Beste mensen,

Op 15 mei 1746 laat het VOC-schip De Lis het anker vallen op de rede van Batavia met aan boord ene Jan Hendrik Hobers. Een ambtenaar noteert in het dagregister: (tenminste als ik het goed getranscribeerd heb)

Des agtermiddags arriveerde te desen rheede  het  ander ….. te patrio  met 108: koppen

Den 9 ……. Schip de Lis , zijnde  anno Aug(ustu)s …

uijt  Texel  gezeijld  met 129 en alhier aangebracht 108 kop.(pen)

Jaren  …als …  uijt de hieronder staande  ….

kan ………, als

                                      Zeevarenden            militaire            coppen

1745 primo Augustus uijt texel  gezeijlt   ………                   ??          91                         38                       129

1745 29 dito  den zeijlemaker van    ??                                                1                            -                              -

                         ………het  vaderland  en ……..

1745  19 9ber   aan ’t  Eijland   portopraaijo g’arriveert

                         aldaar gedesenteerd

1745 29 9ber  van gen(oem)t Eijlant  vertrocken

                       doden tusschen portopraaijo  en Cabo de goede hoop

1745 31           aan cabo de goede hoop g'arriveerd

                       aldaar aan land en  in het hospitaal gegaan

                      vandaar op deesen  ….  gekomen

1746 16 Janu  … uijthoek  vertrocken(?)

                      doden tusschen gemelde Caab en batavia

1746 15 maij ten rheede batavia g’arriveert

Omdat  het me niet lukt de afbeelding van de scan hier te uploaden,  hier de link (onderste helft scan)

Wie kan mij helpen met de tekst die ik niet kan lezen en wil eens kritisch kijken naar mijn vertaling.

Ben benieuwd.

Wim Hobers

[kantlijn:] komst van De Lis uyt 't patria met 108 koppen

Des agtermiddags arriveerde te deser rheede het ander,
den 9 deses vermeld, schip, De Lis, zijnde p[ri]mo aug[ustu]s …
uyt Texel gezeyld met 129 en alhier aangebracht 108 kop-
pen, soo als breder uyt de hieronder staande korte sterkte
kan beoogt werden, als 

Wow Kasper,

Wat fantastisch. Hartelijk dank.

Ik heb veel VOC opvarenden in mijn voorgeslacht en dit is de eerste keer dat ik dit archief in Batavia ontdek. Tot nu toe gebruikte ik de scheepssoldijboeken in Den Haag. Dit  is een prachtige aanvulling.

Ik ga nog maar eens goed kijken hoe ik een afbeelding in mijn tekst kan plaatsen. Het is jou gelukt en mij in het verleden ook altijd.

Nogmaals hartelijke dank.

Groet uit Leeuwarden,

Wim

Beste Kasper,

Dankzij jouw vertaling komt er aanvullende informatie los:

De vermelding:  "Des agtermiddags arriveerde te deser rheede het ander,
den 9 deses vermeld, schip, De Lis," verwijst dus naar een eerdere notitie. Een notitie die voor mij als zeiler wel eens erg interessant kan zijn. 

Op 9 mei 1746 blijkt de Lis in de Straat Sunda aangekomen te zijn waar (geloof ik) iets opmerkelijks is gebeurd. Ik kan en wil je niet vragen dit volledig te transcriberen. Ik ga eerst zelf een poging doen, maar voor ik er aan begin, begrijp ik goed dat in Straat Sunda een of andere brief is afgegeven met een of andere gebeurtenis op een exact aangegeven lengte en breedte graad.

Betreft dat hier het schip Lis met dus Jan Hendrik Hobers aan boord.

Wil je voor mij een quick scan doen van het desbetreffende gedeelte, zodat ik kan bepalen of een transcriptie voor mij interssant kan zijn?

Hier de LINK

Ben nu helemaal benieuwd. Heb al vele scheepssoldijboeken bekeken en  vaak gehoopt ooit eens iets gedetailleerds te vinden over een reis. 

Wellicht hier.

