Jan Clavaux en Pauwel, mag ik jullie hulp deze keer inroepen voor een zéér makkelijke en korte akte (dit als tegenwicht op de vorige ...).

Ik heb het grootste deel al zelf getranscribeerd, maar er zijn nogal wat 'blancs' waarvan ik hoop dat jullie deze aan kunnen vullen. Verder zou het heel fijn zijn als jullie kunnen kijken of ik het juist heb getranscribeerd.

Het gaat om een akte van overdracht. Deze is echter niet standaard.

Hij is voorgekomen bij het Hof van Holland in 1720. Er gaat een half huis over van Pieter Willems Kraan naar Klaas Pieters Kraan. Het komt me voor dat Pieter Willems Kraan er niet bij is en dat voor hem in de plaats getuigen zijn: Tijs Huijgens Moraal en Cornelis van den Marel.

Pieter Willems zou in 1720 90 jaar zijn geweest, dus het lijkt me niet zeer waarschijnlijk dat hij toen nog leefde.

Wat opvallend is is dat zowel van Pieter Willems (waarschijnlijk allang  overleden) als van Klaas Pieters (opdrachtgever) geen handtekeningen op de akte staan.

Ik hoop dat jullie me wederom te hulp willen schieten !

Voorzijde:

01.   Opdragt

02.    ….

03.   Claas Pietersz. Kraan

04.   1720

Achterzijde:

01.   Ik, Mr. Jan Jacob van Dijksloot Baljuw en Schout der

02.    vrije heerlijkheit van Haserwou oirconde, dat voor mij en Tijs Huijgen Moraal, en Cornelis

03.   van den Marel, Scheepenen der zelven ……… ………, als getuijgen hier toe verzogt, gekomen en personelijk

04.   gecompareert is, Pieter Willemsz Kraan, den welken bekenden mit deezen verkogt, zulks wel

05.   en wettelijk opgedragen en overgegeven te hebben aan en ten behoeven van Klaas Pietersz Kraan, de geregte

06.   helfte in een huijs en ene schuur potinge en plantinge, staande en gelegen in ’t westeijnde van Hazerswoude

07.   te verongelden voor vijff bond, waarvan de hoogst weederhelfs zelfs toebehoort, belend ten oosten Tijs

08.   Huijgen Moraal, ten zuijden het ambagtswater, ten westen Cornelis van den Marel, en ten noorden de

09.   voorwegsewatering. Zijnde het verhogte voorts …. ….. belovende den Comparant ’t zelfde te vrijen

10.   en waren als regt is …. verband van zijn persoon …… goederen geen …… ……. van alle regten

11.   en regteren en ….. …… …..: hove van Holland Eijndelijk bekenden den Comparant, ten zake deezer

12.   verkopinge, al wel voldaan, en betaald te zijn, den eersten penning met den laatsten, dat met eene Somme van

13.   twee hondert gulden contant ontfangen, van … oirconde der Waarheijt, zo … ik Baljuw en Schout voorsz

14.   deezen ten verleijden van den voornoemden Comparant, met het zegel ten zake van …. ’t ampt van Hazerswoude

15.   verordert nijt langend bevestigt, en met voornoemde Scheepenen onder de ……. alsmeede van registere

16.   Geteijkent op den 19e  April 1720        J. Dijksloot          Cornelis van den Marel

17.   …. penn: ƒ 5„-„-                                                                      Tijs Huijgen Moraal

18.   ………..  ƒ - „10„-  …

Judith,

ik hoor niet bij de transcriptie-experts, hoor. Maar ik heb de akte wel iets leesbaarder kunnen maken. (tweemaal klikken voor groot formaat)

01.   Ik, mr. Jan Jacob van Dijksloot, Bailjuw en Schout der
02.   vrije heerlijkheyt van Haserwoude, oirconde, dat voor mij en Tijs Huygen Moraal, en Cornelis
03.   van der Marel, Scheepenen derzelven heerlijkheyt, als getuygen hiertoe verzogt, gekomen en personelijk
04.   gecompareert is, Pieter Willemsz. Kraan, denwelken bekenden mits deezen verkogt, zulks wel
05.   en wettelijk opgedragen en overgegeven te hebben aan en ten behoeven van Klaas Pietersz. Kraan, de geregte
06.   helfte in een huys en ene schuur, potinge en plantinge, staande en gelegen in ’t westeynde van Haserswoude
07.   te verongelden voor vijff hond, waarvan de kooper de weederhelft zelfs toebehoord, belend ten oosten Tijs
08.   Huygen Moraal, ten zuyden het ambagtswater, ten westen Cornelis van der Marel, en ten noorden de
09.   voorwegsewatering. Zijnde het verkogte voorts vrij als buurgoed belovende den comparant ’tzelfde te vrijen
10.   en waren als regt is onder verband van zijn persoon en generale goederen geen exempt ter executie van alle regten
11.   en regteren en specialik den Ed. Hove van Holland, eyndelijk bekenden den comparant, ter zake deezer
12.   verkopinge, al wel voldaan, en betaald te zijn, den eersten penning met den laasten, dat met een somme van
13.   tweehondert gulden contant ontfangen, zonder arg in oirconde der waarheyt, zo heb ik Bailjuw en Schout voorsz.
14.   deezen ten verleyden van den voornoemden comparant, met het zegel ter zake van schout ’t ampt van Haserswoude
15.   verordent uythangend bevestigt, en met voornoemde Scheepenen onder de plycque alsmeede van registere
16.   geteykent op den 19e april 1720        J. Dijksloot          Cornelis van der Marel
17.   XL(ste) penn(ing): ƒ. 5,--,--                                            Tijs Huygen Moraal
18.   ...ging  ƒ. --,10,--  

(aangepast 18:41)

Bedankt Jan, hoe doe je dat? Het leest inderdaad een stuk prettiger !

En Kasper: fijn dat je mijn foutjes eruit hebt gehaald en hebt aangevuld ! Kan je bij de voorzijde ook zien wat het tweede woord is?

Voor het bewerken van foto's bestaan tientallen zowel gratis als peperdure programma's. Voor zoiets als het alleen maar beter leesbaar maken van bovenstaande foto volstaat het gratis programma http://www.irfanview.com/. Eén druk op de knop "Auto adjust colors" en er gaat een wereld voor je open.

r.12 persoon ende generale
r.13 zonder arg

r2 vrije heerlijkheyt

Oh, vrije is blijkbaar weggevallen toen ik met de zinnen aan het schuiven was. Ik voeg de correcties boven toe. 

r12 lijkt me dan en, daar ende in de hele tekst niet gebruikt wordt.

Het ontbrekende woord op de voorpagina kan ik niets van maken, het begint zo te zien met een O.

Heel hartelijk dank voor al jullie hulp bij het uitschrijven van dit document! Nu de interpretatie, en daar heb ik nogal wat vragen bij.

Mag ik jullie dit híer vragen of zal ik er een nieuw topic voor maken in een andere catagorie ?

Ik heb de volgende aantekeningen gemaakt met daarbij ook de vragen. Het zou fijn zijn als jullie jullie gedachten erover zouden willen laten gaan.

1.   Pieter Willemsz. Kraan: Het komt me voor dat Pieter Willems Kraan er niet bij is en dat voor hem in de plaats getuigen zijn: Tijs Huijgens Moraal en Cornelis van den Marel. Pieter Willems zou in 1720 90 jaar zijn geweest, dus het lijkt me niet zeer waarschijnlijk dat hij toen nog leefde.

2.   Het lijkt mij een akte waarin de getuigen (Tijs Huijgens Moraal en Cornelis van den Marel) verklaren dat Pieter Willemsz Kraan het goed (halve huis enz.) aan Klaas Pietersz Kraan heeft overgedragen

3.   Het lijkt een kwestie van vader (Pieter Willemsz. Kraan) en zoon (Klaas Pietersz Kraan), maar dit staat nergens duidelijk vermeld

4.   Als het is overgedragen, waarom heeft men het dan over ‘koper’ (regel 07, 12) en over een koopsom daarvoor (regel 12, 13)?

5.   Helemaal verwarrend: ‘waarvan de kooper de weederhelft zelfs toebehoord’.  Dit houdt in dat de koper (Klaas Pietersz Kraan?) de andere helft van het huis al heeft?

6.   Wat heeft het ‘Ed. Hove van Holland’ (regel 11) ermee te maken? Ik dacht eerst dat dit een uitspraak was van het Hof van Holland, maar er wordt blijkbaar naar verwezen

7.   Kan ik uit regel 11, 12, 13 opmaken dat deze ‘zaak’ al eens voor het Hof van Holland is geweest?

Ik heb de tekst even uitgesplitst in m.i. bij elkaar horende onderdelen:

• Ik, mr. Jan Jacob van Dijksloot, Bailjuw en Schout der vrije heerlijkheyt van Haserwoude, oirconde, 
• dat voor mij en Tijs Huygen Moraal, en Cornelis van der Marel, Scheepenen derzelven heerlijkheyt, als getuygen hiertoe verzogt, 
• gekomen en personelijk gecompareert is, Pieter Willemsz. Kraan, 
• denwelken bekenden mits deezen verkogt, zulks wel en wettelijk opgedragen en overgegeven te hebben aan en ten behoeven van Klaas Pietersz. Kraan, 
• de geregte helfte in een huys en ene schuur, potinge en plantinge, staande en gelegen in ’t westeynde van Haserswoude te verongelden voor vijff hond, 
• waarvan de kooper de weederhelft zelfs toebehoord, 
• belend ten oosten Tijs Huygen Moraal, ten zuyden het ambagtswater, ten westen Cornelis van der Marel, en ten noorden de voorwegsewatering. 
• Zijnde het verkogte voorts vrij als buurgoed, belovende den comparant ’tzelfde te vrijen en waren als regt is onder verband van zijn persoon en generale goederen geen exempt ter executie van alle regten en regteren en specialik den Ed. Hove van Holland, 
• eyndelijk bekenden den comparant, ter zake deezer verkopinge, al wel voldaan, en betaald te zijn, den eersten penning met den laasten, dat met een somme van tweehondert gulden contant ontfangen, 
• zonder arg in oirconde der waarheyt, zo heb ik Bailjuw en Schout voorsz. deezen ten verleyden van den voornoemden comparant, met het zegel ter zake van schout ’t ampt van Haserswoude verordent uythangend bevestigt, en met voornoemde Scheepenen onder de plycque alsmeede van registere geteykent op den 19e april 1720.

J. Dijksloot
Cornelis van der Marel
Tijs Huygen Moraal

1.   Pieter Willemsz. Kraan: Het komt me voor dat Pieter Willems Kraan er niet bij is en dat voor hem in de plaats getuigen zijn: Tijs Huijgens Moraal en Cornelis van den Marel. Pieter Willems zou in 1720 90 jaar zijn geweest, dus het lijkt me niet zeer waarschijnlijk dat hij toen nog leefde.

2.   Het lijkt mij een akte waarin de getuigen (Tijs Huijgens Moraal en Cornelis van den Marel) verklaren dat Pieter Willemsz Kraan het goed (halve huis enz.) aan Klaas Pietersz Kraan heeft overgedragen

1&2. Aan de ene kant staat er "dat voor mij [...] gekomen en persoonlijk gecompareert is Pieter Willemsz Kraan.". Aan de andere kant, hij tekent niet. Maar er is in de tekst steeds sprake van één comparant die iets doet of gedaan heeft (eventueel al op een eerdere datum dan wanneer dit stuk getekend werd. Er was bv. al betaald, op een niet nader genoemd tijdstip). Maar je zou toch denken dat Pieter Wz Kraan minstens recentelijk nog geleefd moet hebben.

3.   Het lijkt een kwestie van vader (Pieter Willemsz. Kraan) en zoon (Klaas Pietersz Kraan), maar dit staat nergens duidelijk vermeld

3. Kan hier verder niet uit worden opgemaakt.

4.   Als het is overgedragen, waarom heeft men het dan over ‘koper’ (regel 07, 12) en over een koopsom daarvoor (regel 12, 13)?

4. Een overdracht kan ook tegen betaling zijn.

5.   Helemaal verwarrend: ‘waarvan de kooper de weederhelft zelfs toebehoord’.  Dit houdt in dat de koper (Klaas Pietersz Kraan?) de andere helft van het huis al heeft?

5. Ja.

6.   Wat heeft het ‘Ed. Hove van Holland’ (regel 11) ermee te maken? Ik dacht eerst dat dit een uitspraak was van het Hof van Holland, maar er wordt blijkbaar naar verwezen

7.   Kan ik uit regel 11, 12, 13 opmaken dat deze ‘zaak’ al eens voor het Hof van Holland is geweest?

Dit is mij ook niet geheel duidelijk.

De verkoper vrijwaart het verkochte en staat daarvoor met zijn persoon en goederen borg mocht het verkochte door zijn schuld inzet worden van een rechtzaak, en daar Hazerswoude in Holland ligt noemt hij speciaal de rechtbank, onder welke jurisdictie inwoners en onroerend goed te Hazerswoude vallen, namelijk het Hof van Holland. 

Wat het nog twijfelachtig maakt wie nou hier iets doet, is dat er wel staat "denwelken bekenden" (meervoud dus), wat dan eerder zou terugslaan op Van der Marel en Moraal, of eventueel Van der Marel, Moraal en Kraan.

(Maar verder dus wel steeds sprake van de ene comparant, Kraan.)

In oude akten is het niet ongewoon dat een meervoudsvorm als enkelvoud opgevat moet worden en omgekeerd: bijv. hemluyden als meervoud. De akte in bijgaande link https://books.google.nl/books?id=6BVKAAAAcAAJ&pg=PA780&lpg=PA780&dq=ten+verleyden+van+den+comparant&source=bl&ots=vfJ_bOl6b1&sig=oZL6vahyTs2zkv7ma8lqhYTIgmQ&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjyxYPd5PXKAhXGvQ8KHWQhB9YQ6AEIIDAB#v=onepage&q=ten%20verleyden%20van%20den%20comparant&f=false is daar ook een voorbeeld van. Bovendien illustreert de akte dat de comparant niet mede ondertekent maar dat alleen de opsteller van de akte en de getuigen ter bekrachtiging van het in de akte gestelde op verzoek van de comparant ondertekenen.

.

Chris van Dijkum, denk je dat het mogelijk is dat deze akte is opgemaakt ná het overlijden van Pieter Willems Kraan? En dat Moraal en van der Marel getuigen waren die verklaarden dat het zo geschied is als beschreven?

Dus dat er na 'gecompareert is' in regel 4 een punt zou moeten hebben gestaan. En er met 'Pieter Willemsz. Kraan' in diezelfde regel een nieuwe zin is begonnen?

In dat geval zou ik het namelijk wél zo kunnen lezen dat zij getuigen van wat Pieter Willems Kraan in het verleden heeft gedaan.

Neen! Bij de werkwoordsvorm ‘gecompareert is’ hoort een onderwerp en dat is Pieter Willemsz. Kraan. Een punt achter ‘gecompareert is’ past niet. Bovendien staat in r. 11 nogmaals dat de comparant, dwz. hij die verschenen is, bekende etc. Waarom zou men een officiële akte opstellen die in flagrante strijd met de waarheid is? In het geval dat Pieter Willemsz. Kraan overleden was had men zonder meer de bewoordingen aangepast en was bijv. de zekerheidsstelling achterwege gebleven.

Je twijfel is gebaseerd op het feit dat Pieter Willemsz. Kraan bij de verkoop de hoogbejaarde leeftijd van negentig jaar zou hebben gehad in combinatie met het vaderschap van de in de akte genoemde Klaas Pietersz. Kraan. Dit is echter niet onmogelijk hoewel ook niet erg waarschijnlijk. Ikzelf zou geen enkele twijfel hebben aan de juistheid van de akte maar wel nog eens kritisch de bestaande data/aannamen verifiëren:
Hoort de gevonden doop/geboorte wel bij de comparant van deze akte, is het doop-/geboortejaar juist, of behoort het bij een oudere broer met dezelfde naam die jong overleden is, hoe oud was hij bij zijn huwelijk, is hij de vader van de in de akte genoemde Klaas Pietersz. Kraan, wordt hij en zoja wanneer genoemd in belastingkohiers etc. etc?

.