stamboomforum

Forum logoOnderzoek in Nederland » Gezocht voorgeslacht Johanna Clarisse, get. Dirck van Delmerhorst Leiden/Arnemuiden ±1700 NG



Profiel afbeelding

Geachte forumleden,

Een vraag die ik eerder al deels heb behandeld, alleen viel het toen onder een andere vraag. Om het wat overzichtelijker te houden zal ik de vraag als hoofdvraag stellen. [Hier], toen ik een vraag stelde over de ouders van Dirck van Delmerhorst, die gevonden zijn. Johanna was schoolvrouw in Arnemuiden: "Juffrouw Joanna Clarisse, de weduwe van de vroegere stadsbestuurder Dirck van Delmerhorst, schrijft ‘hoe zij na haar mans dood in zeer geringe staat is gekomen’ Ze verzoekt een klein kinderschooltje te mogen houden om buiten laste van de armen te blijven’." http://www.kroniek.arnehistorie.com/13-jaren-1695-1794/artikelen-1725-1734/44-1730  Best bijzonder dus, dat er in die tijd een vrouw was die een school hield.

Het stel Dirck van Delmerhorst en Johanna Clarisse doopt de volgende kinderen te Arnemuiden, met dank aan JP Ouweltjes:

Johannes, ged. Arnemuiden NG 5.10.1698, get. Evert van Geene, Maria Clarisse
Claudina Johanna, ged ald. 21.8.1701, get. Jan van Buijten?, Claudina Johanna Wiltschut
Johannes, ged. ald. 18.2.1703, get. Johannes Boter, Johanna van Dalen

Nu wordt het ingewikkeld; Dirck van Delmerhorst was eerder te Leiden getrouwd met Anna Ben op 19-07-1692. Beiden wonen op het moment van trouwen in Middelburg. Nu is het mogelijk dat Anna Ben = Johanna Clarisse. Waarom?

In Leiden wordt in 1653 Jeane gedoopt, als dochter van Ben Clarice en en Françoise Pipembeuse.

Goed, dat kan dus. Nu komt de andere mogelijkheid:

Er is nog een familie Clarisse uit Leiden. Deze familie trok later ook naar Arnemuiden, de familie was OOK actief in het onderwijs. Isaac Clarisse was schoolmeester in Arnemuiden, net als Johanna: "Meester Isaac Clarisse is echter aan het einde van z’n krachten. Het is een zware bediening, de enige schoolmeester te zijn in Arnemuiden. Hij wordt ziekelijk en op de 21e november overlijdt de schoolmeester, tevens voorzanger en koster van de kerk." http://www.kroniek.arnehistorie.com/15-jaren-1695-1794/artikelen-1745-1754/66-1750 

Deze Isaac had een zuster genaamd Maria, mogelijk was dit de getuige bij de doop van Johannes? Ook had Isaac een zuster genaamd Jeanne, maar die is te laat geboren om de gezochte Johanna te zijn. De ouders van dit gezin waren Abraham Clarisse en Marie Honore, beiden dus uit Leiden.

 

Wie kan helpen dit mysterie te ontrafelen? Alvast veel dank!

B Volger - 7 okt 2022 - 14:29 (laatst bijgewerkt 7 okt 2022 — 14:31 door auteur)

In Leiden wordt in 1653 Jeane gedoopt, als dochter van Ben Clarice en en Françoise Pipembeuse.

Ik vermoed dat dit niet de door jou gezochte Johanna is, zij zou dan bij de geboortes van haar kinderen wel wat erg aan de oude kant zijn geweest en zelfs op 50-jarige leeftijd nog een zoon hebben gekregen.

Anneke 12 - 7 okt 2022 - 14:50

U heeft gelijk, wellicht is Anna Ben dan toch niet Johanna Clarisse? Dan komt Johanna Clarisse misschien toch niet uit Leiden. 

B Volger - 7 okt 2022 - 14:55

Beide families Clarisse, zowel van Isaac als van Ben, komen uit Rijssel. Hugenoten dus. 

B Volger - 7 okt 2022 - 15:03

Wellicht heeft Ben Clarisse later nog een Jeanne als dochter gekregen?

B Volger - 8 okt 2022 - 12:05

In Groede komt Abraham Clarisse ook voor als voorlezer en voorzanger

B Volger - 8 okt 2022 - 14:53

Een Anna Bon wordt in 1693 begraven te Middelburg

B Volger - 8 okt 2022 - 15:00

Ene Isaac Clarisse schrijft zich in 1657 te Middelburg in bij de Latijnse school

B Volger - 8 okt 2022 - 15:07

Beste B.Volger,

Had je al de doop gevonden op 1 april 1674 van Anna, dochter van Isaak Claris en Annetje Hendriksdr. Die is in ieder geval van de juiste leeftijd om tussen 1698 en 1703 kinderen te krijgen. Als zij ook Anna Ben is die in 1692 trouwt dan was ze 18. Dat kan net.

En er is een Dirk van Delmerhorst getuige bij de geboorte van Elisabeth, dochter van Jan Delmerhorst (zijn broer?) op 1 maart 1686. Dat zou jouw Dirk kunnen zijn.

En hier nog wat info over Johannes (Jan) van Delmerhorst zijn moeder wordt hier Janna Clarisje genoemd.

En hier het poorterboek van Arnemuiden waar Dirck van Delmerhorst op 16-2-1695 in Arnemuiden wordt ingeschreven. Dat zou kunnen betekenen dat er na 1695 in Arnemuiden of ergens in de buurt mogelijk een tweede huwelijk met Anna Claris heeft plaatsgevonden. Dat zou wel apart zijn als ze van Leiden is. Waarom dan niet daar getrouwd? De Maria Jacoba die er onder staat, lijkt mij de kleindochter van Dirck en die woont in Vlissingen dus misschien kan daar nog gezocht worden?

Groeten,

Marcel

Marcel V - 8 okt 2022 - 21:01 (laatst bijgewerkt 8 okt 2022 — 21:58 door auteur)

Veel dank voor uw antwoord, de ouders van Dirck zijn al gevonden, sorry dat ik dat niet gemeld had. Dat ze een dochter is van die Isaac is inderdaad mogelijk, maar daar zijn nu nog  weinig aanknopingspunten voor. 

 

Het is inderdaad opmerkelijk, maar blijkbaar was het gebruikelijk om van Leiden naar Zeeland te trekken, ik weet ook niet waarom

B Volger - 8 okt 2022 - 22:04 (laatst bijgewerkt 8 okt 2022 — 22:05 door auteur)

Beste B.Volger,

Hier nog wat informatie over Dirck van Delmenhorst en Johanna Clarisse Misschien zit er nog iets nieuws bij? In ieder geval wordt er hier van uit gegaan dat er twee huwelijken zijn van Dirck. Ah deze info is waarschijnlijk bekend bij je, want ik zie bij noot 161 je naam verschijnen. En de rest lijkt grotendeels uit de kroniek van Arnemuiden te komen. Het staat in ieder geval mooi op een rijtje :)

Jan van Delmerhorst, de zoon van Dirck en Johanna, werkt bij de VOC volgens de derde link. Arnemuiden ligt in de buurt van Vlissingen. Misschien lagen daar wel schepen van de VOC. Misschien had Dirck ook wel connecties met de VOC en is hij daarom naar Arnemuiden verhuisd?

Groeten,

Marcel

Marcel V - 8 okt 2022 - 22:26 (laatst bijgewerkt 8 okt 2022 — 22:31 door auteur)

Bedankt! Sommige getuigen bij de dopen van Dirck en Johanna hebben  wel wat te maken met de VOC. 

B Volger - 9 okt 2022 - 11:45

Doorbraak: in Middelburg komt Johannes [van] Boter samen voor met Marija Bon. https://www.openarch.nl/zar:8d48672a-2aad-7550-3b11-cd38e474718c 

Is dit de Maria Clarisse die getuige is?

B Volger - 9 okt 2022 - 11:46

Anna Bon is denk ik niet Johanna Clarisse. Maar: waar is het huwelijk met Johanna dan? Zijn er wellicht notariele akten waaruit familiebanden blijken van Johanna? Of is Anna Bon wel Johanna, en is ze gewoon later gedoopt van 1653? 

