledige boedel naar de man gaan (of blijven).

Heeft iemand een idee waarom die zusjes als erfgenamen worden gezien?

Jan van de Tonnekreek - 24 dec 2017 - 13:46

Tegenwoordig is het kind ook erfgenaam. De echtgenote voor 50% en voor een kindsdeel. Dus in bovenstaande geval zou dus man 75% krijgen en het kind 25%.  Maar het is inderdaad vreemd dat in bovenstaande het kind niet als erfgenaam vermeld wordt, maar wel de zussen. Wellicht zijn de zussen voogd over het bewuste kind.

J. van der Linden - 24 dec 2017 - 13:53

-

JP Ouweltjes - 24 dec 2017 - 13:57

Ik had iets duidelijker moeten zijn. Zij is overleden tijdens de bevalling van haar eerste kind. Maar het kind is niet levend ter wereld gekomen. 

Er zijn dus geen kinderen in het huwelijk....

Jan van de Tonnekreek - 24 dec 2017 - 14:02

Ja dat verklaard een hoop. In die tijd was er bij erfenissen  e.d. nog sprake van het Romeins recht. Dat is aan het begin van 19e eeuw veranderd door Napoleon. 

J. van der Linden - 24 dec 2017 - 14:09

Ik vind diverse artikelen over "Romeins recht", de vertaling daarvan in Holland naar "Rooms-Hollands recht" en uiteindelijk de vervanging door de "Code Civil" in 1809, maar nergens kan ik een eenvoudige opsommingslijst met erfgenamen vinden. Daaruit zou dan duidelijk moeten worden, dat bij het overlijden van een gehuwde vrouw zonder testament en zonder kinderen de bloedverwanten van de overledene voor 50% erfgenamen zijn (in dit geval dus minderjarige zusjes). Ik ben dat overigens bij eerdere (dus terug in de tijd) ook niet zo tegen gekomen. 

Heeft u wellicht een link naar een site waar ik dit kan vinden?

Jan van de Tonnekreek - 24 dec 2017 - 14:39

Ik weet niet een side of zo, maar ik ben dit een paar tegengekomen gekomen in de transportaktes van Beverwijk.  Ik heb dit toen eens besproken met een notaris en die vertelde mij toen dat dit volgens het Romeins recht normaal was. Sorry maar ik kan u ook niet verder helpen

J. van der Linden - 24 dec 2017 - 14:48

Gevonden!

Het komt door het Aasdomsrecht (zoals dhr Ouweltjes aangaf) . De hoofdregel daarbij is: "het naaste bloed beurt het goed". Ik citeer: "volgens dit versterfrecht had de langstlevende echtgenoot recht op de helft van de gemeenschappelijke boedel en konden de andere erfgenamen aanspraak maken op een evenredig deel van de andere portie". 

Dus de echtgenoot krijgt 50% en de naaste bloedverwanten - in mijn geval de beide minderjarige zusjes - de andere 50%. 

Dank voor het meedenken.

Jan van de Tonnekreek - 24 dec 2017 - 15:13

Klopt precies. Met nog één toevoeging: bij kinderloos overlijden, zoals in dit geval, ging het lijfgoed (kleding, sieraden, kerkboek etc.) óók naar de naaste familie (en dat kon nog een aardig bedrag uitmaken). Dat viel niet onder de gemene boedel waarvan elk der partners de helft toekwam.

Testamentair was er wel meer mogelijk, b.v. dat de overlevende echtgenoot de boedel ter lijftocht hield (er levenslang het vruchtgebruik van trok) maar dat speelt hier dus niet.

Petra - 25 dec 2017 - 08:37

Dank voor de toevoeging. Mogelijk dat ze dan op Goeree-Overflakkee (in Oude-Tonge) destijds de regels iets hadden aangepast. 

De vrouwenkleding en haar sieraden gingen inderdaad naar haar zusjes, maar telden wel degelijk mee in de plussen en minnen van de boedel. 

Daarnaast - vond ik ook opvallend - werden de zogenoemde doodschulden volledig ten laste gebracht van de bloedverwanten (de minderjarige zusjes). Wellicht ten overvloede, maar de doodschulden waren afleggen, doodskist, luiden, graf maken en dichten, doodskleed, kosten van de chirurgijn, eten en drinken tijdens de begrafenis, etc. Dat liep in dit geval toch op tot 60 gulden. 

De uiteindelijke verdeling was 2807 voor de echtgenoot en 2747 voor de zusjes. 

Jan van de Tonnekreek - 25 dec 2017 - 13:27

Dat is wel vreemd, want de doodskosten werden hier (Noorden des Lands) altijd keurig verdeeld. Ofwel, het ging éérst van de gemene boedel af voor die gedeeld werd!  Als een ouder - bij hertrouwen - de kinderen moest afkopen werden die kosten (inclusief doktersvisites en medicijnen) ook wel eens gecompenseerd tegen het lijfgoed, of een deel daarvan.

30 gulden was een standaard-bedrag voor de begrafenis met alles d'rop en d'ran. Als je boedel ontoereikend was om de schuldeisers te betalen, mochten de nabestaanden dát eraan uitgeven en niet meer (alleen de doodkist al kostte ƒ 6). Maar vanaf dat basisbedrag kon het flink omhoog gaan... tot honderden guldens voor welgestelden.

Petra - 25 dec 2017 - 14:38

Ik heb mijn eerdere bericht verwijderd omdat ik me totaal geen expert voel op erfrechtgebied. Ik ben echter ooit een proces tegengekomen dat voor het Hof van Holland diende waarbij aasdomsrecht van toepassing was. Dit was begin 16e eeuw. 

Echter, uw geval speelde rond 1780. En nadat ik eea nog eens had gecheckt begon ik weer te twijfelen. Ten onrechte dus, zoals ik nu begrijp.

JP Ouweltjes - 25 dec 2017 - 14:39

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Hierbij de mededeling uit de "Akte van Scheydinge" waaruit wordt verklaard dat de zusters de doodschuld volledig moeten dragen.

Jan van de Tonnekreek - 25 dec 2017 - 15:21

Gezien het feit dat beide zusjes minderjarig zijn, is het mogelijk dat Maria bij de lokale weeskamer aangegeven heeft dat zij verantwoordelijk is voor haar zusjes en een nalatenschap heeft geregistreerd.

Pieter Groen - 29 dec 2017 - 08:26


Reactie liet even op zich wachten, omdat ik de laatste suggestie moest checken in het archief: Er is géén soort van voogdijschap of verantwoordelijkheid door de oudere (overleden) zus over de twee minderjarige meisjes neergelegd bij de weeskamer. 

Maar dank voor de reactie, het had gekund. Nee, ik denk dat "aasdomsrecht" hier het juiste antwoord is.

Jan van de Tonnekreek - 13 jan 2018 - 15:52







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu