stamboomforum

Forum logoNaamkunde, namen, verhaspeling, veredeling » Hoe omgaan met verschillende namen van de zelfde persoon



Profiel afbeelding

Sinds kort hou ik me bezig met mijn stamboom en heb weinig of geen ervaring.

Waar ik mee worstel is het gegeven dat van één en dezelfde persoon in aktes van de BS de naam verschillend wordt genoemd.

B.V.

Johann Bruné, Jan Coenraad Bruné, Jan Bruné.

Mijn vraag is hoe je dit nu verwerkt in je stamboom, hou je nu de documenten van de BS aan of gebruik je een uniforme naam?

Joop Brun? - 21 apr 2016 - 10:02

Ik heb geen idee of er officiële richtlijnen voor zijn. Ik kan je wel vertellen hoe ik het bijhoud.

Ik gebruik Aldfaer als programma en in het hoofdscherm gebruik ik de naam zoals voorkomt in de officiële geboorte akte of doopinschrijving (eventueel aangevuld met de achternaam als die niet daar beschreven is, in geval van patroniemgebruik)

Er zijn in Aldfaer diverse tabbladen voor geboorte, huwelijk en overlijden. Daar vermeld ik bij de notities als er afwijkend naamgebruik is.

Groetjes, Bedet

Bedet - 21 apr 2016 - 11:25

Ik gebruik geen genealogie-programma, maar zet de overzichten in een tekstverwerker. In het geval van uw Bruné start ik met de doopnaam, met tussen vierkante haken de alternatieven:

Johann Conrad [Jan, Jan Coenraad, Jan Hendriksen] Bruné, ged. ..., overl. daar en daar [als Jan Brunee, oud 76 jr.] dan en dan, tr. [etc. etc.]

Petra.

Petra - 21 apr 2016 - 12:46

Ik doe hetzelfde als Bedet.

Ook ik gebruik Aldfaer, en hou de voor- en achternamen zoals vermeld in de geboorteakte aan als officiële namen.

Ik vermeld bij de notities in het hoofdscherm (Persoon) de spellingvarianten die ik in latere aktes tegenkom.

Gr. Vera

Vera Jenniskens-Beulen - 22 apr 2016 - 13:54

Het is en blijft een lastig probleem wat de juiste schrijfwijze van voornaam, patroniem en familie-of achternaam van iemand is. Daar zijn geen officiele richtlijnen voor. Ik neem niet automatisch de naam uit de doopakte (voor 1811) of de geboortakte (na 1811). In die periode konden de meeste mensen niet goed schrijven en lezen. Namen werden fonetisch doorgegeven en je was afhankelijk van de dominee, scribent of ambtenaar hoe de naam in het doopboek of in de BS terecht kwam. Gemaakte fouten werden niet vastgesteld omdat men niet kon lezen en er werden geen geboortebewijzen uitgereikt. Ik neem meestal (!) de meestvoorkomende naam of schrijfwijze uit de geboorteakte, trouwakte en overlijdensakte. Soms kijk ik nog naar de geboorteaktes van de kinderen welke namen daar zijn gehanteerd. Wat de achternaam betreft, die laat ik weg als de persoon voor 1811 is overleden. Als in de overlijdensakte na 1811 geen achternaam wordt genoemd, laat ik deze ook weg in mijn stamboom.  Het is geen automatisme dat deze met terugwerkende kracht aan personen die voor 1811 geboren en/of overleden zijn kunnen worden toegevoegd.

Andere schrijfwijzen voeg ik niet (tussen haken) aan de naam toe want dat maakt het niet overzichtelijk. Bovendien worden dit soort dingen soms klakkeloos overgenomen wat de kwestie nog lastiger maakt. Varianten vermeld ik op het tabblad Notities of Namen.  Wat ik incidenteel wel doe is een afwijkende roepnaam achter de formele voornaam plaatsen. Dat maakt de herkenning makkelijker als men niet de juiste geboortenaam weet.

Joeke de Jong - 22 apr 2016 - 19:22

Ik gebruik sids gisteren alfdaer en zie dat het heel overzichtelijk is om de verschillende namen in de noties op te nemen.

Dat de mensen zeer laag geletterd waren en dat dit vaak de reden is dat er verschillende schrijfwijzen zijn realiseer ik me nu pas.

Echter kom ik ook aantekeningen tegen waarin vermeld wordt dat mensen zich bewust anders noemen bv Oosterom in plaats van Oostrum (waarom ?).

Joop Brun? - 23 apr 2016 - 09:52

Wat daarvoor de redenen is weet ik niet. In mijn familie heeft een stamvader in 1811 de naam Vegelijn aangenomen. In een later stadium is dat Vegelin geworden en nog later - door schrijffouten op de BS - Vegelien en Vegeling. In dit geval is er een verschil in de Nederlandse uitspraak en de Friese uitspraak. Wat uw voorbeeld betreft kan ik me voorstellen dat (van) Oostrum in een lokaal dialect anders wordt uitgesproken. Overigens was men in de begintijd van de Naamsaaanneming vrij om een achternaam aan te nemen of deze te wijzigen. Ik heb een voorbeeld waarbij de vader zich Van de Beek noemde en enkele zonen daar later Beekman van hebben gemaakt. Binnen dezelfde familie werden soms ook meerdere verschillende achternamen aangenomen, zeker als de mannen al meerderjarig en vaak getrouwd waren. Ook werd de achternaam aangepast als iemand van boerderij wisselde. En nog lang werden er (schrijf)fouten gemaakt bij de aangifte. Zo werd de naam Friso opeens Frizo. Nu worden schrijffouten veel sneller opgemerkt en gaat veranderen van naam niet zo makkelijk meer en moet de achternaam kwetsend of negatief zijn om aangepast te mogen worden.

Joeke de Jong - 23 apr 2016 - 14:45

In 2018 zijn enkele verschillen vergeleken met 2016 over dit onderwerp - namen.
Met wat links hieronder voor genealogie, incl. genealogieprogramma's, publicaties.
Volgens telefonische informatie CBG voor publicaties in stambomen, het volgende:
Wanneer iemand is geboren voor invoering burgerlijke stand en daarna overleden,
dan wordt de eerste spelling van namen overgenomen vanaf burgerlijke stand periode.
Zie daarom ook over Nederlandse adel, https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_adel

Over naamrecht dat is in ieder geval vanaf invoering burgerlijke stand in Nederland,
=> burgerlijk wetboek, via website, https://www.rijksoverheid.nl/wetten-en-regelingen
Gemakshalve zie verder met links, https://nl.wikipedia.org/wiki/Naamrecht
Nederlands namenrecht, => https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlands_namenrecht
Achternaam (geslachtsnaam, familienaam,) https://nl.wikipedia.org/wiki/Achternaam
NGV (oude site,) http://www.ngv.nl/Artikelen/homepage.php?action=ListItem&site=NGV&frams=y&ident=65

Samengevat, zoals in de geboorteakte vermeld, dat is officieel ook voor genealogie,
andere spellingen wel vermelden waar mogelijk bij de persoon informatie zoals bronnen,
spellingsvarianten van zowel voornamen als achternamen zijn altijd wel mogelijk.
Daarom niet zomaar overnemen van secundaire bronnen, = CBG persoonskaarten/persoonslijsten,
bevolkingsregisters, volkstellingen, stambomen gepubliceerd door anderen ook niet incl. bronnen.

De bronnen die men heeft, zijn wel belangrijk maar later kan blijken dat die onvolledig of fout zijn.
Bijvoorbeeld, extracten van burgerlijke standaktes (zie huwelijksbijlagen als voorbeeld, extracten),
wanneer men later de originele akte leest (in tweevoud opgemaakt, gemeente- en rijksarchief,
exemplaar van een burgerlijke standakte) dan is het later mogelijk toch anders, zoals:
In de geboorteakte spelling van een naam met een s, in huwelijksakte met een z,
dan later in overlijdensakte spelling geknoei of s of z of weer anders met een sz.
Indien men een geboorteakte heeft, daarvoor kiezen; DTB periodes voor de
Burgerlijke Stand periode, zie met of zonder achternaam per persoon.
Iemand gedoopt zonder achternaam vader (of moeder indien vader onbekend),
maar later wel bekend in aktes met een achternaam, dan achternaam X als volgt: (X)

Welke spelling kiezen? De notaris vraagt bijv. een overlijdensakte voor nalatenschap.
Echter, als het trouwboekje, de huwelijksakte met andere spelling is, dan zoekt de notaris
ook verder, zoals bij de overheid, gemeentes gegevens controleren, alles opvragen.
Op die manier kost het veel geld voor nabestaanden als men een stamboom maakt
speciaal voor nakomelingen, die dat weer gebruiken voor bijv. een notaris als bewijs.
Een en ander overeenkomstig de Wet, zie bijvoorbeeld daarover actuele informatie,
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erven/vraag-en-antwoord/wat-is-de-wettelijke-verdeling-bij-erfrecht

Zie voorts deze informatie, https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erven/vraag-en-antwoord/wie-regelt-de-afwikkeling-en-de-verdeling-van-de-erfenis

Zie ook over naamswijziging, dan vermeld de notaris dat indien nodig in een akte (info,
Via google gevonden, http://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?info=kenmerk&kenmerk=naamswijziging&nfd_naam=Jansweijer&gba_lcnaam=&operator=eq&taal=

Via wikipedia, over bijv. Nederlandse spelling van achternamen, 
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_spelling_van_achternamen

Tenslotte, betreft bijv. voornaam, => https://nl.wikipedia.org/wiki/Voornaam
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

Deden - 16 jul 2018 - 09:03

Naamsvarianten kunnen worden verdeeld in 3 categorien: incidentele verschrijvingen, veranderde spellingsvormen per periode en regio, en bewuste wijziging.

De incidentele verschrijvingen kunnen altijd hebben plaatsgevonden en zijn herkenbaar als afwijking op de binnen het gezin en familie gangbare schrijfwijze. Ik neig ernaar deze steeds te corrigeren naar de binnen het gezin gangbare schrijfwijze. De gedachte hierachter is dat men het destijds niet als een wijziging heeft bedoeld, tenzij deze wijziging daadwerkelijk in de volgende generaties is doorgevoerd.

In de periode voor 1811 kan het zo zijn dat incidentele verschrijvingen de norm zijn geweest. Voor sommige ingeburgerde namen bestond er een goede concensus over de schrijfwijze, maar veel nieuwe namen van elders werden ad hoc fonetisch geintepreteerd en kenden daardoor vele varianten op schrift.  Aan de ene kant moet je de bron respecteren, maar aan de andere kant moet je ook de begrensde waarde van de letterlijke interpretatie van deze schrijfwijzes in het oog houden. Het zal niet zo bedoeld zijn dat elk kind een iets andere achternaam gehad zou hebben, als men zich uberhaupt al zo zwaar tilde aan de spelling van huns achternaam. 

 

Meer van belang lijken me de geldende spellingsnormen. Deze werden ook niet consequent toegepast. Vaak werden namen nog op de oude manier geschreven, sommige ambtenaars na 1811 konden dit veranderen, maar de verandering was ook niet altijd blijvend. Zo is er een periode geweest waarin de C als K geschreven moest worden, om later weer terug veranderd te worden in C.  Een hardnekkig relict is de oude 'uij' als 'ui', deze bleven tot vandaag naast elkaar bestaan, soms binnen dezelfde familie. Namen houden zich na 1811 niet altijd aan spellingsnormen, en moeten dan letterlijk worden aangehouden.  Voor 1811 is dit een ander verhaal.

Correctheid is mooi, maar praktisch gezien leidt het aanhouden van verschillende spellingsvormen binnen een familie tot onoverzichtelijkheid, het invoeren van dubbele personen (omdat de nieuw in te voeren persoon eerder onder een andere naam al is ingevoerd).  Fragmentatie van families in alfabetische overzichten.  Tellingen en statistieken die waardeloos zijn.

De letterlijke schrijfwijze heeft waarde als taalkundig/cultureel relict, maar niet als genealogisch ordenend gegeven. Dit zijn twee zaken die we bij voorkeur beiden recht willen doen.  Ik heb hiervoor een nieuwe discussie geopend in dit forum.

Sander Clement - 28 jan 2024 - 16:22

@Joop de voornaam die in de geboorteakte staat is wettelijk. Stel je voor dat bij een veroordeling een andere voornaam staat dan die in de geboorteakte heb je pech of mazzel.

ien lejeune - 30 jan 2024 - 15:58

@ien 

Je hebt gelijk dat de namen die in de geboorteakte staan wettig zijn vastgelegd. Echter...die wet was er niet voor de invoering van de Burgerlijke Stand en ook nog niet met de invoering van de BS door Napoleon. Voor Napoleon moesten de mannen vanaf 1811 een achternaam aannemen. Hij kreeg daarmee zicht op de mannen die hij voor zijn legers nodig had. Pas (veel) later is er een wet gekomen die bepaalde dat de namen welke op de geboorteakte staan bindend zijn. Daarna is er nog wel aanvullende wetgeving gekomen waarin  o.a. ämbtelijke fouten of naamswijziging werden geregeld. In mijn familie Vegelin zijn door fouten bij de geboorteaangifte de varianten Vegelien en Vegeling ontstaan welke blijvend zijn gebleven. Recentelijk (2024) heeft een rechter, bij een ambtelijke fout van het geslachtskenmerk van een baby, bepaald dat de geboorteakte doorgehaald moet worden en niet de wettelijke procedure moet worden gevolgd.        

Joeke de Jong - 1 feb 2024 - 11:14


Dit is mij allemaal bekend @Joeke. ik doe al meer dan 20 jaar genealogisch onderzoek.

Dat van die ambtelijke fout daar kom je zelf achter door goed de akte lezen voor dat je deze tekent en dan kan je via een procedure de akte laten aanpassen. Om die reden staat er dan ook een tijdslimiet voor dat je dit kosteloos kan laten aanpassen merk je dat na die periode zal je de aanpassing moeten betalen.

Zo heb ik bij een van mijn voorouders (geboren in Meerssen 1895) op 1 akte (de dubbele in Meerssen)de vermelding van Wilhelmus als voornaam en in de akte bewaard in Maastricht (Rijksarchief) Wilhelmina beide de vermelding als vrouw. Niemand heeft dat ooit opgemerkt.

ien lejeune - 1 feb 2024 - 11:46







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu