Ik vond in de rekeningen van de vestmeesters te Leiden (1465) uitbetalingen van werkzaamheden onder de kop ‘Uutgegeven van delven ende croosen an die stede vesten’.
Ook:
De Lier inv.nr.52 / De rekeningen van de molenmeester van de Hoefpolder 1569-1625:
bl.4 (1604) - betaelt Floris Jansz op den Bommel van de koersloet te kroesen 9 £ 1 s 6 d.
- betaelt Floris Jansz opten Bommel van de kuersloot te kroosen 14 £.
Blz.12 (1612) - noch betaelt Floris Janss van croosen bij de Kickert heen 1 £ 1 s
Croosen moet een term zijn die te maken heeft met baggeren en/of schonen van waterlopen/sloten. Maar wat is de juiste betekenis?
Zouden ze toen soms ook al last hebben gehad van eendenkroos?
Er zijn diverse soorten drijvende waterplanten, die bekend staan onder de algemene naam kroos.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Azolla
Het kroos in kanalen, vijvers, en plassen groeit explosief in de warmste periode van het jaar en kan daarbij voor veel overlast zorgen.
Dikke lagen kroos bedekken het wateroppervlak volledig, zodat de waterschappen en beheerders van vaarwegen en recreatieplassen
periodiek maatregelen moeten treffen. Het verwijderen van het kroos werd vroeger gedaan middels handkracht. Later werden
mechanische middelen ingezet. Waterwerken zoals molens, gemalen, inlaatduikers e.d. werden voorzien van fijnmazige krooshekken.
Inlaatpunten voor koelwater t.b.v. scheepsmotoren en koelwaterinstallaties voor de industrie werden eveneens voorzien van zeefconstructies,
om verstopping te voorkomen waarbij het kroos werd opgevangen in wierbakken, die regelmatig geleegd werden.
Toen het kroos vroeger nog handmatig verwijderd werd, kon het werkwoord kroosen, croosen of croesen ontstaan.
De letter e in croesen geeft hier de meervoudsvorm aan van de letter o.
Het bovenstaande heeft geen relatie met de geslachtsnaam Kroezen.
De naam Kroezen is namelijk afgeleid van iemand met kroezend haar.
Een deel van het geslacht Kroezen droeg en draagt tot op de huidige dag de naam Kroeskop.
Kroezen kan ook een relatie hebben met een kroezende verentooi, zoals te zien is op de kop van een kemphaan.
Op het platteland in Bentheim werden kemphaantjes met hun kleurrijke kroeskopjes Krusen genoemd.
Uitleg klinkt zeer plausibel. Daar houden we het maar op. Maar kon en kan het ww 'croosen' niet in een woordenboek vinden.
Dank.
Het blijkt het reinigen van sloten te zijn, iets dat in Nederland als polderland van groot belang was en is. Gevonden onder lemma: Croosheemraet, modern lemma: kroosheemraad [..] Heemraad aan wien de schouw over het “krozen,” d.i. het reinigen der slooten opgedragen is. [..] wordt opgemerkt, dat de naam nog heden bekend is, en dat in Rijnland zoo heeten “zij die het algemeen opzicht uitoefenen over wegen, kaden, verlaten en wat tot het heemrecht behoort.” (bron: http://gtb.inl.nl (Instituut voor de Nederlandse taal))