Beste medegenealogen,

In vroeger tijden werd vonnis gewezen door schout en schepenen in zake kwesties die wij nu tot het criminele recht of privaatrecht rekenen. Schout en schepenen waren slechts lokaal bevoegd. Hoe kon een vonnis tot uitvoering worden gebracht in plaatsen die tot een ander rechtsgebied werden gerekend? . Bestonden hiervoor uitvoeringgewoonten, afspraken, of regels.

Bedankt voor jullie belangstelling en/of hulp bij oplossing van deze vraag,

Harry T.

Harry

Ik ken een praktijkgeval uit 1731, waarin welgeboren mannen van Noordwijk een allervriendelijkst briefje schrijven aan de hoogbaljuw van Kennemerland (toepasselijk 'Hochepied' geheten). Erin staat dat ze hebben gehoord dat een verdachte zich ophoudt binnen zijn jurisdictie, en vragen om hem aan te houden en naar Noordwijk terug te sturen. Ze besluiten met het tonen van de bereidheid om in voorkomende gevallen als tegenprestatie hetzelfde te doen.
Er wordt nergens naar verwezen dus was er kennelijk geen rechtsbasis. Alhoewel het hier om een verdachte gaat lijkt het me dat bij veroordeelden op een zelfde, vrij informele, wijze zou kunnen gaan.

Het kwam trouwens ook vaak voor dat bij zaken waarop zware straffen stonden de verdachte allang de benen had genomen en dan vervolgens tot verbanning werd veroordeeld. Dan viel er ook niks meer uit te voeren.

Overigens: de schout (of baljuw) wees geen vonnis. Hij stelde de aanklacht en eis op, zat de rechtzitting voor (zonder een stem te hebben) en voerde het vonnis uit. 

groeten, Frans

Mijn voorouder Jan Biere was schout en secretaris van Akersloot voor de tijd van Napoleon, hij komt ook voor bij ondertekeningen van aktes in andere plaatsen in die omgeving - zoals trouwen voor schout en schepenen. Zijn achternaam komt ook voor als Bier, Bieren, met of zonder patroniem, zoals in geref. kerk Limmen waar hij ook actief was, gevonden dankzij vpnd.nl, ook via http://www.geneaknowhow.net/digi/bronnen.html

Misschien is hier ook nog iets over het onderwerp dat u zoekt, http://www.geneaknowhow.net/regel/nederlanden.htm

Beste Frans,

Hartelijik bedankt voor je omvattende reactie, en de correctieve toevoeging. Uitstekend, en zo leer ik weer iets. Je dateert je eigen kennis ook nog, en dat is al weer belangrijk. Mogelijk weet je zelf ook dat je opmerking de gewone burgers van een plaats geld, voor adellijken waren er andere procedures. Ik hou me zelf bezig, voornamelijk, met het riddermatige geslacht van Avesaet Omstreeks 1550 vindt een ernstig crimineel feit plaats, en ambtman en schepenen veroordelen tot  doodstraf, De veroordeelde is al vertrokken en bevindt zich in Culemborg, waar hij vrijheid vindt. De vader van de veoordeelde in kwestie, wordt echter voor het gedrag van zijn zoon voor het Hof van Gelre gedaagd,..en dan weet ik dat daar verder niets uit voorkomt. Ik vraag me in dat geval af, werd zijn/een familie geldelijk aansprakelijk gesteld voor deze ernstige misdaad? Wie het weet mag het zeggen, het is een boeiend onderwerp.

Nogmaals bedankt, vriendelijke groeten;

Harry

Dag Marianne,

Aardig  van je om even te reageren. Natuurlijk maak ik graag gebruik van je tip, d.w.z. ik ga eens kijken of er iets te halen is. Ik denk dat dit hoogstwaarschijnlijk niet zo zal zijn.Maar zeker,.... "Nooit geschoten,..is altijd mis." ,...Niettemin, vriendelijkheid en hulp, ...ook van jouw kant, wordt door mij beslist ook zo gewaardeerd. Hartelijke groeten en dank je wel,

Harry

Harry,

Je hebt het dan over de 16e eeuw en Gelre, terwijl mijn kennis voornamelijk in Holland ligt. Maar de principes, gebaseerd op oude Germaanse rechtsbeginselen, zullen wel niet zoveel verschillen.
Ik weet ook niet hoe sterk het in 1550 nog leefde, maar de in de eeuwen daarvoor ontstond door (bijvoorbeeld) een doodslag een toestand van vredeloosheid tussen de families van het slachtoffer en de doodslager. Daardoor konden vetes ontstaan die natuurlijk uit de hand konden lopen als er over en weer wraak werd genomen. Gebruikelijk was dat er een zoen(overeenkomst) werd gesloten, na bemiddeling van 'goede mannen'. Als men er niet uitkwam kon een zoen worden opgelegd door het gerecht, of zelfs de graaf. De betaling van zoengeld maakt ook deel uit van zo'n overeenkomst. 
Je zegt dat de vader van de dader voor het Hof van Gelre werd gedaagd. Ik vraag me dan af, in welk kader. Strafrechtelijk of civiel? Dat laatste zou dan in het kader van (geldelijke) genoegdoening kunnen zijn, maar dan niet alléén de vader maar de vierendelen van de dader, dwz (vertegenwoordigers van) de families van de vier grootouders van de dader (door de vierendelen van het slachtoffer). 

groeten, Frans