Een voorouder van mij, Michiel Hops, treedt als lademaker (een ambachtsman) in dienst van de VOC.

Ik kan zijn soldijrekening in het scheepssoldijboek lezen, maar er blijven enkele onduidelijkheden.

Aan de linkerzijde staat een schuldenpost voor de schuldbrief:

sch(ul)d AC:   P  ..... f 300 - -

Wat betekent dit? De schuldbrief is niet op naam gesteld; AC: = aan Compagnie???

Opvallend is ook het hoge bedrag van de schuldbrief.

De tweede onduidelijkheid staat op de rechterzijde. Na aankomst op rede Batavia worden de boeken gesloten. De lademaker gaat dan naar de equipagewerf; vervolgens staat er 'Gaet t cours'.

Behalve het negatief saldo op deze pagina, worden hier geen andere bedragen opgevoerd.

Wat betekent 'Gaet 't cours'?

Michiel,

Kun je hier geen afbeelding plaatsen van de hele rekening?

Groet, Pauwel

Hierbij de volledige afbeeldingen van het rechter- en linkerzijde van de soldijrekening:

Hierbji ook mijn transcriptie van de rekening:

Linkerbladzijde:

In 't Schip D Hoop

Michiel Hops, van ......Lademaker

                                         niet v(er)maekt

1756

15 meij   a d E(dele) Comp(agnie)....ov(er) 2/m gage op hand                        f 28     -    -

                                                ...       "  sch(ul)d A C:   P                          f 300    -   -

             " jong(en)s linnep(ak)....... " 1. p(a)k                                               f   -   19   -

             " hembden.....................  " 1 p(ee)s                                              f   -   16   8

                                                                                                                f  329 15  8

1757, 20 Xb: afgen: P Transptbr  fo:  17  -  f 54  - 4 -

1758, Xb:     do       "           do   "    32  -  f   7 - 13 -

lib: 314 no. 4. Obiit in 't hosp: 18. mt 1757.

Zonder testam: of goederen

[Nog enkele berekeningen, waarbij o.a. het bedrag van de schuldbrief wordt verrekend met het negatief saldo]

Rechterbladzijde:

Anno 1756 voor Delft

14 9ber:  Per d E(dele) Comp(agnie) f 84 ov(er)  6/m gage a f 14 per maand van 15 meij jo: dat zijn uijt gezeijlt tot heden, dat ter rheede batav: de boeken s(luij)t(en)  en op d'werff Gaet (cours)                                                                                                                   f 84   -  -

                                                                                                   tequaet               f 245  15  8

                                                                                                                             f 329 15   8

gecorrigeerde versie

1. p(ees)k(ist)

Niet "1 p(a)k"?

" hembden.....................  " 1 p(aa)r 

Niet "1 p(ee)s"? Cf. de -s van jongens pak.

f 84 op 6/m gage a 14 per maand

Ik denk ... ƒ 84 ov(er) 6/m ... ƒ 14 ...

[bijgesteld]

Pauwel, bedankt voor de correcties.

1. Je hebt gelijk, ik veronderstel nu ook dat er "p(a)k" staat

2. Mogelijk staat er inderdaad "p(ee)s"; wat betekent het eigenlijk in dit verband?

3. Uiteraard staat er "over", was ietsjes te haastig...

Ben nog steeds nieuwsgierig wat precies de aanduiding m.b.t. de schuldbrief betekent en het "gaet t cours' nadat hij op de werf is.

Is een "schuld" van f 300 niet veel voor een jongen-lademaker met een gage van 14 gulden per maand?

Michiel

Dag Michiel,

Ik studeer nog even verder..

p(ee)s = stuks

Zie Glossarium VOC:

pees ...·  stuks. Afgekort als ps. Portugees  peça, Frans pièce.

Zie ook https://archive.org/stream/corpusdipolmatic05heer#page/200/mode/2up/search/pees.

Groet, Pauwel

"gaet t cours' 

Hoort dat "gaet" niet bij het voorafgaande? > "op d' werff gaet"?

Zou er gelezen moeten worden a C:P: = à C(om)p(agnie)?

Ik kom die afkorting 1x op internet tegen.

Achter 15 meij (creditzijde) lees ik jo: = jo(ngstleden)?

Het moet "op d'werff gaet"zijn. Waar ik "t cours" las, moet de t vervangen door ( .

Er staat dus: op d'werff gaet. (cours)

In de afbeelding van het scheepssoldijboek wat Michael van der Zee vandaag op dit forum heeft geplaatst staat "de boecken sluijten en continueert".

M.i. moet cours in "mijn" soldijrekening in dezelfde betekenis worden opgevat als "continueert" , namelijk: loop, voortgang (=koers), continuatie dus (voortzetting dienstverband, soldijrekening nog niet afgesloten).

Ik neem nu ook aan dat a C:P aan compagnie betekent.

Ook overigens mijn dank voor verbetering schoonheidsfoutjes.

Ik lees ook achter de P nog een :

Dat "continueert" had ik ook al gezien. Over dat cours heb ik nog m'n vraagtekens.

Voor vergelijking i.h.a. zie bijvoorbeeld ook de volgende teksten:

http://www.eggsa.org/documents/main.php?g2_itemId=1057235

De afbeeldingen in de vermelde link vergeleken.

De schuld wordt vermeld: schuld aan ...  (naam) of schuld a(an)  ...(naam)

Ik denk dat met C: P (misschien staat achter de P nog een afkortingsteken) C(om)p(agnie) is bedoeld.  

De verkorting jo: komt in een vande afgebeelde scheepssoldijboeken op eggsa voor.

Alleen de 300 gulden "schuld"vind ik aan de hoge kant'; misschien omdat "jongens"een dienstverband van tien jaar aangingen? Ter vergelijking: zeelieden bji de VOC tenminste 3 jaar, overige dienaren voor 5 jaar. Zie Lequin.