Beste forumlezers,

   Eén van de vele soorten bronnen waarmee de fanatieke genealoog in Nederland zoal te maken krijgt

zijn de bij u welbekende "registers van naamsaanneming" - het moment dat uw familie een vaste familienaam kreeg kan mogelijk daarin zijn vastgelegd.

   De Franse keizer Napoleon, ooit heerser over zowat half Europa, stelde -voor iedereen die nog geen vaste familienaam had- het aannemen van een vaste familienaam (en de registratie daarvan bij akte) wettelijk verplicht. Voor Nederland (door de Fransen bezet 1795-1813) gebeurde dit in een decreet van 18 augustus 1811 ; voor de geinteresseerde : zie Delpher, http://kranten.delpher.nl/nl/view/index?query=%22onzer+onderdanen+in+de+departementen%22&coll=ddd&image=ddd%3A010

901033%3Ampeg21%3Aa0008&page=1&maxperpage=10,  en volgende pagina ; beeldcitaat

(fragment, aanhef) :

     Kort daarna, in 1813, werd de termijn voor de naamsaanneming nogeens verlengd tot 1 januari 1814, en ook nà Napoleons vertrek bleef het nodig om daarop aan te dringen : anno 1825 had nog stééds niet iedereen een vaste geslachtsnaam gekozen. Wetgeving moest mensen weer bij de les brengen...

                                              [illustratie : verklaring van naamsaanneming 'Van Sipma' door Jelmer Sipkes,

                                              Bergum, 1811 ; bron: http://www.dutchgenealogy.nl/name-taking-records/ .                                             Overigens : hij ondertekent met de familienaam Van Sipsma]

  De Nederlandse overheid stelde het aannemen bij koninklijk besluit van 5 november 1825 (Staatsblad 1825, nr. 74; zie bijvoorbeeld http://pvmarkus.home.xs4all.nl/kb1825.htm) nogeens verplicht, en het niet opvolgen daarvan strafbaar. Tot lang daarna waren er in veel streken mensen die zich in de praktijk helemaal niet stóórden aan die verplichting : het gebruik van een patroniem (vadersnaam) was wat mensen nu eenmaal gewend waren, en de wet interesseerde hen niet ; bijvoorbeeld in Friesland is tot diep in de 20ste eeuw het verschijnsel "familienaam" helemaal niet populair geworden.

  De registers van naamsaanneming zijn lang niet van alle toenmalige gemeenten bewaard gebleven, maar een onderzoek daarnaar, en naar alternatieve bronnen, is altijd de moeite waard.

Wat nu te doen als die registers er niet meer zijn?

  Dat is het thema van een genealogisch heel interessante lezing op vrijdag 13 juni 2014,

die is toegespitst op de plaats Welsrijp (in het Fries: Wjelsryp) tussen Franeker en Leeuwarden

(zie de lokatie via Google Maps: https://maps.google.nl/maps?q=welsrijp&hl=nl&ll=53.171679,5.74585&spn=0.129239,0.308647&sll=51.842778,5.767479&sspn=0.133206,0.439453&hnear=Wjelsryp,+Littenseradiel,+Friesland&t=m&z=12).

    Zie het persbericht hierover van het Friese erfgoedcentrum Tresoar op http://www.tresoar.nl/

agenda/pages/lezing-over-familienamen-in-wjelsryp.aspx#/?returnTo=/agenda , beeldcitaat

(accentuering door mij, DV) :

Met vriendelijke groet,

Dimitri Vlas