Voor wie geïnteresseerd is:

De gegevens uit de Surinaamse slavenregisters zijn vanaf dinsdag online in te zien. Ruim zevenhonderd vrijwilligers hebben vorig jaar het archief gedigitaliseerd, waardoor de gegevens van zo'n tachtigduizend slaven voor iedereen terug te vinden zijn.

Slaveneigenaren moesten van 1830 tot het afschaffen van de slavernij in 1863 de mensen die in hun bezit waren registreren. Het ging om gegevens als geboortedatum, de naam van de moeder, vrijlating of verkoop, melaatsheid en andere informatie die belangrijk was voor de waarde van mensen in slavernij.

"Het gaat om de enige volledige omschrijving van slavernij in de wereld", zegt onderzoeksleider Coen van Galen van de Radboud Universiteit. "Je kunt een persoon door de jaren heen volgen. Je ziet of ze werden verkocht, of wanneer ze bijvoorbeeld werden vrijgelaten."

Het project om die gegevens te digitaliseren is een samenwerking tussen de Radboud Universiteit van Nijmegen en de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Met behulp van donateurs werd een project opgezet om de registers te digitaliseren. Daarbij werd de hulp van ruim zevenhonderd vrijwilligers gebruikt, die tussen juni en november 2017 hebben meegeholpen de teksten uit de registers in een database in te voeren.

De registers waren al die tijd in handen van het Nationaal Archief Suriname, maar omdat de gegevens niet waren gedigitaliseerd, was het al die tijd niet toegankelijk voor een groot publiek. Ook ontbrak een namenindex, waardoor eventuele nakomelingen naar een naald in een hooiberg moesten zoeken.

"De registers zijn heel oude en dikke boeken, daar kun je niks mee", aldus Van Galen. "Die liggen in het archief, zonder index. We scanden de pagina's en zetten het online. Vervolgens zetten vrijwilligers het om in de database die het nu is geworden."

Voorouders

Nu kunnen mensen die van slaven afstammen in de database op zoek naar informatie over hun voorouders. Daar is wel een tussenstap voor nodig.

"De mensen van nu hebben hun achternaam als aanknopingspunt, maar die komen niet voor in de registers", licht Van Galen toe. "Slaven mochten geen achternaam hebben. De juiste naam kan alsnog achterhaald worden door naar de registers van de emancipatie uit 1863 te kijken. Daarin staat welke namen slaven hadden voordat ze een officiële achternaam kregen."

Volgens de onderzoeksleider komt uit de registers naar voren dat slavernij veel meer in de samenleving zat verweven dan gedacht. "Iedereen had er in die tijd wel iets mee te maken en je ziet dat de geregistreerde mensen niet serieus worden genomen. De slaveneigenaar was bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de benaming van een kind. Als hij dan een slechte dag had, kon hij zijn kind 'chagrijn' noemen. Als hij dacht dat iemand veel geld zou opleveren, noemde hij het kind 'winst'.

Van Galen zegt dat de gegevens heel zakelijk zijn. "Als jij als oud-slaaf bijvoorbeeld je moeder wilde vrijkopen, dan kwam je als handelaar in de boeken".

De registers zijn vanaf 26 juni online in te zien in het Nationaal Archief.

Door: NU.nl

De registers zijn vanaf 26 juni online in te zien in het Nationaal Archief.
Dank u wel voor dit bericht. Zojuist bekeken, woensdag, 27 juni 2018.
Gratis zonder inloggen, niet nodig te registreren om te kunnen lezen.

Een paar kanttekeningen:

De slavenregisters moesten volgens de wet bijgehouden wrden vanaf 1826, er ontbreken dus nog een aantal registers.

Ook op de Antillen werden slavenregisters bijgehouden, dus die van Suriname zijn niet uniek.

In de studiezaal CBG/NA waren voor bezoekers fiches beschikbaar met foto's van de slavenregisters 1830-1848. Dus ook in NL waren de slavenregisters (gedeeltelijk) te bekijken. Ik heb er zelf heel veel informatie uitgehaald.

Nu is slechts een gedeelte (1848-1863) van de slavenregisters van Suriname beschikbaar. De verwachting is dat de rest (1830-1848) in october pas beschikbaar komen.

De emancipatieregisters (samengesteld door Helstone en tenHove) die essentieel zijn voor de link tussen achternaam en slavennaam staan ook on-line bij het Nationaal Archief.

De (voor)namen in de slavenregisters zijn hoogstwaarschijnlijk nooit door de slaafgemaakten onderling gebruikt en zijn alleen voor de boekhouding. Het is zelfs de vraag of de slaafgemakkten de betekenis van de namen begrepen. Wel zijn er in de registers nog veel Afrikaanse namen te vinden, zoals Accuba, Kwakoe, Quasiba.
Bij een manumissie, dit is de vrijmaking voor 1863, moest iedereen (die dat nog niet was) zich laten dopen en kreeg daarbij een christelijke naam. De slavennaam is zo overbodig geworden. Een database gevormd door ten Hove staat ook on-line bij het Nationaal Archief.
Vanaf de emancipatie in 1863 werd een christelijke naam gebruikt, zeker/vooral in officiele aktes, de slavennaam raakte in de vergetelheid.

Ook de christelijke namen werden nauwelijks dagelijks gebruikt, de meeste personen hadden (net zoals tegenwoordig nog) een bijnaam.