Beste forumgenoten,

- Op de website Digitale Bronbewerkingen Nederland & Belgie is in de actualiteitenrubriek op 6 maart 2014 een nieuwe bijdrage geplaatst over oorlogsslachtoffers onder het verzet en de burgerbevolking, in Leiden en omgeving, in de periode 1940-1945, tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het gaat hier om een bronpublikatie van het 'Jaarboekje voor Geschiedenis en Oudheidkunde van Leiden en omstreken', uitgave 1946, specifiek de pagina's 99-160. U vindt het jaarboekje 1946 als PDF-bestand, met daarin de voor genealogen meest interessante pagina's, op http://www.oudleiden.nl/pdf/1946.PDF , beeldcitaat (accentuering door mij, DV) :

- Wat opvalt aan de vermeldingen in deze bronbewerking, is dat het Leids Jaarboekje van 1946 bepaald

géén "autoriteit" is als het gaat om joodse oorlogsslachtoffers. Dat kon ook niet ervan verwàcht worden : daarvoor ontbraken simpelweg de informatie en de communicatiemogelijkheden tijdens de Koude Oorlog.

   De Holocaust was een zó ongehoord en afschuwelijk dieptepunt in de wereldgeschiedenis, dat de omvang en de gevolgen daarvan in 1946, zo vroeg na de bevrijding, nog lang niet tot iedereen waren doorgedrongen - en voor velen ook "niet te bevatten" zijn gebleven. Mensen waren van huis en haard versleept om honderden kilometers van huis, diep in Midden- of Oost-Europa, te worden vermoord - en nog tot diep in de jaren '50 bleven vele overlevenden in onzekerheid over het lot van hun familieleden, totdat uiteindelijk via het Rode Kruis of de geallieerde autoriteiten in Duitsland bevestiging kwam. Informatie (bijvoorbeeld over het lot van joodse gevangenen in concentratiekampen in Polen of Tsjechoslowakije, of niet-joodse dwangarbeiders in Duitsland) stroomde immers moeizaam tussen Oost en West, sinds de door Rusland "bevrijde" Oostbloklanden en het vrije Westen vijandig tegenover elkaar waren komen te staan : slechts overleg op hoog niveau kon dit verhelpen.

  Het "klimaat" in Nederland was na de oorlog ook extreem kil voor wie het geluk had om levend terug te keren : pleeggezinnen hielden joodse kinderen weg van hun echte ouders, antisemitisme was nog steeds wijdverbreid, huizen waren 'ingepikt' door woningzoekenden, en de Nederlandse staat stuurde zelfs belastingaanslagen over 1940-1945 aan teruggekeerden uit de kampen. Voor hun verhalen -zoals ook voor die van de vele Indische vluchtelingen- had niemand belangstelling: "iederéén had het moeilijk gehad", en het was nu tijd om "niet meer terug te kijken, maar vooruit, en het land op te bouwen" - pas in de jaren '60 kreeg men de kans, door psychotherapie alsnog te praten om trauma's te verlichten, althans beter hanteerbaar te maken.  Bovendien kwam de vooroorlogse verzuiling in de samenleving vrolijk terug, alsof er niets gebeurd was, en iedereen sloot zich weer ijverig op in zijn of haar liberale, sociaal-democratische, rooms-katholieke of protestantse zuil.

    Inmiddels, dankzij de val van het IJzeren Gordijn, de moderne ICT-mogelijkheden, de ontzuiling/secularisatie en de maatschappelijke trend richting openheid (i.p.v. "niet de vuile was buiten hangen", e.d. mentaliteit) is veel meer duidelijk geworden over het lot van vele joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. In Nederland wordt daaraan o.a. gestalte gegeven door het databank-project Community Joods Monument - indachtig de belangrijke waarde van herdenken in de joodse cultuur : zolang je iemand blijft noemen en gedenken, zal hij

of zij niet worden vergeten. Beeldcitaten uit de website:

Aanknopingspunten voor het onderzoek doen, in deze database,

naar joodse oorlogsslachtoffers in of uit Leiden

zijn bijvoorbeeld Leiden als woonplaats, als geboorteplaats of als overlijdensplaats.

- woonplaats: http://www.communityjoodsmonument.nl/search/93?q_kind[]=person&q_advanced=person&q_date=&q_mm=&q_person_firstname=&q_person_lastname=&q_title=&q_address=&q_city=Leiden&q_dtstart=&q_dtstart_acc=y&q_birth_city=&q_dtend=&q_dtend_acc=y&q_decease_city=&q_birth_date=&q_decease_date=

- geboorteplaats: http://www.communityjoodsmonument.nl/search/93?q_kind[]=person&q_advanced=person&q_date=&q_mm=&q_person_firstname=&q_person_lastname=&q_title=&q_address=&q_city=&q_dtstart=&q_dtstart_acc=y&q_birth_city=Leiden&q_dtend=&q_dtend_acc=y&q_decease_city=&q_birth_date=&q_decease_date=

- overlijdensplaats: http://www.communityjoodsmonument.nl/search/93?q_kind[]=person&q_advanced=person&q_date=&q_mm=&q_person_firstname=&q_person_lastname=&q_title=&q_address=&q_city=&q_dtstart=&q_dtstart_acc=y&q_birth_city=&q_dtend=&q_dtend_acc=y&q_decease_city=Leiden&q_birth_date=&q_decease_date=

__________________________________________________________________________________________

Herdenken blijft belangrijk, ook en zeker voor genealogen...

Met vriendelijke groet,

Dimitri Vlas