Die Evert van Geene was koopman te Campveere. Als ik het goed heb komt hij uit Gouda.

B Volger - 18 jan 2023 - 18:19 (laatst bijgewerkt 18 jan 2023 — 18:25 door auteur)

Voor een overzicht van de Leidse Clarisses, zie: https://www.mijnstambomen.nl/leiden/clarisse.htm. 

Die site is behoorlijk compleet voor zover het de Leidse DTB betreft. Wat er buiten Leiden met die Clarisses is gebeurd is beperkt weergegeven. Aanhaking van Clarisses elders moet gezocht worden bij de zonen die wel volwassen geworden zijn, maar waarvan in Leiden geen overlijden is geregistreerd. Maar let op:  de oud-testamentische namen Isaac en Sara zijn in families met Waals-protestantste herkomst overvloedig, zoals ook op die site blijkt. 

Abraham Clarisse (IV.2) is degene die aantoonbaar van Leiden naar Zeeuws-Vlaanderen is getrokken (eerste kinderen gedoopt in Leiden, laatste in Groede). De schoolmeesters, voorlezers en voorzangers die in Groede en Arnemuiden opduiken zijn uit die stam afkomstig. Maar de gezochte Isaac, Anna/Janna/Johanna zijn daar niet aan te relateren.

Wat wel zou kunnen is aansluiting met Isaac Clarisse (II.6 nr 5), de broer van Abraham (IV.2). Hij is volwassen geworden, maar er is niet bekend waar hij is overleden. Hij trouwt bovendien met een Masklee - nog zo’n naam die zowel in Leiden als in Zeeuws-Vlaanderen voorkomt. En hij heeft de leeftijd om in 1657 naar de Latijnse school te gaan.

Tot slot: hoe zijn die migratiepatronen te verklaren? In grote lijnen een optelsom van migratiebewegingen, familieverbanden en kerkelijke netwerken.

De migratie van protestanten uit het Rijsselse naar de noordelijke Nederlanden is een combinatie van vluchten voor oorlog en vervolging en verbetering van de leefomstandigheden. Vanaf eind 16e eeuw is er een voortdurende stroom met pieken en dalen. De Clarisses behoren tot de vroege migranten, ze duiken immers al rond 1600 op in Leiden. Het gebied waar ze vandaan kwamen was een welvarend landbouwgebied met uitgebreide textielnijverheid, maar wel een in politieke en economische neergang. Als protestanten in een ‘vijandig’ gebied waren er bovendien omvangrijke familienetwerken, verbonden door bezit en geloof.

Zowel Staats-Vlaanderen als Leiden waren aantrekkelijke bestemmingen voor migranten. Staats-Vlaanderen voor de landbouwers, want daar werd de ene na de andere polder drooggelegd met verse landbouwgrond. Leiden voor de textielwerkers, want daar was de textielindustrie nog groeiend. Vermoedelijk bestonden er ook al intensieve handelsnetwerken voorafgaand aan de migraties. Staats-Vlaanderen en Zeeland waren bovendien de eerste veilige ‘tussenstops’ in de migratie naar het noorden, met een regering die niet op vervolging uit was. De families raakten op deze manier geografisch verspreid, maar de familienetwerken bestonden nog. En ook de kerkelijke netwerken: de migranten waren weliswaar protestants, maar spraken Frans, wat leidde tot een netwerk van Waalse kerken, die parallel aan de Nederduits gereformeerde kerk bestonden en ook als min of meer gelijkwaardig werden beschouwd (alleen de taal was anders, niet het geloof). Er waren in Staats-Vlaanderen een flink aantal Waalse kerkgemeenschappen, sommige zelfstandig, sommige min of meer opgenomen in de reguliere kerk (met beurtelings Nederlands en Frans als voertaal).  En uiteraard ook in Middelburg, Leiden, …en enige tijd in Arnemuiden (zie http://www.arnehistorie.com/Artikelen-Kerkgeschiedenis-ak/de-waalse-gemeente-van-arnemuiden.html). 

Belangrijk is om op te merken dat de Clarisses als *Waals* schoolmeester werden aangesteld. Voorwaarde om predikant en schoolmeester/voorzanger te worden in zo’n gemeenschap was uiteraard een vooropleiding, daarnaast tweetaligheid en uiteraard ook de wil of noodzaak om je elders te vestigen. De migratie van sommige Clarisses van Leiden (terug) naar Zeeland zal daaruit te verklaren zijn. Er was een mogelijkheid, er waren  familieleden in de buurt, er was een sociaal vangnet. En vaak speelde ook mee dat minderjarige wezen door het familienetwerk werden opgenomen (het lokale armbestuur was er niet happig op om wezen te verzorgen als er nog familieleden waren die het ook konden - en ook andersom: niet elke familie was er happig op om te maken te krijgen met de weeskamer). En dan kan het ineens logisch worden dat je als jongere broer of neef in een voor jou ver oord terechtkomt in het gezin van je broer of oom en dan hetzelfde beroep aanneemt.

Maar nogmaals: dit zijn hypothesen die uitnodigen tot verificatie.

Peter Leijnse - 16 feb 2023 - 09:33

Oneindig veel dank voor uw uitleg!

Het is natuurlijk opvallend dat Johanna Clarisse schoolvrouw wordt. Het lijkt me dus dat haar vader ook iets in het onderwijs heeft gedaan. 

Dan blijft het wel gek/toevallig dat Dirck zijn eerste vrouw, Anna Bon, mogelijk Clarisse heette. Dan zou Bon Clarisse in beeld blijven, mogelijk heeft hij later nog een (Joh)Anna gekregen, na 1653 (1653 is te vroeg om geboren te zijn, in 1703 doopt Johanna Clarisse nog een kind). Het kan natuurlijk ook gewoon zo zijn dat Anna Bon een heel andere vrouw is en dat dit een dwaalspoor is.

Dan resteert getuige Maria Clarisse. De combinatie Johanna en Maria levert misschien wel wat op als we er achter komen waar Isaac Clarisse zijn kinderen doopt. Om terug te vallen op mijn Bon-hypothese: ze komt dus wel voor als Maria Bon samen met Johannes van Boter. Johannes Boter was getuige bij een doop van een kind van Johanna Clarisse.

B Volger - 16 feb 2023 - 10:09

Toevallig kwam ik bij mijn zoektocht in Zeeland een begraafakte tegen van Anna Bon

https://www.openarch.nl/zar:f4101fcf-ceb9-66b5-28ee-adaf095b481b 

Zou het dé Anna zijn?

Lastig te zeggen natuurlijk. Het huwelijk met Johanna Clarisse is nog steeds nergens te vinden. 

B Volger - 12 apr 2023 - 17:28

Johanna Clarisse is op 23-03-1710 getuige te Arnemuiden:

Adriaan Blieck en Cathelijntje Vergout dopen Pieter. Getuigen Johanna Clarisse & Pieter Blieck

En

31-12-1719:

Hendrik z.v. Hendrik Berk en Janna Jaspers, get. Brandolphus Bouman en Johanna Clarisse.

B Volger - 30 jun 2023 - 13:50 (laatst bijgewerkt 30 jun 2023 — 13:52 door auteur)

20-04-1698 te Arnemuiden:

Catherina d.v. Lambregt Paulusz en Matje Louwerman, get. Johanna Clarisse en Pieter Blieck.

Dirck van Delmerhorst is ook nog getuige:

27-07-1721: Cornelis z.v. Giljaam Terruse / Terruv en Tannetje Jaspers, get. Dirck van Delmerhorst en Janna Jaspers.

B Volger - 30 jun 2023 - 13:57 (laatst bijgewerkt 30 jun 2023 — 14:04 door auteur)


Claudina Johanna, ged ald. 21.8.1701, get. Jan van Buijten?, Claudina Johanna Wiltschut

Jan van Buijten = Johannis van Buijtenhem

B Volger - 30 jun 2023 - 14:11







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu