stamboomforum

Forum logoNaamkunde, namen, verhaspeling, veredeling » Valkuilen w.o. Patroniem/Overgangsnaam/Familienaam, Plaats bij Trouwen en Beperken tot DTB-boeken



Profiel afbeelding

1 Theorie

  • Als je begint aan genealogisch onderzoek wordt je er voor gewaarschuwd, dat op een zeker punt terug in de tijd (Zuid-Holland 1e helft 17e eeuw) patroniemaanduidingen i.p.v. de familienamen worden gebruikt. Dat moment kan bij de huwelijkspartners en (familie) getuigen verschillen.

2.0 Praktijk

  • Zowel bij het uitzoeken van de familie Jongkoen (vaderskant), als de familie Lagerwerf (moederskant) liep ik er tegen aan, dat aan het gaan gebruiken van de familienaam in een tussenfase sprake kan zijn van een overgangs-familienaam.

2.1 Gouda DTB Jongkoen (1702 e.v.): Po(u/l)le(t) 1643 - 1707, Politierechter Breur 1681, Gildeboek Broers 1714, Politierechter Jonkhaan 1719

  • Familienaam Jongkoen wordt voor het eerst te Gouda gebruikt bij huwelijk/doop in 1702. In de periode 1643 – 1707 luidde de naam Po(u/l)le(t) resp. Fransz/Jansz (1670 – 1717). Het was de 2e nog levende zoon van 4 (oudste zoon Frans 1699 ongehuwd begraven onder Pollé) pijpmaker Job Jansz, die het eerst trouwde en een kind kreeg in 1702. 1e nog levende zoon Willem gebruikt hem als laatste bij zijn 2e huwelijk (1716).
  • Zijn moeder Neeltien Hobben staat echter in 1681 bij de politierechter vermeld als huisvrouw van Jan Breur (in DTBL NH 1670 – 1715 aangeduid als Jan Fransz) en Job staat bij het pijpmakersgilde aanvankelijk (1714) ingeschreven als Job Jansz Janbroerssoon.
  • Bij de trouwinschrijving (Gouda 1643 Waalse Kerk) van Jobs grootvader Francois Pollé (ca. 1612 - < 1682) staat in tegenstelling tot wat gebruikelijk is niet (slechts) zijn vader, maar zijn moeder Catheleijne Pollé (géén weduwe-aanduiding) vermeld. Mogelijk slaat de overgangsnaam Breur/Broers op de natuurlijke vader.
  • Wist Job meer als mantelzorger (Politierechter: 11/05/1718 Jansz - 24/03/1719 Jonkhaan ) van zijn oudoom aan grootmoederskant Thomas Vienne/Via(e)nen (Tourcoing 08/07/1622 - Gouda 23/01/1719)?

2.2 Rijsoord 1671 -1712:  Kerkelijke Transactie Lagerwerff (1671) en Familielid Jansz (1656 - 1686)/van der Wael (1691)/Lagerwerf(f) 1712

  • Familienaam Lagerwerf(f) wordt (vermoedelijk) voor het eerst gebruikt in 1671 bij een Kerkelijke Onroerend Goed Transactie.
  • Bij opmaken van een testament (1675) voor een Dordrechtse Notaris wordt (toch) nog het patroniem Teunis gebruikt.
  • In 1679 is er bij 2 (DTB-)vermeldingen "voor het eerst" sprake van Lagerwerf(f), terwijl (vermoedelijk) vanaf 1695 geen patroniemvermeldingen meer voorkomen.
  • Ridderkerk/Rijsoord 15/4/1712 geeft Cornelis Suijdam het lijck van sijn “schoon vader” Huijg Jorisz Visser aan. 12/3/1712 was het lijck van zijn vrouw Dirckje Jans Lagerwerf aangegeven.N.B.: Geen doop onder de familienaam te vinden, dus terugploegen in de tijd! Zie hierna.
  • 14/10/1691 was Huijg  als j.m. van Ridderkerk getrouwd met Dirckje Jansz van der Wael weduwe Pieter Jacobsz. Drogendijk.
  • 02/01/1686 trouwde weduwnaar Pieter Jacobsz met Dirckje Jansz weduwe van Cornelis jansz in zijn leven secretaris dezer plaetse
  • 02/09/1674 trouwt Cornelis van Zuijdam j.m. van Giesen Nieuwkerck secretaris deser plaetse met Dirckje Jansz j.d. van Rijsoort.
  • Dirckje Jans doop Rijsoord 10/0/1656 dochter van Jan Teunis x Hendrik-Ido-Ambacht 06/04/1646 Soetie Bastiaene uit Drogendijk.
  • Jan Teunis Rijsoord 28/05/1617 gedoopt zonder voornaam!

3. Plaats bij trouwen huwelijkspartner: Gouda 1727 – Poorterinschrijving

3.1 Theorie

  • Riskant is het om de vermelding van een plaats bij trouwen aan te merken als doop-/geboorteplaats. Het kan bijvoorbeeld een recente herkomst- of doortocht/ankerplaats van een militair of schipper zijn.

3.2 Praktijk – Sinds kort ingeschreven als poorter van Trouwplaats

  • Lang heb ik zitten puzzelen op de doop/geboorteplaats van de voorvader van mijn oma aan vaderskant Martina Arnoldina van Oostenrijk (Gouda 1894 – Rotterdam 1971).
  • Bij Trouwen Gouda 1727 staat toch echt, dat hij van Gouda is. Maar nergens een Goudse Doop te vinden.
  • Uiteindelijk kwam ik er achter, dat hij enkele weken voor zijn trouwen als Poorter van Gouda met herkomst/-doopplaats Emmerich/Emmerik (Duitsland) was ingeschreven. Daar is zijn RK-doop gevonden!

Martin Jongkoen - 13 sep 2020 - 15:17 (laatst bijgewerkt 20 sep 2020 — 21:47 door auteur)

Er schoot mij nog wat te binnen m.b.t. de valkuilen bij het gebruik van patroniemen:

We kennen "de echte patroniemen", waarbij iemands patroniem ontleend werd aan de voornaam van zijn of haar eigen vader.
Het kenmerk is: bij iedere volgende generatie van een familie wijzigt het patroniem.
We kennen ook "de versteende patroniemen", waarbij een patroniem niet meer veranderde, maar in feite een vaste achternaam werd.

Dan kennen we nog de "foutieve patroniemen", die je terug kunt vinden in sommige gepubliceerde transcripties van archieven.
Je ziet dan, dat er bij een transcriptie een onjuiste keuze is gemaakt, door van echte patroniemen versteende patroniemen te maken.
Je gaat dan het schip in bij het opzoeken van een jongere persoon, want het kunstmatig versteende patroniem is foutief.
Ik kwam dit ooit tegen in het archief van de Markiezenhof, maar er zijn wel meer archieven met deze systematische fout.

Mvg.

henk elsinga - 16 sep 2020 - 20:27

  • Een valkuil is ook snel familieonderzoek te willen verrichten door dit te beperken tot directe voorouders, t.w. stamreeks.
  • Drie familie-onderzoekers Jongkoen zochten terug het 1e cruciale huwelijk 1707 van Willem Jansz Jonckhoen (Gouda 1677 - Gouda 1743) die bij 2e huwelijk 1716 als weduwnaar Trijntje Jans van den Ringh staat vermeld.
  • Bij dit 1e huwelijk staat hij als Willem Janz Po(o/u/l)le(t) van Gouda, zodat zijn vader een Jan Po(o/u/l)le(t) ~ ca. 1650 moest zijn. Twee onderzoekers hanteerden de stamreeksaanpak en kwamen niet verder.
  • De sleutel om verder terug te komen lag bij doop van 1e kind Neeltje 1702 van zijn jongere broer Job met doopgetuige (groot)moeder Neeltien Hobben en begraafaangifte 1699 van zijn oudere broer Frans door Neeltien Hobben. 

Martin Jongkoen - 18 sep 2020 - 02:01 (laatst bijgewerkt 18 sep 2020 — 02:15 door auteur)

  • Bij de stamreeksaanpak, noteer je zelfs niet de voornamen van alle kinderen.
  • Dit terwijl tot in de jaren 50 20e eeuw met nog tenminste 4 kinderen vrijwel altijd werd gekozen voor vernoeming van alle 4 grootouders. In de periode vóór invoering van de burgerlijke stand (1811) een manier om in het "dooptijdperk" eventuele grootouders te kunnen achterhalen.
  • Zelfs voor buitenechtelijke kinderen.

Martin Jongkoen - 18 sep 2020 - 11:42

Dag Martin,

Ik betwist de houdbaarheid van jouw stelling: "Dit terwijl tot in de jaren 50 20e eeuw met nog tenminste 4 kinderen vrijwel altijd werd gekozen voor vernoeming van alle 4 grootouders". Hoewel grootouders zeer vaak vernoemd worden, is dit geen wet van Meden en Perzen. Ik heb genoeg voorbeelden in mijn stamboom, waar deze stelling niet opgaat. Wel is het zo dat dit meest voorkomende systematiek is, en daarom het meest voor de hand liggend om de namen van nog onbekende voorouders te voorspellen, indien de namen van kleinkinderen bekend zijn. Of omgekeerd namen van kleinkinderen te voorspellen, indien de namen van grootouders bekend zijn.

Michaël

Boers 2 - 18 sep 2020 - 14:36

Hallo Michaël,

Citerend Idee nr. 1 van 1.282 (1862 - 1877) van schrijver Multatuli/Eduard Douwes Dekker (1820 - 1877) is mijn reactie: 'Misschien is niets geheel waar en zelfs dát niet'. Of 1 + 1 = géén 2 en zeker niet in genealogie.

Martin Jongkoen - 19 sep 2020 - 13:21 (laatst bijgewerkt 19 sep 2020 — 13:40 door auteur)

  • Als je bij huwelijk van een militair niet kijkt of uit daaraan voorafgaande en daarna vermelde militaire huwelijken meer informatie uit te halen is. N.B.: Via gedigitaliseerde documenten snel te vinden, maar isoleert het uit de samenhang!
  • Je uitsluitend beperken tot DTB(L)-boeken onder negeren van vele andere (mogelijk geïndexeerde andere bronnen, zoals:
  1. Trouwboekje (over/groot)ouders
  2. Familieberichten (geboorte-, huwelijk-, overlijdens en werkjubileumkaarten)
  3. Verjaardagskalenders
  4. Persoonlijke adresboekjes
  5. Interviewen (mondeling/schriftelijk) oudere generaties
  6. Fotoalbums - wie staan er op de foto's?
  7. Site  Huygens ING met honderden gedigitaliseerde (historische) boekwerken w.o. biografieën 
  8. Poorter/Burgerboeken en Kerk-Lidmatenboeken (w.o. interessante tijdelijke in- en uitschrijvingen)
  9. Inkomende en uitgaande  correspondentie gemeentelijke secretarie en armenzorg (w.o. Maatschappij van Weldadigheid)/Sociale Dienst (bijstand) zie 18
  10. Familienamenbank CBG
  11. VOC-opvarenden.
  12. DTB-boeken Zuid-Holland met districtsklappers 1695 - 1810
  13. Familienaam-aanneming-registers 1812
  14. Militaire Huwelijken (Boeken Wolters/Soldaten-genealogie.nl via Archive.Org = Internetarchief)
  15. Inkwartiering Legermanschappen Staatse Leger 1568 - 1795 m.n. Noord-Brabant w.o. 's-Hertogenbosch
  16. Conscriptie 1812: Mannelijk inwoners i.v.m. 5-jarige dienstplicht voor in/uitloting - ten dele voorloper 23
  17. Stamboeken militairen Nationaal Archief Den Haag
  18. Maatschappij van Weldadigheid zie ook 9
  19. Personeelsarchief Nederlandse Spoorwegen (NS) en zijn rechtsvoorgangers - Microfiches Utrects Archief
  20. Personeelsarchief Post, Telefonie en Telegrafie (PTT) - Microfiches Centraal Bureau Genealogie (CBG) - N.B.: Niet gevonden op site!
  21. Goudse Pijpenmakers en hun Merken 
  22. The Gouda Pottery Book. Plateelmakers in Holland - 3 delen
  23. Volkstelling 1830 - 1840 vervolgd door 24
  24. Bevolkingsregisters 1850 - 1939 vervolgd door 25/26
  25. Plaatselijke Gezinskaarten 1910 - 1939 vervolgd door 28
  26. Plaatselijke Woningkaarten 1910 - 1939 e.v. vervolgd door 28
  27. Familieadvertenties CBG/NGV
  28. Persoonskaarten CBG 1939 - 1992 en Persoonslijsten CBG 1993 e.v. (uittreksel 2 jaren na overlijden)
  29. Plaatselijke Adresboeken op Archieven, Bibliotheken en Informatiepunten
  30. Mensenlinq en Onlinefamilieberichten
  31. Begraafplaats online en Grafzerken online
  32. Delpher.nl en overige Gedigitaliseerde Plaatselijke/Regionale Kranten
  33. Genealogische Informatie/documentatie  op Archieven, Bibliotheken, Oudheidkamers, Informatiepunten (w.o. kaartindexen)
  34. Plaatselijke en Regionale Boeken/Genealogieën en Historische Tijdschriften
  35. A.A. Vorsterman van Oyen: Stam- en wapenboek van aanzienlijke Nederlandsche familiën - I t/m III.(1885 - 1890) - sommige Bibliotheken
  36. J,B, Rietstap Armorial General (18611903/1993 - 2002) - Talrijke Familiewapens (merendeel zonder bronvermelding!) - sommige Bibliotheken
  37. Jaargangen Genealogische Tijdschriften op CD-Roms/DVD's op o.m. Regionaal Centrum NGV
  38. Nederlands Patriciaatboekjes (blauwe boekjes) bijv. op sommige Bibliotheken
  39. Nederlands Adelboekjes (rode boekje) bijv. op sommige Bibliotheken
  40. Kadaster w.o. Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel (OAT) 1832 met 1e kadastrale aanduiding naast wijknummer
  41. (Oud) Rechterlijk en (Oud) Notariële Archieven w.o. Pré-Kadastrale Recherche door anderen bijvoorbeeld:                                                              Apparaat Matthijs Gouda (oud-kadaster tot 1832) in ca. 20 geschreven boeken op studiezaal – 4 hiervan gedigitaliseerd op Gouda - ArchiefmanCollectie P. Muilwijk Schoonhoven Streekarchief Midden-Holland (samh.nl)
  42. Archieven Hoogheemraadschappen en Waterschappen
  43. Belastingen (10e Penning, Verpondingskohieren, Haardstedengelden)

Martin Jongkoen - 19 sep 2020 - 23:40 (laatst bijgewerkt 21 nov 2020 — 14:34 door auteur)


Net vorenstaand overzicht aangevuld, t.w.:

41. (Oud) Rechterlijk en (Oud) Notariële Archieven w.o. Pré-Kadastrale Recherche door anderen bijvoorbeeld:                                                           

Martin Jongkoen - 21 nov 2020 - 14:36







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu