Meedenkers gevraagd,

Ik heb al het nodige gevonden van Jan Oudenheuvel die opgroeit in de Binnen Visserstraat in Amsterdam.  Geboren in 1742  groeit hij op met een vader die dagelijks dronken is en zijn moeder dreigt te vermoorden. Geen warme jeugd dus. Als hij volwassen is, herhaalt de geschiedenis zich en ook hij gaat zich te buiten aan drank. Het beste is dan ook met de VOC te vertrekken, een reis waarvan  hij niet  terugkeert. 

Een nieuwe bron dient zich aan: Bron: Notariële archieven

• Soort registratie: Scheepsverklaring
• (Akte)datum: 05-04-1756
• Plaats: Amsterdam
• Soort akte: Scheepsverklaring

In deze verklaring staat dat "onze jongen Jan Oudenheuvel" bij het overstappen van het schip op een lichter op de rede van Texel overboord valt, zijn been bezeert en dat het been in Amsterdam afgezet is. Prachtig detail als aanvulling op wat ik van mijn Jan Oudenheuvel al had.

Echter: Is dit mijn Jan Oudenheuvel. Een "scheepsjongen" van 14 jaar is mogelijk. Voordat ik zomaar aanneem dat het "mijn" Jan is, graag wat kritische meedenkers.

HIER wat ik van mijn Jan Oudenheuvel heb. HIER  (05-04-1756) de link naar  de scheepsverklaring.

Ben benieuwd,

Wim

Het lijkt me dat de VOC geen behoefte meer had aan een bemanningslid met een afgezet been. Dus ik denk dat het om twee verschillende Jannen gaat.

het schip in het reisverslag belandt in o.a. Smirna en Malta, dus het zal ook geen VOC ship zijn geweest

@ Sprangers, "Het lijkt me dat ...". Het lijkt mij ook. Zeker weten doe ik het echter niet. Dus tot die tijd blijf ik zoeken.

@Peter B, Het klopt dat het geen VOC schip is. Mijn Jan gaat later als volwassen man met de VOC weg. 

Ik heb inmiddels tientallen scheepsverklaringen gelezen van normale handelsschepen waar soms  nog jongere scheepsjongens aan boord waren dan deze (mogelijk 14-jarige)  Jan. Mijn Jan groeit op in de Binnen Visserstraat met om hem heen zeemansvrouwen. Ook twee zwagers van hem (ook uit de Binnen Visserstraat) reizen als schipper, stuurman langs vreemde kusten. Tot New York aan toe. Mijn Jan groeit dus op in een milieu waar de zee een grote rol speelt. Dat met het gegeven dat het thuis geen pretje is met een altijd dronken vader maakt dat een mogelijkheid is. 

Kent iemand een verhaal dat de VOC wel bemanningsleden met en houten been had?

Groet,

Wim

Kent iemand een verhaal dat de VOC wel bemanningsleden met en houten been had?

VOC geen idee, maar piraten genoeg ;-)

Bij de WIC kwam het voor:

Een befaamde kaapvaarder ten tijde van de Gouden Eeuw was Cornelis Jol, ook wel bekend als Houtebeen. Vanwege het feit dat hij op jonge leeftijd zijn been had verloren – die was vervangen door een houten been -, zagen veel mensen hem aan voor een piraat. Vanwege zijn vele aanvallen op Spaanse schepen, noemde de Spanjaarden hem zelfs El Pirata. De carrière van Jol begon in 1616 toen hij in dienst trad bij de WIC. In 1631 was hij opgeklommen tot de rang van admiraal en stond hij bekend als een excellente navigator. Kaapvaart ten tijde van de Republiek | IsGeschiedenis

@Ouweltjes en @Anneke,

Dank voor jullie bijdrage. Het kwam dus wel voor. 

Daarnaast kan ik geen andere Jan Oudenheuvel vinden in andere bronnen dan mijn Jan. "Mijn" Jan is op dat moment 14 jaar en kan dus aan boord van schip "jongen" zijn. 

Maar ja.... Nog geen bewijs, alleen aannames.

Groet,

Wim

In ieder geval is de Jan Oudenheuvel die in 1764 met het VOC schip Vrouwe Petronella Maria naar Indië gaat 100% dezelfde persoon als hier bedoeld.