Hartelijke groet,

Wim

Beste Wim,

Eerst is het dat ze brieven uit NL en van de Kaap meegebracht hebben.
 daarna in de kantlijn:
"De Lis heeft met eenige Engelse schepen rescontres gehad."
...twee schepen... sonder vlag te tonen, doende het voorste twee schoten .. d' Engelse vlaggen  ..
..wederom twee kogels ... tuyg en zeylen beschadigt .. [etc.]

klinkt wel interessant.

groet,

Ik zie het verder graag tegemoet als er onduidelijkheden in de tekst zijn.

Mooi Kasper,

Nogmaals dank. Ik ga me aan een transcriptie wagen.

Hartelijke groet,

Wim

Beste Kasper (en andere mogelijke helpers)

Hier mijn poging tot transcriptie van de eerste bladzijde van de aanval van twee Engels kapers op het VOC-schip De Lis met aan boord de VOC soldaat Jan Hendrik Hobers. Heerlijk om zo'n verhaal te vinden. Ik heb wel hulp nodig bij voor mij onleesbare gedeeltes. Ik hoop dat het er niet te veel zijn. Waarschijnlijk zeg ik straks: "oh ja, dat staat er, nu zie ik het ook"

(Het lukt me al jaren om een afbeelding te uploaden; screenshot van de scan op computer en daarna uploaden van mijn computer. Werkt weer niet)

Dus maar weer de LINK naar de scan:

(poging tot) Transcriptie

Ao 1746: In’t Casteel Batavia Den 9:meij

In de marge:  ontfangst van t ?? en caabse papieren

Úijtkomend en tot in d’ straat Sunda g’arriveerd hoorns (?)

kamer (?)  Schip  D’Lis, mede gebragt  vaderlandse en Caabse

papieren,  aan de wal ,  een schrijven der Caabse ministers(?)

van dato 25  Janúarij  passato, behelst (?) dat een dag bevarens (?) het

schip ’T hoff d’una  vandaar  na ………………..? en,

dat het schip Dúijnenburg mede …… ? te volgen , so mede

het schip D’Ida, den schipper Cornelis Salomons en  meerdere

officieren van het  …?..  schip de Lis, hebben namens ?

Een ……………………… enige  Engelse schepen  dit relaas alhier

overgegeven, namentlijk

In de marge: ???????

Dat sij den 24: Aug(ustu)s  opde N: Br:  van 24: gr: en 21:  min: Lengt 6: gr: 52:min.

met het tweede (?) glas van de namiddag wagt (?) twee schepen  in

’t zuijdwesten (?) vaarde ?? op hun afhielden (?) , sonder vlag te tonen,

doende het voorste  twee schoten met  scherp  ?  van

haar schip aff, om het selve te kúnnen  averijken?, dat se daar op de prince

vlag lieten ? opheijsen ?  en een schot   met scherp daar over doen , ??

?? ook gem(elde) twee schepen  Engelse vlaggen en wimpels ? lie

ten  waaijen , dat na dese schepen ? op den anderen ??

?? waren  toegesonden, bij ? met het vierde glas van

de namiddag  wagt ? onder haar leij vanagteren zijn ingeslagen

Volgende bladzijde volgt later.

Hartelijke groet,

Wim

001. Ao. 1746 in ’t Casteel Batavia, den 9 mey
[In de marge:] ontfangst van 't vaderlandse en Caabse papieren.

002. Uytkomend en tot in d’ straat Sunda g’arriveerd Hoorns
003. kamer schip D’ Lis, medegebragt vaderlandse en Caabse
004. papieren, aan de wal, het schrijvens der Caabse ministers
005. van dato 25 januarii passato, behelst dat een dag bevorens het
006. schip ’T Hoff d’Una van daar na herw[aarts] was vertrocken en
007. dat het schip Duynenburg mede stond te volgen, so mede
008. het schip D’Ida, den schipper Cornelis Salomons en verdere
009. officieren van het evengem[elde] schip De Lis, hebben nopens
010. een rescontres met eenige Engelse schepen, dit relaas alhier
011. overgegeven, namentl[ijk]:

[In de marge:] De Lis heeft met eenige Engelse schepen rescontres gehad.

012. Dat sij den 24. aug[ustu]s op de N. Br. van 24 gr. en 21 min., Lengt. 6 gr. 52
013. min. met het twede glas van de namiddagwagt, twee schepen in
014. ’t zuydwesten voor de wind op hun afhielden, sonder vlag te tonen,
015. doende het voorste twee schoten met scherp, schoon nog vrij ver van
016. haar schip aff, om hetselve te kunnen berijken, dat se daarop de prince-
017. vlag lieten opheysen, en een schot met scherp voorover doen, wan-
018. neer ook gem[elde] twee schepen Engelse vlaggen en wimpels lie-
019. ten wayen, dat na dese schepen kort op den anderen wederom twee
020. kogels waren toegesonden, bij deselve met het vierde glas van
021. de namiddagwagt onder haar ley van agteren zijn ingeslagen,

(Wat lijkt op 'ú' is een bepaalde schrijfwijze van 'u' (oa ter onderscheiding van 'n'). Dus niet een andere letter of accent. Daar kan je dus gewoon 'u' voor transcriberen.)

Hallo Kasper,

Wat doe jij dat snel. Fantastisch. Ik ben  paar uurtjes bezig geweest. 

Mooi verhaal om te lezen. Ik ga het delen op mijn stamboom. Heb ruim honderd volgers van onze  familie verhalen. Dit wordt een topper.

Zal binnenkort tweede blz proberen.

Hartelijk dank en groet,

Wim

Spannend. 

Klik op de afbeelding om deze te vergroten.

Ha die Pauwel,

Leuk je hier weer te treffen. Dank voor de afbeelding. Volgens mij heb je zelfs ergens ooit uitgelegd hoe dat moet. Je weet van mij dat ik er nooit een probleem mee had; nu wel. Zal t vandaag eens uitzoeken.

Hartelijke groet,

Wim

Dag Wim,

Dit was de oorspronkelijke handleiding.

https://www.stamboomforum.nl/servicedesk/2/45723/0/hoe_doe_ik_dat_een_foto_of_andere_afbeelding_opnemen_in_mijn_berichten_en_reacties_stamboomforum

Stap 5 moet eigenlijk worden aangepast, maar ik heb daar de puf niet voor. 

Je kunt je afbeelding ook eerst op Zoekplaatjes zetten, en de daar – via een rechtermuisklik en ev. verder vergroten van de afbeelding –  verkregen link/URL in het dialoogvenster van Tinypic invoeren.

Groet, Pauwel

Beste Kasper, Pauwel en anderen,

Hier weer een stukje verder met de transcriptie van de scan die Pauwel geplaatst heeft:

dat zij vervolgens ter zeijde van haar komende sig hebben be-

kend gemaakt voor  Engelse capers die alle schepen ? mogten te

visitereeren  derhalven  de relatanten ? ten eersten souden hebben te

strijken en haar  schúijt bij ? van haar aan boord ? , dat

ondertussen het agterste van de twee schepen aan ??? laag

hadden gegaen, so úijt het canon,  draaijbassen ?,  als hand ?

maar daar túijg en zeijlen ?beschadigt er twee mans naar ??

geg. zijn geworden, dat daarop van ieder dier schepen de schuijt

met een luijten(an)t aan boord is gekomen, van de ??

?? afge maar ???

begeerende  ? dat de schipper  ?? aan haar boord

soude komen ?, met bedrijging dat zij anders het schip

in de grond souden schieten, dat den  schipper ondanks  ??

??, ? daar den oppertimmerman te laten

komende ? met het ? glas van de platvoet  te  ?

? den Cap(itein) van het eene schip  gen(aam)t  de  Thomas welke

Groet,

Wim

022. dat zij vervolgens ter zeyde van haar komende, sig hebben be-
023. kend gemaakt voor Engelse capers, die alle schepen vermogten te
024. visiteeren, derhalven de relatanten ten eersten souden hebben te
025. strijken en haar schuyt bij een van haar aan boord senden, dat
026. ondertussen het agterste van de twee schepen aan Lis de heele laag
027. hadden gegeven, so uyt het canon, draaybassen, als handgeweir,
028. waardoor tuyg en zeylen seer beschadigt en twee man swaar
029. geq[uets]t zijn geworden, dat daarop van ider dier schepen de schuyt
030. met een luyten[an]t aan boord is gekomen, van dewelke haar
031. wierd afgevraagd waarvan dan naer waar is gedestin[eer]t etc.,
032. begeerende verders dat de schipper de zeebrief aan haar boord
033. soude komen vertonen, met bedrijging, dat zij anders het schip
034. in de grond souden schieten, dat den schipper ondanks moest resol-
035. veeren, de zeebrieven door den opperstuurman te laten getonen,
036. komende deselve met het twede glas van de platvoet terug
037. nevens den cap[iteyn] van het eene schip gen[aam]t de Thomas, welke

(De relatanten zijn de mededelers (van dit rapport))
(Waar die afkorting na gedestin[eer]t voor staat is me niet duidelijk.)
(Een draaibas is een klein stuk geschut, dat wel vast zit op het schip, maar (dus) gemakkelijk gedraaid kan worden, zoiets:)

[bijgesteld 17/5 met een correctie van Pauwel]

Hallo Kasper,

Meester Romeijn kon vroeger in klas 5 prachtige verhalen vertellen over de VOC en over kapers. Dat ik nu veeeeele jaren later een verhaal uit de eerste (en jouw) hand krijg met aan boord een Hobers.... Dit is smullen.

Nogmaals; ik ben ontzettend blij met je hulp. Ben heel benieuwd hoe het afloopt. Jan Hendrik Hobers komt in ieder geval veilig aan in Batavia. Al vast een geruststelling.

Hartelijke groet,

Wim

Oh. Nou, gelukkig maar. Ik begon me al zorgen te maken! 

Benieuwd hoe het verder gaat.

Hartelijke groet,

Hier de tweede scan en de (poging tot) transcriptie:

?  van ’t cognoscement den cargo begeerde, en anders weder

om dreijgde het schip ? ? ? te sullen opbrengen, om niet

langer te worden opgehouden, hadden men eijndel(ijk) ook het cog

naisement laten sien, en den Cap(itein) was daarop na sijn baard (?)

vertrocken, latende de narigt, dat het ? schip d’Elisabeth met

bemaand (?) met 140: en het andere voornaemt 120: ? Het eerste

met 20:  stucken en 10 draaijbasen en het laatste met `12: stucken en 10

bassen, ? de namen van beijde  Capiteins (?)  ? ? dat den

schipper, kort  na men van haer ? antw(oord) hebbende, dat met

d’Engelsche schuijt twee matt(roze)n gedeser(eert) waren ? door den

? hadden geproclameert (?) , maar tot antw(oord) bekomen , dat zij

die niet te rug geven, en den opperzeijlmaker als een ?

? ook nagligt zouden, dan dat de relatanten daarop hun

?, met het eerste glas van de eerste nagt daaraen van de

voornaemde schepen wederom zijn opgelopen, en twee

kort (?) op den onderentussen door de grote en ?? gekregen

hebben , dag(?)  met agter uijt ? haar eijndel(ijk) het  gesigt

waren geraakt, relateemende (?)  ? de gem(elde) officieren,  dat

zij den vijfden daar aan op den 29 Aug(ustus) opde Nbr van 44: gr 59

min. en lengt ? gr. 78 min. gekomen sijnde, wederom  in ’t zuijde

een schip gesien hebben, dat jagt op hun maakte, waarop zij de

? vlag (?), en ’t andere d’ Engelsche schip bijmaakte(?), dog het ?

nader komende, eerst met los kruijt en dan met scherp  waar (?)

overschiet dat zij vervolgens zeijl minderende,  het ? ? ?

te ? , een Engels aanslag (?) schip met 50: stucken agter haar

om ? een toe? waar vandaan en teffens (?)  bij al

dien zij niet de  schuijt wilden uijtzetten en aan boord komen

dat hij haar dan de heele lag (?) soude geven, dat den assenst(ent) (?)  daar

af met den zeebrief na boord van ’t Engelsche schip gesonden

en  nevens het schuijt volk (?) is aange? , maar en tegen met

? schuijt ? luijtenant zijn aengekomen met Engelse

? , alle ? foorsien met  Enter beijlen , te kennen geven

dat sij een conings (?) oorlogschip waren gen(aamt) Faulkland, Capit(ey)n

William Da?nes, bemand met 420 koppen  uijtgelopen (?)

van ? ? neemende voorts visitatie van ’t schip

uijt name van haar cap(itey)n dat ? de schipper  geregliciteert

hadde, sig  liever te willen laten opbrengen, waren zij de ?  brief (?)

Groet,

Wim

Wim,

Als je je URL ook hier – op het tabblad 'Link' – invoegt, kun je door aanklikken je afbeelding vergroten.

Groet, Pauwel

038. visie van ’t cognoscement der carga begeerde, en anders wede-
039. rom dreygde het schip voor goede prijs te sullen opbrengen, om niet
040. langer te worden opgehouden, hadden men eyndel[ijk] ook het cog-
041. naiscement laten sien, en den cap[iteyn] was daarop na sijn boord
042. vertrocken, latende de narigt, dat het eene schip d’ Elisabeth was
043. bemaand met 140 en het andere, voornoemt, 120 ko[ppen] gew[apen]d, het eerste
044. met 20 stucken en 12 draaybassen en het laaste met 12 stuc[ken] en 10
045. bassen, dog de namen van beyde cap[iteyns] verswijgende, wijders dat den
046. schipper, kort na men van haer af was, antw[oord] hebbende, dat met
047. d’ Engelsche schuyt twee matt[rose]n gedeser[eer]t waren, deselve door den
048. opperst[uurman] hadde gereclameert, maar tot antw[oord] bekomen, dat zij
049. die niet teruggeven, en den opperzeylmaker als een geboren En-
050. gelsman ook nog ligt[en] zouden, dan dat de relatanten, daarop hun
051. reis foorderde, met het eerste glas van de eerste wagt daar een van de
052. voornoemde schepen wederom zijn opgelopen, en twee kogels
053. kort op den anderen tussendoor de grote- en fockemast gekregen
054. hebben, dog wat agteruyt sackende haar eyndel[ijk] uyt het gesigt
055. waren geraakt, relateerende voorders de gem[elde] officieren, dat
056. zij den vijfden dag daaraan op den 29 aug[ustu]s op de N.br van 44 gr. 59
057. min. en lengt 2 gr. 48 min. gekomen zijnde, wederom in ’t zuyden
058. een schip gesien hebben, dat jagt op hun maakte, waarop zij de
059. princevlag, en ’t andere d’ Engelsche bijmaakte, dog hetwelk
060. nader komende, eerst met los kruyt en dan met scherp voor-
061. over schiet, dat zij vervolgens zeyl minderende, hetselve ontdekten
062. te wesen een Engels oorlogschip met 50 stucken, agter haar
063. omlopende en toeroepende, waarvandaan en teffens bij al-
064. dien zij niet de schuyt wilden uytzetten en aan boord komen,
065. dat hij haar dan de heele la[a]g soude geven, dat den opperst[uurman] daar-
066. op met de zeebrief na boord van ’t Engelsche schip gesonden
067. en nevens het schuytsvolk is aangehouden, waarentegen met
068. deselve schuyt drie luytenants zijn aengekomen met Engelse
069. roeyers, alle voorsien met enterbeylen, te kennen gevende
070. dat sij een conings oorlogschip waren gen[aam]t Faulkland, capit[ey]n
071. William Dabris, bemand met 420 koppen, uytgelopen
072. van Leverpool, pretendeerende voorts visitatie van ’t schip
073. uyt name van haar cap(itey)n, dat schoon de schipper gerepliceert
074. hadde, sig liever te willen laten opbrengen, waren zij de zeebrief

Nog een en ander onduidelijk..

Met dat nog ligt[en] zouden, ik weet niet zeker wat daar staat..maar dat is het enige dat mij enigszins logisch lijkt,
... komt er in elk geval op neer dat ze opperzeilmaker willen meenemen, omdat die Engels was.
(Herinner me nu ook dat op de eerste pagina die we gedaan hebben stond:  29 [augustus 1745] den zeylemaker van d' Engelse geligt. De Oostenrijkse Successieoorlog was aan de gang, en Engelse zeelui kon verplicht worden op Engelse schepen te dienen.)

reis foorderde is ook een onzekere lezing.

[bijgesteld, aanvulling van Pauwel]