stamboomforum

Forum logoArchiefinstellingen, bronnen en inventarissen » Weeskamer en aanwezigheid van meerderjarige kinderen in een gezin



Profiel afbeelding

LS,

De Weeskamer was er om de erfenis en voogdij van onmondige (minderjarige) kinderen af te zekeren.

Mijn vraag is of er in een weeskamerakte ook wel eens meerderjarige kinderen werden genoemd? Of werden deze per definitie niet in een dergelijke akte opgenomen?

Gr. Robert

TreboR - 28 jun 2018 - 22:47

Via google zoeken, actueel zoals het nu is. Zie ook wikipedia, de leeftijdsgrens is nu niet zoals het vroeger was, Nederland, Europa, enz.,
voorbeelden zijn bijvoorbeeld bij het archief Amsterdam, incl. beeldbank, zie ook wikipedia, trefwoord weeskind, of weeskinderen, incl. aktes,
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/algemene-nabestaandenwet-anw/vraag-en-antwoord/wanneer-heb-ik-recht-op-een-wezenuitkering

Zoals het vroeger was voorbeeld, incl. leeftijdsinformatie, https://archief.amsterdam/inventarissen/overzicht/367c.nl.html
Met veel info en links, https://nl.wikipedia.org/wiki/Weeshuis
 

Deden - 29 jun 2018 - 02:00

Deden, dank voor de linkjes.

Ik hoop echter dat iemand op dit forum die veel weeskameraktes heeft getranscribeerd/gelezen, kan aangeven of de meerderjarige kinderen ook wel eens vermeld worden. Of dat dit juist nooit gebeurde.

gr, Robert.

TreboR - 29 jun 2018 - 06:56

Soms worden ze wel vermeld, zoons bijvoorbeeld als voogd over de minderjarige kinderen. Maar het komt niet heel voor is mijn ervaring. En wat voor ons meerderjarig lijkt (>21)  was het in de 17e eeuw bijvoorbeeld niet.

Uitgeschreven lid - 29 jun 2018 - 13:06

Wat Annemarie zegt (en ik spreek ook uit ervaring).

Het komt hooguit een heel enkele keer voor.
En dan alleen, als het vermelden van een meerderjarig kind van belang is,
dus als deze als (mede-)voogd optreedt voor de minderjarige kinderen.

Voor de rest had de weeskamer blijkbaar geen enkele interesse in eventuele
meerderjarige kinderen, en dat is begrijpelijk.

Jan Clavaux - 29 jun 2018 - 13:18

Zoals al doorgegeven, dat is ook mijn ervaring in archieven, incl. transcriberen en publiceren.
Voogdij in Zuid-Holland = http://www.gahetna.nl/vraagbaak/onderzoeksgids/voogdij-zuid-holland
Alleen van verhalen zou alles mogelijk zijn, voor anderen ook wel opgezocht of geholpen in archieven.
Zie daarom ook delpher.nl - met resultaten over sommige zaken, gepubliceerd in bijv. de kranten.

Deden - 29 jun 2018 - 14:09

Beste Annemarie, Jan en Deden,

Dank voor de duidelijke antwoorden.

Het geeft me voldoende houvast voor een theorie mbt mijn (mogelijke) stamvader, Jan Volkertsz (geb. ca. 1700), getr. 18 jan 1727 (Impost) in Oudkarspel met Guurtje Jans Rib (hij afkomstig uit de Schaapskuil (in Harenkarspel), zij van Oudkarspel).

Door het ontbreken van DTB-boeken van Oudkarspel en Nieuwe Niedorp eind 17de eeuw, begin 18de eeuw, gaat de zoektocht naar de ouders van hem noodgedwongen via notariaat en oud-recht. Mogelijke vader is Volkert Cornelisz. (geb. 18 jan 1675, Nieuwe Niedorp, watermolenaar in de Schaapskuilpolder van voor 1717 tot na 1732, woonde in 1742 ook nog in die polder). Van deze Volkert Cornelisz is een weeskamerakte uit 24 dec 1727 bekend, waarin de minderjarige kinderen Cornelis (23), Pieter (19) en Jannetje (16) worden genoemd. Als de meerderjarige kinderen niet worden opgenomen in weeskameraktes, dan blijft het mogelijk dat hij dus nog een oudere zoon had. Bijvoorbeeld de door mij gezochte Jan Volkertsz. 

Dank, Robert

TreboR - 29 jun 2018 - 14:25

Robert,

zoiets dacht ik al.
Jan Volkertsz is dus gehuwd vóór het opmaken van de weeskamerakte, en dat was ook een reden om hem als meerderjarig te beschouwen.
Cornelis lijkt mij qua vernoeming de oudste zoon van Volkert Cornelisz te zijn.
Jan zou dan de tweede zoon moeten zijn, van circa 1706, als zijn moeder een "Jansdochter" is.

Het is een mooie theorie om mee verder te gaan, maar houd in je achterhoofd, dat het voorlopig een theorie is, en dat er mogelijk  (maar niet waarschijnlijk) meer Volkerts in die polder rondliepen, die wellicht nooit in de archieven zijn beland.

succes

Jan Clavaux - 29 jun 2018 - 14:46

Hoi Jan,

Mooie info mbt huwelijk voor maken van de akte. Dank.

Het zit helaas nog iets complexer in elkaar: de ouders van Volkert Cornelisz. waren Cornelis Volkertsz. en Maartje Cornelis. Volkert Cornelisz. is op 26 mei 1697 in Oudkarspel getrouwd (Impost) met Trijntje Pieters. 

Dus de minderjarige kinderen Cornelis (is vernoemd naar vaderszijde), Pieter (is vernoemd naar moederszijde) en Jannetje (is waarschijnlijk vernoemd naar moederszijde). 

Op 11 jun 1723 trouwt ene Maartje Volkers met Barend Harmensz Outhuijs in Oude Niedorp (Impost). Zij afkomstig uit de Schaapskuil, hij wed. van Zijdewind. Dus er was ook een kind vernoemd naar de moeder van vaderszijde. 

Theorie 1:
Dit betekent dat als er een Jan rond 1700 is geboren in dit gezin, er logischerwijze nog een eerdere Cornelis en Pieter geweest moeten zijn die voor Jan zijn geboren en later zijn gestorven. Vervolgens kwamen de minderjarige Cornelis (ca 1704) en Pieter (ca 1708). 

Theorie 2:
Of Jan moet de derde zoon zijn geweest (ca. 1709) en de eerste die is getrouwd. Dan is hij op zijn 18de getrouwd. Niet onmogelijk.

Ondersteunend bewijs 1
- Volkert Cornelisz was watermolenaar op de Schaapskuilmolen (<1717 - >1732)
- zijn zoon Cornelis Volkertsz was watermolenaar op de schaapskuilmolen (<1740 - >1752). Hij kreeg alleen maar dochters.
- De door mij gezochte Jan Volkertsz kwam bij zijn trouwen (1727) met Guurtje uit de Schaapskuilpolder en was in 1731 watermolenaar in de Nieuwepolder (polder ter grootte van ca 22 hectare, direct grenzend aan de Schaapskuilpolder)
- Claes Jansz. Volkers (zoon van Jan Volkers en Guurtje) was ook watermolenaar in de Schaapskuilpolder (>1756 - ca 1799).

En de Schaapskuilpolder was erg klein (50 hectare, bijna alles rietlanden) zonder verdere bebouwing, behalve een watermolen . . . . .

Ondersteunend bewijs 2
- Volkert Cornelisz. had een oom Jan Volkertsz. Het zou dus kunnen zijn dat hij zijn derde zoon heeft vernoemd naar deze broer van zijn vader.

Maar ja, wat je inderdaad zegt, er zijn meer hondjes die fikkie heten.

TreboR - 29 jun 2018 - 15:04

Als al deze mensen achtereenvolgens watermolenaar in die polder waren, en er was daar verder niets te beleven,
dan mag je er wel vanuit gaan, dat je op het goede spoor zit.
Theorie 2 is dan het meest waarschijnlijk.

Ik ben verder niet thuis in het plaatselijke rechterlijk archief, maar ik hoop voor je, dat daarin het definitieve bewijs te vinden is.

Jan Clavaux - 29 jun 2018 - 16:04

Hoi Jan,

dank voor het meedenken, stel het zeer op prijs. Hoop idd dat ergens in het Archief Alkmaar de sleutel ligt (of Hoorn, Haarlem). Ontsluiting van de notariële en oud recht archieven gaan helaas niet in alle archieven even hard. Maar zo af en toe ga ik heen en neem weer eens wat repertoriums door.

gr Robert.

