Wie is er bekend met de oorsprong van de haan als symbool in bijvoorbeeld wapenschilden? En dan bedoel ik niet de gewone haan die als teken van waakzaamheid werd gezien, maar een haan waarvan de hals is doorstoken. Waar staat dit symbool voor? Waar komt het vandaan? Is het wellicht voortgekomen uit een overwinning op Fransen of Portugezen? Of ligt er iets anders aan ten grondslag? En uit welk gebied is dit symbool afkomstig?
De haan op een wapenschild kwam veel voor in de streek tussen Nijmwegen en Emmerik (ziel R.T. Muschart in de ned. leeuw 1926, kol. 221, 312, 375). Maar waarmee is de haan doorboord? en wat zijn de kleuren van het wapen?
@ J.van der Linden:
Een zilveren kemphaan in rood met de hals doorstoken, horizontaal gespiest met het gevest naar links.
@ J. van der Linden: Mijn reactie hierboven aangepast.
@ Dhr.Spranger:
Dat is niet waarschijnlijk. Het lijkt echt om een haan te gaan.
Ik zag dat in mijn eerdere bericht de link niet goed werkte. Dat is nu aangepast. Dus als je nu opnieuw op de link klikt, zie je in Wikipedia een paar afbeeldingen waarop de Basilisk toch verdomd veel weg heeft van een haan. Alleen de staart verschilt nog, maar mogelijk bestaan er inmiddels Basilisks met een hanenstaart; ik dacht er gisteren nog een te zien lopen.
In de Wikipedia tekst staan bovendien verwijzingen naar het "doorsteken" van zo'n beest en het doden van hanen. Dus ik houd mijn suggestie nog even open.
De sugestie van dhr. Sprangers dat het geen haan maar een basilisk is, volg ik ook. De "haan" op het wapen heeft namelijk een uitstekende "slangen" tong. Ook het doorboren met een zwaard, zie ik als een bewijs hiervoor. Uitgaande dat het een basilisk is, ga ik verder zoeken in die richting. Ik begreep dat het een gevelsteen was. Ik zou eens zoeken in de bewoners c.q. eigenaren van dit pand, wellicht kan dit licht op het wapen werpen.
Een basilisk zou drakenvleugels en een drakenstaart moeten hebben:
Een basilisk komt in inb verschillende gedaantes voor. B.v als een slang, een dier lopend op vier poten maar ook als haan. Met vleugels maar ook zonder vleugels. Er is geen vastaand symbol voor.
De afbeelding heeft m.i. toch wel aanzienlijk meer haan-kenmerken dan basilisk-kenmerken. Vooral ook de staartveren.
Maar, wie weet. Alle opties blijven open, zou ik dan zeggen.
@ dhr. v.d. Linden:
Aan de afbeelding kunnen geen conclusies worden verbonden.
Die dient slechts ter illustratie van hoe het er uitgezien zou kunnen hebben
Van het werkelijke glas-in-lood waarop het wapen te zien was bestaan geen afbeeldingen.
@ Hr. v.d Linden:
Ten onrechte schreef ik gevelsteen. Het moest zijn glas-in-lood.
Inderdaad zou het een cockatrice geweest kunnen zijn.
De naam geeft al aan dat het gelijkenis met een haan vertoont.
Inderdaad zou de doorboring van de hals ook in die richting kunnen wijzen.
Wat eveneens in diezelfde richting wijst is dat het nieuwe familiewapen,
dat bovengenoemd wapen verving, een griffioen afbeeldde.
De overgang van een cockatrice naar een griffioen is niet echt groot.
Vraag me af wat de Nederlandse benaming voor cockatrice zou kunnen zijn.
@ Hr.Ludeman:
De afbeelding is random. Er is geen echte afbeelding beschikbaar.
Wel een beschrijving: rood veld, zilveren haan, hals horizontaal doorboord
door een zwaard met het gevest links.
Zou dus heel goed een cockatrice kunnen zijn.
Blijft de vraag in welke regio deze als wapen gevoerd werd en door wie.
De 'cockatrice' heet in het Nederlands 'slangdraak'. (Is ook weer iets anders dan--maar wel verwant aan-- een basilisk.)
Een griffioen ziet er overigens toch wel aanzienlijk anders uit.
Toch neig ik meer naar een haan dan naar een fabeldier.
In de beschrijving wordt expliciet gesproken over een haan.
Daarnaast zijn er andere aanwijzingen in de richting van een haan.
Aangezien een afbeelding ontbreekt, is het wel het beste er voorlopig maar vanuit te gaan dat die beschrijving correct is.
Het enige wat dan nog doet denken aan een van de mythische varianten is het feit dat het beest met een zwaard doorstoken is. Tenminste, hanen worden over het algemeen niet met zwaarden gedood
Stond er nog iets anders op hetzelfde raam, of alleen dit wapen?
Er werd alleen over het wapen gesproken.
Familiewapens » Oorsprong en verklaring gezocht van haan als symbool