1. Bij aanmonstering staat er: 3/M vermaakt aan zijn vrouw Maria Massoij.
2. De financiële afrekening is in 1767 gedaan door ene Dirk Hobers, en dat is ongetwijfeld zijn oom van moeders kant

Een scheepsjongen van 14 jaar wekt bij mij absoluut geen verbazing. Het is natuurlijk geromantiseerd (net als de piraat met de houten poot en de papegaai op z'n schouder, of bijvoorbeeld 'Kapitein Haak' - nog zo'n prothese) maar het verhaal van de Scheepsjongens van Bontekoe is een klassieker in dit verband. "Om als scheepsjongen dienst te doen op het VOC-schip Nieuw-Hoorn onder schipper Bontekoe moet je minstens 16 jaar zijn. Omdat Rolf, die 15 jaar is, toch mag, mag Hajo van bijna 15 het ook. Hajo's moeder is eerst erg tegen, omdat ze bang is dat hij het net als zijn vader Klaas (te zien in een droom van Peter) niet overleeft, maar omdat Hajo het erg graag wil, stemt ze er uiteindelijk mee in" 

Niet geromantiseerd: "[...] één beroemd voorbeeld: De latere admiraal Michiel de Ruyter begon op elfjarige leeftijd als hoogbootsmansjongen en was op zijn vijftiende al onderofficier."

Dus Jan Oudenheuvel zou compleet passen in het geromantiseerde beeld als hij niet zo'n dronkenlap was geweest. Wat nogal paradoxaal is, is dat hij aan boord Provoost was. "de provoost handhaafde orde en tucht aan boord. Misdadigers moest hij opsluiten en van water en brood voorzien." Het zal dus geen lievertje geweest zijn. En hij had dus niet een functie als matroos ofzo, waarbij hij het want in moest om zeilen te zetten of iets anders te doen wat met een prothese onmogelijk zou zijn geweest.

Al met al: geen bewijs dat het om dezelfde persoon gaat. Maar zeker goed mogelijk, plausibel, en m.i. zelfs aannemelijk. Zelfde naam, zelfde 'beroep' (zeeman), tijdlijn past prima, topografie klopt, milieu klopt. Hoeveel 'Jan Oudenheuvels' van rond een jaar of 15 zullen er in Amsterdam in 1756 zijn geweest?

Wat het verhaal sterker zou kunnen maken is om te weten te komen wat hij tussen 1756 en 1764 heeft uitgespookt. Je bent niet zo maar van scheepsjongen ineens provoost. Met een houten been....voor een provoost misschien zelfs een voordeel, het wekt de indruk van 'iemand die wat heeft meegemaakt'

Hallo Bart,

Wat fijn om je uitgebreide reactie te lezen. Ik sta er zelf ook zo in, had dezelfde redenatie. Ik wilde  echter voorkomen dat ik mezelf  ernaar toe zou praten  omdat ik dat zo'n aardig detail vind  om in mijn beschrijving van het leven van Jan toe te voegen. 

Nieuw element is voor mij wel jouw argument dat hij niet het want in kon. Had het nog niet zo bekeken, terwijl ik zelf een zeiler ben. 

Mijn jarenlange "meedenker' Marijke Kuiper stuurde mij in een PB het volgende:

"dat wordt lastig zoeken...

'k denk dan aan archieven van gasthuizen, die zijn te vinden in inventaris 342. Maar lang niet alles is bewaard gebleven.

Pietersgasthuis valt denk ik af, te veel (zo te zien) waren "dol".

Zoek eens in 342, 7.1.1.3 (archief van beide gasthuizen, verpleging enz)
 

Maar-o-maar,...

de kans dat je iets vindt is érg klein, er waren geen patiëntendossiers in die tijd.

Zijn de rekeningen die zijn baas betaalde, bewaard gebleven? Dan zou dát nog een zoekmogelijkheid zijn.."

Ik ga dat spoor wel nog volgen op zoek naar het ultieme bewijs, maar de kans is groot dat ik de beenloze Jan tot "mijn" Jan ga rekenen.

Groet,

Wim