TreboR - 29 jun 2018 - 16:08

Vanwege mijn belangstelling voor molens ook in Noord-Holland, hierbij zoals gevonden via internet, books.google.nl,
= AARDRIJKSKUNDIG WOORDENBOEK DER NEDERLANDEN, dertiende deel, Aanhangsel, door A.J. van der Aa.
uitg.1854. / NIEUWPOLDER (DE), pold., prov. Noord-Holland, arr. Alkmaar, kant. Schagen, gem. Haringcarspel;
palende N. aan den Bleekmeer-polder en den Schaapskuil-polder,
O. aan den Schaapskuil-polder,
Z. en W. aan de Ringsloot (Raaxmaatboezem).
– Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene 29 bund. 6 v. r. 42 v. ell.,
waaronder 19 bund. 40 v. r. 37 v. ell. schotbaar land ; telt 2 h., zijnde bouwerijen,
en watert door den molen van den Schaapskuil-polder, op de Ringsloot uit.
Het polderbestuur bestaat uit 2 Molenmeesters en eenen Penningmeester.
- - - - - -
Nog niet nagegaan, of dit een nog bestaande molen is of een reeds verdwenen molen.
Omdat bijv. veel beschreven is over de eigenaren en de molenaars. Het bovenstaande
is te vinden via google 2 trefwoorden: watermolen schaapskuil
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Bij het archief in Haarlem vernomen, dat van bijna de helft v.d. testamenten een index is.
Het betreft een kaartsysteem, mag men zelf niet doorbladeren, opgevolgd door index computer.
Op afspraak - niet op zaterdagen - bezocht div. keren, betreft Kleine Houtweg, Haarlem.
Informeert u eerst via de telefoon, is het beste zodat u wat informatie heeft eerst.
Men mag ook kopietjes maken van de archiefkaarten, kleine kaartjes, veel info.
Zoeken via bijv. achternamen, ook div. andere zoeksysteem-mogelijkheden.
https://noord-hollandsarchief.nl/locaties-en-openingstijden
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Indien niets gevonden wordt via dat systeem in Haarlem,
informeert u dan verder bij de rijksarchivarissen in Alkmaar en Haarlem.
In Alkmaar, bijv. dhr Harry de Raad, cördinator dienstverlening,
https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/over-ons/organisatie/medewerkers
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
 

Deden - 29 jun 2018 - 16:25

Deden, mooie link, dank je.

Zie ook hier, staat een stukje tekst van mij geheel onderin.:

http://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=16644

TreboR - 29 jun 2018 - 16:27

Nog één opmerking: oudere kinderen kunnen in zo'n weeskamer-akte voorkomen als de voogden van de onmondigen een afkoop moesten maken met de meerderjarigen. Laten we zeggen: Grietje en Antje zijn boven de ... 25 (of meerderjarig verklaard, of al getrouwd) en Pieter, Jacob en Marrigje zitten daar royaal onder. Dan moeten die voogden de boedel scheiden want de oudsten hebben al het recht om hun aandeel zelf te beheren, dat van de jongeren komt onder de voogden te vallen. Dan kunnen Grietje en Antje ook partij zijn, of althans genoemd worden, eventueel zelfs met hun echtgenoten erbij.

Petra - 29 jun 2018 - 21:59

Hoi Petra,

dank voor de aanvulling.

Ik neem dan aan dat als de erfdelen bij het maken van de weesmeesterakte al aan de meerderjarigen zijn uitbetaald, dit niet in de akte terechtkomt. Alleen als er een uitgestelde betaling is, dan kan ik me voorstellen dat dit wel wordt vermeld. Zie ik dat goed?

Maar ik begrijp een beetje uit de antwoorden van Annemarie en Jan dat zij dit in de praktijk niet vaak zijn tegengekomen.

TreboR - 29 jun 2018 - 22:32

Extra info, redenen van aktes: Betreft o.a. weeskinderen, weeshuizen, testamenten.
Een van de redenen - bijv. als een weduwe of weduwnaar wil gaan hertrouwen.
Dan moest alles eerst worden geregeld, voordat men mocht hertrouwen. In zulke aktes,
dat leest men in ondertrouwaktes, in linkerkantlijn, informatie incl. afkortingen: weesh., weesk.
Dus, de halfwezen, kinderen kregen hun erfdeel, voordat de vader of moeder kon hertrouwen.
Deze halfwezen zijn dus niet altijd kinderen die terecht zijn gekomen in een weeshuis.
De kinderen - halfwezen - kunnen zijn vanaf baby leeftijd tot en met meerderjarigheid.
Niet van belang of door vader en/of moeder voor overlijden een testament bestond.
Volgens de wet is en was, e.e.a. zo geregeld, dat kinderen recht hebben op hun erfdeel.
De weduwnaar kon meteen in ondertrouw gaan, nadat alles was afgehandeld, volgens de wet.
De weduwe bijna nog een jaar wachten gerekend vanaf overlijdensdatum vorige echtgenoot.
Immers, als er nog een kind werd geboren dan kreeg dat kind de familienaam van de
vorige echtgenoot, dus als de weduwe zwanger was op moment van overlijden
van haar echtgenoot dan werd gewacht tot na de geboorte van dat kind.
Lees: zwanger van een of meer kinderen; indien het een levend kind
was, dan telde dat mee voor de verdeling van de nalatenschap van
de overleden partner (die kreeg volgens de wet - de helft van alles
plus een kindsdeel.) De kinderen erfden hun portie overeenkomstig
het aantal kinderen (dus, testament?). Voorbeelden, zie notaris.nl.
Voorts nog van belang, een weeskind, of halfwees, kon ook zijn
ondergebracht bij anderen dan in het weeshuis, zoals boerderij,
wel of niet van familieleden. Afhankelijk van de situatie vroeger.
Wie personeel was in een weeshuis, is vermeld in administratie.
Men kon als weeskind ook nog in de gevangenis of ziekenhuis
belanden; wel of niet in oorlogstijd, daarom, van alles is belangrijk.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bijzonder interessante informatie waarvoor dank, molendatabase.org
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Ook gelezen zojuist info betreft, misschien ook nog van belang voor uw stamboom,
= http://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=3045
Betreft in dit geval, Schaapskuilmeer, te Harenkarspel, plaats Waarland, gemeente Schagen, bouwjaar 1632.
Men leest op die pagina, -> Vanaf ca. 1800 tot zijn overlijden in 1826 was Arie Groen de molenaar,
hij liet een vrouw en zeven kinderen achter. / Mooi voorbeeld, omdat dit kennelijk dezelfde persoon
betreft volgens wiewaswie.nl, gevonden in 1826, zijn overlijden met alleen zijn tweede vrouw,
en dat is mij bekend, inderdaad zeven kinderen. / Overlijdensaangifte door een zoon met leeftijd
voordat Arie Groen hertrouwde, uit zijn eerste huwelijk zijn tenminste ook zeven kinderen bekend.
De overlijdensdatum van alle kinderen niet allemaal bekend, het begint voor burgerlijke stand.
Voor alle duidelijkheid, in de overlijdensakte van Arie Groen is zijn eerste vrouw niet vermeld,
dat komt wel vaker voor - dat vorige partners ontbreken in overlijdensaktes in Nederland.
Er zijn wel voorbeelden te vinden van aktes dat iemand in ondertrouw gaat in Amsterdam,
vroeger eeuwen, met info - in linker kantlijn akte, indien gewenst als voorbeeld.
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

Deden - 30 jun 2018 - 00:30

"Ik neem dan aan dat als de erfdelen bij het maken van de weesmeesterakte al aan de meerderjarigen zijn uitbetaald, dit niet in de akte terechtkomt. Alleen als er een uitgestelde betaling is, dan kan ik me voorstellen dat dit wel wordt vermeld. Zie ik dat goed?"

Dat lijkt me inderdaad het geval. Maar normaal gesproken blijft de overlevende ouder in een onverdeelde boedel zitten, en als die dan toch uit elkaar moet (de tweede ouder hertrouwt, of hij/zij sterft ook, of de meerderjarige kinderen trouwen op hun beurt en eisen hun erfdeel op) dan komt de weeskamer eraan te pas om de belangen van de minderjarigen te behartigen. En ik kán me voorstellen dat de reeds meerderjarigen in diezelfde akte ook langskomen.

Petra - 30 jun 2018 - 06:58

@Petra: Ja, plaatje is zo mooi compleet. Dank.

@Deden: Arie Groen was de opvolger van de door mij genoemde Claes Janz Volkers als watermolenaar van de Schaapskuilmolen. Maar er was meer aan de hand. Arie was namelijk een stiefzoon van mijn voorvader Claes. Arie komt uit dit gezin:

Antje Jacobsd WITTEVELDT, dr. van Jacob Jacobsz WITTEVELDT en Marijtie Gerrits, ged. op 27 mei 1737 te Schagen, ovl. tussen 28 aug 1777 en 1 jul 1781, tr. voor de eerste keer op 21 jan 1759 te Nieuwe Niedorp, komende van Zijde­wind, met Cornelis Arisz GROEN, ged. op 9 jan 1742 te Nieuwe Niedorp, ovl. op 8 mei 1765 te Schagen. 

Uit dit huwelijk:
1.  Cornelia GROEN, ged. op 20 feb 1760 te Nieuwe Niedorp.
2.  Maartje Cornelis GROEN, ged. op 17 jan 1762 te Nieuwe Niedorp, ovl. op 13 jan 1820 te Zijpe.
3.  Adrianus (Arie) GROEN, ged. op 13 apr 1764 te Schagen, watermolenaar in de Schaaps­kuilmolen van 1799 tot 1826, ovl. op 7 dec 1826 te Waarland, notitie bij aangifte overlijden: zoon van Cornelis Groen en Antje Volkerts.

Nadat Cornelis Groen overleed, is Antje Witteveldt in 1766 met Claes Janz Volkers getrouwd en nam zij haar (twee of drie) kinderen mee naar de Schaapskuilmolen. Antje en Claes kregen ook nog eens 9 kinderen. Het is niet raar dat bij de ovl. aangifte van Arie Groen de aangevers haar meisjes achternaam niet meer wisten. Wel wisten ze dat ze laatstelijk met Claes Janz Volkers getrouwd was geweest, dus hebben ze dat maar genoemd. Arie was een bezig bijtje, want hij is idd twee keer getrouwd geweest en had een enorme zwik kinderen:

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Leuke weetjes:
1. Zo'n beetje iedereen met de naam Groen in de regio rond Waarland is nazaat van dit gezin.
2. Mijn moeder is een nazaat van Arie, en daarmee ook van Antje Witteveld. Ook ben ik een nazaat van de derde vrouw van Claes Janz (Maartje Gerrits). Ergo: ik ben nazaat van zowel de tweede als de derde vrouw van Claes Janz. Volkers.
3. Claes Janz Volkers is uiteindelijk vijf (5!) keer getrouwd geweest en ca. 85 jaar geworden.

TreboR - 30 jun 2018 - 09:27

Ik heb een Maartje Volkerts in mijn stamboom, zij was de tweede echtgenote van Piter Stroomer. Ze trouwden in Valkkoog op 29 maart 1722. Valkkoog en Sint Maarten liggen tegen elkaar. Weet U misschien waar deze Maartje past in de Volkerts familie en wie haar ouders kunnen zijn? Hoop dat U meer hier over weet. Bedankt. CoV

CV - 13 dec 2020 - 15:35


@CV Ik heb het huwelijk gevonden van Maartje Volckerts en Pieter Stroomer: 29 maart 1722. Dit huwelijk was Nederlands Hervormd. De familie Volkers in mijn stamboom was katholiek. Wil niet zeggen dat er geen uitzonderingen waren. 

Ondertussen ken ik ook de ouders van Claes Jansz Volkers:

Jan Volkertsz (1700  Harenkarspel Schaapskuil -1755 ?)
Volkert Cornelisz (1675 Oude Niedorp-1748 Harenkarspel, Schaapskuil)
Cornelis Volkertsz (1645 Grootebroek-1690 Oude Niedorp)
Volkert ? (1620 - ?) gezin in Grootebroek

Uw Maartje Volckerts zou dan m.i. een dochter kunnen zijn van bovengenoemde Volkert Cz. De eerste dochter van die persoon heette ook Maartje, zij begon een gezin in Zijdewind/Oude Niedorp.

Ik durf daarom wel te concluderen dat de door u genoemde persoon geen familie is van de personen in mijn stamboom.

Ik zal nog zoeken naar haar gegevens. Of heeft u nog meer?

TreboR - 13 dec 2020 - 16:26







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu