Harold van Aalderen - 20 jan 2015 - 10:54
r. 42 naestcomen(de); na joncxte een persoonsvorm van komen: qu- ?
r. 43 ... lijve ... v(er)schijnt ...
'van levende lijve ter doot' is een vaste uitdrukking.
r. 51 ... staen(de) ...
Pauwel - 20 jan 2015 - 10:56
Ik vermoede al zo iets maar kende de exacte uitdrukking niet. Ken wel de gelijksoortige uitdrukking bij leven en welzijn
Hoe moet ik "experire zal leste neghentich naestcomende" nu precies lezen? Ik snap niet waar dat negentig nu op slaat kan het een verwijzing zijn naar het jaar 1590 (akte is van 1585) als het moment waarop het jongste kind 20 jaar oud zal worden? Dat zou op zich wel kloppen want in 1595 trouwt 1 van de 2 kinderen, weet alleen niet of dat de jongste of oudste was maar het is redelijk om aan te nemenn dat ze niet al te ver uit elkaar liggen wat leeftijd betreft
Harold van Aalderen - 20 jan 2015 - 11:09
r. 41 en 44 ... XV ...
Er staat niet leste. Ik lees kerss(...)t.
Pauwel - 20 jan 2015 - 12:14
15 ja wel logisch de leeftijd waarop kinderen geacht werden zelf hun cost te gaan verdienen. Die subtiele kriebels die een 'r' moeten voorstellen moet ik toch eens beter op gaan letten.
Als lesst kersst wordt dan moet neghentich wel slaan op 1590 anders is de context van het getal echt onbegrijpelijk.
Harold van Aalderen - 20 jan 2015 - 13:23
Pauwel - 20 jan 2015 - 13:38
Pauwel - 20 jan 2015 - 15:30
Harold van Aalderen - 20 jan 2015 - 15:39
12. ts(ae)m(en)
15. XX s(chellingen) g(rooten) ts(jae)rs
16. XXVII stuvers
21. Item de wees(en)
23. proffijte
25. proffijte van(de) (t)wee wees(en)
26. wees(en)
29. gehuiert voor XIIII s(chellingen) g(rooten)
30. landts
31. wees(en) ... VII s(chellingen) g(rooten)
32. wees(en)
33. wees(en) ... wees(en) potie (=portie, deel) XII p(onden) g(rooten) in gelt
34. op v(er)loop den pen(ning) XVI
[ http://www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01_01/stoe002nede01_01_1862.php ]
37. Item den ... wees(en)
38. vrij en(de) vranck
39. vrij van settin(ghe)
40. wees(en)...overco(m)men...voor den
43. oudtste
45. wees(en)
48. wees(en) potie
50. wees(en)
51. wees(en) cost boven
53. wees(en) van X s(chellingen) g(rooten)...hofstede
54. lossene ...wees(en)
55. wees(en)
56. ghed(aen) ter
57,58. wees(en)
Bart Jans - 21 jan 2015 - 00:00
Bedankt voor je verbeteringen Bart heb ze verwerkt.
Nog wel een vraagje waarom moet je sg transcriberen als s(chellingen) g(rooten). Ik had hier zelf in eerste instantie ook aan zitten te denken maar ben daar weer op terug gekomen. Ik lees op Internet dat 1 schellilng gelijk stond aan 12 grooten. Wat is dan de rationale om achter een getal deze twee verschillende munten met ongelijke waarde achter elkaar te zetten zonder dat er nog een getal tussen staat.
Harold van Aalderen - 21 jan 2015 - 19:38
Een pond bestaat uit 20 schellingen. Maar er waren verschillende ponden in omloop. Zo waren er ponden groten Vlaams, ponden groten Brabants, Parijse ponden.
Met schellingen grooten wordt dus bedoeld 1/20 van een pond grooten (Vlaams allicht in deze streek)
Enfin, dat is hoe ik het interpreteer, maar ik ben geen numismaticus.
Bart Jans - 21 jan 2015 - 20:30
klopt maar zowel een pond grooten vlaams als een pond grooten brabants bestond een pond uit 20 schellingen en een schelling uit 12 grooten. Ik heb nergens iets gevonden waar een schelling niet gelijk stond aan 12 groten.
Dus beide interpretaties ( sg = sg(ellingen) en sg = s(chellingen) g(rooten) ) zijn mogelijk en op basis van de beschikbare informatie kan geen keus worden gemaakt wat er exact is bedoeld.
Harold van Aalderen - 21 jan 2015 - 21:28
Enerzijds is de schrijfwijze sgellingen, sgellinck zeer zeldzaam in tegenstelling tot de uitdrukking "schellingen grooten". Anderzijds lijkt het mij een logische manier om het onderscheid te maken met bv de 'schelling parisis'. Een Parijs pond was 1/12 waard van een Vlaams pond (m.a.w. een 'schelling groot'), dus was een Parijse schelling (1/12 Parijse pond) evenveel als 1/12 van een 'schelling groot', dus evenveel als een 'groot'.
Ingewikkelde boel, dus een adjectiefje extra kan geen kwaad voor de duidelijkheid.
Maar wiskundige zekerheid is er nooit, enkel statistische zekerheid.
Bart Jans - 21 jan 2015 - 22:09
Ik denk dat bovenstaande discussie helemaal niet gevoerd hoeft te worden. Zoals ik al eerder aangaf: β staat voor s(olidus) of s(chelling). N.B. Er staat dus geen (hoge) s- maar β.
β betekent: een (hoge) s- met een afkortingshaal. Je moet dus s(...) noteren in je transcriptie. Dat houdt dan weer in dat je de s en de g niet aan elkaar mag lezen.
De transcriptie moet dus worden s(...) g(...). Op de plaats van de puntjes komt uiteraard wat je moet aanvullen.
Dat wordt in ieder geval voor wat de s- betreft: s(chelling)/s(chellingh) of s(chellingen)/s(chellinghen).
Verder zie ik geen reden om de g(...) achter pont/£ wél als 'grooten' te lezen, en de g(...) achter schelling/ß niet.
De volledige transcriptie van deze twee letters moet dus hier m.i. luiden s(chellinghen) g(rooten).
Voor deze combinatie vind je veel citaten op het internet. Zie bijvoorbeeld HIER, HIER of HIER.
N.B. Een transcriptie als sg(ellingen) is dus níét mogelijk.
Pauwel - 21 jan 2015 - 23:20
Pauwel - 22 jan 2015 - 02:40
Pauwel nee zeker niet ik dacht dat we tot het punt gekomen waren waar het maximaal haalbare was bereikt. En inhoudelijk was de tekst nu in iedergeval wel duidelijk.
Dat was nog in de veronderstelling dat er geen keuze gemaakt kon worden tussen de s(chellingen) g(rooten) of sg(ellingen) transcriptie. Maar met de laatste bijdragen daarna is het duidelijk dat ik op dat punt ik te snel was. Ik concludeer dat mijn oorspronkelijke gedachte van s(chellingen) g(rooten) die ik voor publicatie op dit forum (naar nu blijkt tenonrechte) had veranderd naar sg(ellingen) toch juist was. Ik kon zelf echter geen argumentatie bedenken en heb in jou eerste vermelding dat ß op zich zelf al staat voor s(chellingen) niet direct gezien dat hieruit dus automatisch volgt dat de g erachter los getranscribeerd moet worden als g(rooten). Ik had het daarom nog niet verbeterd.
De toelichting van Bart Jans en jou referenties hierop geeft die argumentatie wel. Deze kwam echter pas nadat ik dus al iets te voorbarig de opgelost had toegevoegd (meenende dat dit op dit forum gebruikelijk is).
Daarna was ik overigens nog met een volgende akte bezig gegaan waar ik het zelfde gebruik van ßg tegenkwam bij de munten maar ook hier en daar wel met een getal genoemd tussen de ß en de g. Het geen mij ook al weer aan het twijvelen had gebracht dat het dus echt wel s(chellingen) g(rooten) moet zijn
Ik was echter al naar bed gegaan dus lees nu pas de argumentatie van Bart Jans en jou referenties. Ik zal de sg(ellingen) nu verbeteren want het is inderdaad duidelijk fout.
De opgelost zal ik maar laten staan want volgens mij was dit echt het laatste belangrijke puntje nog in deze transcriptie. Ik sluit niet uit dat ik nog ergens een kleine leesfoutje over het hoofd heb gezien bij de vele verbeteringen maar op zeker moment moet je ook accepteren dat 100% foutloos niet altijd zal lukken.
Het is echter geenzins mijn intentie om daarmee aan te geven dat ik verbeteringen niet op prijs stel. Dat is immers het hele doel van plaatsen op dit forum.
Harold van Aalderen - 22 jan 2015 - 10:06
Dus nogmaals (verbeteringen zijn inmiddels in de tekst geplaatst) mijn hartelijke dank voor de zeer uitgebreide hulp van deze vrij grote akte en de moeite die men heeft genomen om ook de referenties op te zoeken als onderbouwing van de gegeven verbeteringen.
En ondanks dat ik opgelost heb toegevoegd aan de tekst stel ik natuurlijk alsnog alle verbeteringen die nog gevonden worden op prijs.
Ik heb ontzettend veel geleerd van deze discussie en stel het ten zeerste op prijs. Ik ga ik al het geleerde in mijn volgende transcriptie(s) toepassen en ik merk dat ik toch elke keer weer een stapje verder kom met het lezen van de handschriften. De akte waar ik nu mee bezig ben heeft echter ook weer zijn eigen merkwaardigheden en de hanepoten zijn weer zodanig dat ik bij diverse woorden zeer onzeker ben. Dus ik hoop dat ik binnenkort ook voor deze akte weer mag leunen op de expertise van Pauwel en Bart Jans en de overige forum leden
Harold van Aalderen - 22 jan 2015 - 10:25
Graag gedaan, Harold.
Nog een paar opmerkingen.
Zijn al je problemen opgelost? Hier volgt je lijstje.
De woorden die ik moeilijk kon lezen of niet begrijp in de context zijn
r32 ..... Pierinne
r33 ...wees ende moije over de wees potre
r34 ...(ver)loop den pein
r39 ...vrij van settin brijloghen
r41 ....welcke houdenesse expire(re)n
r42 zal lesst
r43 leven(de) sijne ter doot zo (ver)schijnt en(de) volhent
r55 Jacob (Ver)beke ofte enmers te tellen
r59 (en r6) n(aer)
Ik herhaal nog een paar van mijn suggesties die je niet overgenomen hebt, met aanvullend commentaar.
r. 19 zolanghe de houdenesse van (de) kin(de) duiert ...
Ik zou zolanghe aan elkaar schrijven. Je mag wat dat betreft in je transcriptie de moderne spelling volgen. Zo ook in andere gevallen.
r. 26 bij den voochden ...
'Bij den' hoort niet aan elkaar geschreven. 'Bij' betekent hier 'door' (vgl. Eng. by).
r. 38 ... voorn(oemde) kin(de) ... montcosten ...
Ik suggereerde een mv. 'kinde'. Ik aarzel nu. Kinde komt als meervoudsvorm wel voor, maar toch niet zo heel vaak. Misschien is 'kin(deren)' dus toch beter. 'Montcosten' is een meervoud en hoort aan elkaar geschreven. Het voegwoord is in deze tekst steeds 'en(de)'.
r. 42 Ik lees kerss(...)t. Na joncxte een persoonsvorm van komen: qu- ?
'Kerss(...)t' dus. De tweede -s- lees ik als ß, dus betreft het een afkorting. Na 'joncxte' lees jij 'gnoemt'. Ik zou dat 'gnoemt' voorlopig vervangen door [...].
r. 51 ... cost boven
'Boven' had je dacht ik nog niet overgenomen.
Misschien kun je ook de gebruikelijke schrijfwijze van ij/y in je transcriptie nog aanpassen.
Alleen -ij- schrijven 1. in eigennamen, en 2. waar ook in de huidige spelling -ij- geschreven wordt. Transcribeer anders -y-.
Overigens: in r. 16 staat aan het eind van de regel niet 'sjaers'. Bart stelt voor daar stuvers te lezen.
Als je je transcriptie hebt bijgesteld, wil ik die nog wel eens helemaal doorlopen.
Pauwel
Pauwel - 22 jan 2015 - 12:22
Er waren inderdaad nog een paar vragen over gebleven maar die zijn op zich niet direct belangrijk voor het kunnen begrijpen van de tekst
r32 Pierinne
Heb ik dit goed gelezen? Het is op de foto vervormt geraakt en erg slecht leesbaar.?
r33 moije is inderdaad nog een beetje onduidelijk potre is opgelost moet worden gelezen als potie
r34 pein
Dit is voor mij inderdaad nog onzeker
r39 Is inmiddels duidelijk gemaakt
r41 ben ik zelf vrij zeker zijn maar als je een andere lezing hebt hoor ik het graag
r43 eerste stuk had jij al duidelijk uitgelegd volhent heb ik in GTB teruggevonden is een middelnederlands woord en past hier in de context dus correct
r55 had ik inmiddels ook zelf gevonden in GTB en verbeterd naar emmers
r59 en r6 n(aer) verder geen opmerkingen over gekomen en het is logisch in de tekst dus neem aan dat het correct is
Bij het corrigeren van de tekst nav de suggesties ik heb een paar keer gehad dat bij het saven de leesforum app ineens moeilijk ging doen en niet meer wilde saven. Heb toen met copy in de hangende save en terugpasten in een nieuwe sessie getracht. Maar mogelijk zijn hierbij toch enige veranderingen verloren gegaan.
r26 bij den...
Had ik kennelijk verkeerd gelezen ik had gelezen als beiden en daarom aan elkaar maar bij in de zin van door is natuurlijk ook mogelijk en in dit verband wellicht beter, dan moet het uiteraard ook los.
ik dacht dat ik alle en(de) inmiddels goed had gezet maar het zijn er veel en het is niet mogelijk om een zoekfunctie in de bewerken modus te gebruiken om ze snel te vinden dus heb er vast nog enkele over het hoofd gezien. Zal ze nog een keer nalopen
r42 kerss(…)t
had niet begrepen dat in transcripties het gebruikelijk is dit zo te transcriberen als wel duidelijk is dat er een samenvoeging is gebruikt maar niet duidelijk wat er is weggelaten.
Kan hier dan niet kerss(tavon)t worden bedoeld? Heb een keer eerder gezien dat dit als specifiek moment wordt gebruikt bij ingaan van een nieuwe fase in het voogdijschap
r51 oh ik dacht dat ik dat had overgenomen…kennelijk ergens door afgeleid
Wat betreft de ij/y discussie. Het valt me op dat hier verschillende scholen lijken te bestaan. Je hebt de zeer strikte school die voorschrijft exact over te nemen wat er staat dus dan een ij over te nemen als er puntjes staan en anders altijd y. En ik kwam zelfs een heel vrije regel tegen van die zegt naar eigen inzicht. De meeste volgen echter de middenweg die jij ook noemt in je regels. Maar zoals ik al eerder al zei ik ben er nog niet consequent in geweest en heb er tot nu toe weinig op gelet. Ik had er een aantal in de tekst verbeterd maar je ziet ze snel over het hoofd als je de tekst overleest en het komt nog al veel voor :)… Ik ben nog een keer door de tekst gelopen en volgens mij heb ik ze nu allemaal te pakken
Nog een aanvullingen naar aanleiding van je suggesties
In r19 in lijn met je commentaar bij r38 kin(de) weer veranderd in kin(der) mede omdat in r39 wel voluit kinder wordt geschreven, ik zie hier echter geen indicatie dat hij een verkorting heeft gemaakt dus neem dan aan dat je gewoon kinder moet transcriberen.
Wat vindt jij? Is het nu beter als transcriptie het moderne kin(deren) aan te houden of in lijn met deze tekst kin(der) transcriberen. Want op basis van r39 trek ik de conclusie dat deze schrijver als meervoudsvorm van kind, kinder gebruikt en inderdaad niet kinde. Heb voor nu de keuze gelegd bij kin(der)
r42 zou hier quamt kunnen staan?
Volgens mij heb ik nu alle suggesties in de tekst doorgevoerd
Harold van Aalderen - 22 jan 2015 - 15:04
r34 is toch al verbeterd? pein --> penning
Persoonlijk transcribeer ik doorgaans een 'ij' als je (nu) daadwerkelijk een 'ij' hoort, anders 'y'.
Dus niet zyn maar zijn, maar wel huys (en geen huijs).
Bart Jans - 22 jan 2015 - 15:20
De auteur van het eerste bijdrage in dit bericht heeft aangegeven dat de vraag is beantwoord of het probleem is opgelost.
Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!
Bedankt, uw melding is verstuurd aan de moderators.