stamboomforum

Forum logoMilitairen » Ik zoek info over de Staatse soldaten rond 1730



Profiel afbeelding

Ik heb een paar vraagjes en ik hoop dat hier een paar experts zitten...

- hoe legitimeerde een soldaat die zich tussen 1720 en 1730 bij het leger aansloot zich, aangezien er toen geen paspoorten waren? Maw hoe betrouwbaar is de naam en afkomst die gevonden wordt? Waren er bepaalde wervingsplaatsen of kon iemand zich aanbieden bij een langs trekkend regiment?

- kon een militair van regiment veranderen, of bleef men gewoonlijk de rest van de loopbaan in hetzelfde regiment? (gewoon soldaat inf reg)

- hoe bewees een militair die trouwt waar hij vandaan kwam en welk geloof hij had? In mijn geval lijkt het erop dat hij rooms beweerde te zijn, maar mogelijks van Joodse afkomst was....

- waarom zou een katholiek uit het prinsbisdom Luik zich aansluiten bij het protestantse Staatse Leger? Gebeurde dit regelmatig?

- gebeurde het dat een militair 150 km verderop trouwde en zijn vrouw daar (in haar geboortestad) liet wonen en zijn kinderen geboren liet worden terwijl hij van garnizoenstad naar garnizoenstad trok? Of is het waarschijnlijker dat de vrouw met kinderen meereisde maar enkel de kinderen in haar geboortestad liet dopen? er zijn namelijk verschillende kinderen gestorven, maar geen gegevens van hun overlijden gevonden in deze stad...

- is het mogelijk dat iemand uit een famillie van hoge officieren en burgemeesters komt en toch zijn hele leven eenvoudig en arm soldaat blijft? (onecht kind)

Ik heb namelijk naam, geboorteplaats en regiment van mijn voorvader, maar niets wat ook maar een beetje lijkt op deze naam komt in die streek voor, ook niet als voornaam. Een generatie verder komt die naam , ook in combinatie met voornaam en voornamen van de kinderen wel voor, op ongeveer 30 km van de plaats waar hij geboren zou zijn....

Alvast bedankt om met mij mee te denken!

Karin Izaks - 15 dec 2016 - 15:53

Misschien helpt het als je de gegevens van je voorvader hier plaatst.

niepoort - 15 dec 2016 - 16:43

Misschien helpt het als je de gegevens van je voorvader hier plaatst.

niepoort - 15 dec 2016 - 16:44

@Niepoort,

dat was Pieter Izaaks. Hier op het forum sinds 2012 regelmatig besproken.

Jan Clavaux - 15 dec 2016 - 16:47

Het gaat idd om Pieter Isaak, maar het is mijn bedoeling vooral om de context te snappen. De gegevens die bij zijn trouwen zijn opgegeven lijken niet helemaal te kloppen. Ik vraag dus geen hulp bij mijn zoektocht naar Pieter zelf, maar ik wil ontdekken waar de fout kan zitten; kan hij een fout geloof opgegeven hebben, een foute geboorteplaats of een foute naam..

Karin Izaks - 15 dec 2016 - 17:46

Hij is op het forum al vaker te sprake gekomen, nml Pieter Isaak, maar volgens mijn onderzoek moet hij foutieve info opgegeven hebben bij zijn huwelijk, dus probeer ik te achterhalen in hoeverre dat mogelijk is. Niet voor deze concrete voorvader dus, maar algemeen

Karin Izaks - 15 dec 2016 - 17:48

1.
-hoe legitimeerde een soldaat zich ?
-zijn de gegevens betrouwbaar ?
-vaste wervingsplaatsen ?
-aanmelden bij een langstrekkend regiment ?

ad-1 Een persoon die zich aanmeldt is nog lang geen soldaat.
Hij hoopt te worden aangenomen als adspirant-soldaat (recruut).
Er volgt eerst een keiharde drill-opleiding en selectie en hij moet leren met succes een wapen te hanteren.
Hij heeft geen legitimatie, maar er staan er misschien nog meer in de rij uit zijn dorp.
Dus kunnen ze, als het gevraagd wordt, getuigen voor elkaar, maar dat is eigenlijk niet belangrijk.
De gegevens zijn vaak niet voor 100 % betrouwbaar, maar dat interesseert niemand.
Ze komen tenslotte om te vechten en niet voor een taalcursus.
Een vaste wervingsplaats was het marktplein en / of de kroeg, waar de recruterings-onderofficier de
jongelieden probeerde te werven met handgeld als een tastbaar bewijs voor de overeenkomst.
Om de nieuwsgierigen te trekken, was er tromgeroffel en een wervende toespraak vol gebakken lucht.
Een regiment wat langs trekt, neemt geen passanten op, want wat moeten ze er mee ?
Ze zijn dan alleen maar tot last, want het complete regiment marcheert naar zijn oorlogsdoel.
Een buitenlands Regiment (want daar gaat het hier om) is geworven in het gebied waar de
Regimentscommandant met zijn Regiment thuis hoort, bijvoorbeeld in de streek bij Weimar.
Zo'n Regiment kwam in zijn geheel naar onze Republiek en werd ingehuurd via zijn Commandant.

Vraagje: is dit de bedoeling ?

Mvrgr,  

henk elsinga - 15 dec 2016 - 19:19

bedankt, hier heb ik al heel veel aan. Dit is inderdaad het soort informatie die ik zoek. Zou het kunnen dat er aanwervingen gebeurden als ze in de winter in garnizoen lagen? mijn voorvader zat in inf reg 633a van Van Sachsen Eisenach, onder kapitein Heemstra/Heimstra Ik vind over deze kapitein niets terug, maar ik zie namen van andere hoge officieren die Fries en Gronings klinken. 

Karin Izaks - 15 dec 2016 - 20:31

Ze bleven hun hele leven bij hetzelfde regiment, vaak ook nog van vader op zoon.

Katholieken konden zich ook gewoon aanmelden. Het was geen erebaantje maar bittere noodzaak. Het waren in de regel arme sloebers.

Bij grote verplaatsingen gingen vrouw en kinderen mee. Ze werden ter plaatse van geboorte gedoopt.

Frank Fransz - 15 dec 2016 - 20:38

 

Naam Haersma, E. van
Rang/Functie achter Capt.
Aanstellingsdatum 03-05-1732
Dienstvak Infantery
Regiment/Brigade Saxen-Eysenach
Stad/Fort Zutphen, Doesburg en Bredevoort
Provincie/Departement Vriesland
Compagnie/Escadron 10e Compagnie

Frank Fransz - 15 dec 2016 - 20:51

Het vreemde is dat de kinderen allemaal in Bredevoort gedoopt worden, maar niet begraven. Van de overleden kinderen is niets terug te vinden. Ik weet dat ze overleden zijn omdat in de liberale gifte van 1748 weduwe met 2 kinderen staat, terwijl er meer geboren zijn...
Fijn om te weten dat ze in hetzelfde regiment bleven, dan kan ik er vanuitgaan dat eventuele gegevens die nog te vinden zijn, gevonden kunnen worden in en rond de garnizoensteden die dit regiment heeft aangedaan. 
Heb ik gelijk als ik zeg dat het heel onwaarschijnlijk is dat zelfs een onecht kind dat uit een famillie van hoge officieren, burgemeester en zelfs hoofd van de koninklijke huishouding komt, als gewoon soldaat zijn leven slijt?

Karin Izaks - 15 dec 2016 - 21:12

"Het vreemde is dat de kinderen allemaal in Bredevoort gedoopt worden, maar niet begraven. Van de overleden kinderen is niets terug te vinden."

Lees even het antwoord op je andere vraag

Jan Clavaux - 15 dec 2016 - 21:45

2.
-Kon een soldaat veranderen van Regiment, of bleven ze hun hele loopbaan bij hetzelfde Regiment ?
 

Zoals Frank al heeft gezegd, meestal bleven ze bij hetzelfde Regiment en soms van vader op zoon.
Ze hadden in het Regiment vaak hun familie, vrienden of bekenden.
Het was ook een soort traditie om te dienen samen met de bekenden uit je eigen dorp of streek.

Er zijn ook uitzonderingen:
Als het Regiment tijdens een veldslag zware verliezen leed, werden de restanten ingedeeld
bij een ander Regiment (meestal een bevriend Regiment).
Zo'n militaire loopbaan kon vaak heel kort zijn en abrupt eindigen op het slagveld, of in het lazeret,
of als krijgsgevangene / galeislaaf op zo'n Franse oorlogsgalei.
Als vader is gesneuveld en de moeder trouwde met een soldaat uit een ander Regiment, 
dan moet je de zonen ook bij een ander Regiment zoeken.
Zo ken ik een voorbeeld, dat een zoon van een Schotse soldaat zijn hele loopbaan diende
bij een Utrechts Regiment.

Mvrgr,

henk elsinga - 16 dec 2016 - 13:39

bedankt, moeder is idd hertrouwd met een soldaat uit een ander regiment en ik had er nog niet aan gedacht om die piste uit te zoeken!

Karin Izaks - 16 dec 2016 - 13:50

3.
-hoe bewees een militair die trouwt waar hij vandaan kwam en welk geloof hij had ?

Hij kon dat vaak bewijzen met getuigen binnen zijn Regiment, die hem kenden. 
Er was in een Regiment ook een Priester of Dominee, die een brief kon schrijven naar
het geboortedorp van de bruidegom als ze de zaak niet vertrouwden. 
Het was niet zo dat er een vaste postverbinding was, maar er gingen wel berichten mee
met een ordonnans. 

Pieter Isaaks was niet van Joodse afkomst, want dan was dat wel vermeld bij zijn huwelijk
op 27 aug 1730 te Bredevoort. Er dienden geen practiserende Joodse soldaten in de
Regimenten van het Staatse leger, want dan heb je een probleem met de Spijswetten en de
viering van de Sabath. Pieter was w.s. Evangelisch Lutersch of Nederduitsch Gereformeerd,
of Roomsch Katholiek. Als iemand zou liegen over zijn geloof valt hij toch door de mand,
want er waren ook kerkdiensten, met een Dominee of Priester en soms een kerkboek
waarin de dopen en huwelijken werden genoteerd. Zo staan in de Schotse Regimentsboeken
de dopen en huwelijken genoteerd met de namen van doop- of trouwgetuigen.

Mvrgr,

henk elsinga - 16 dec 2016 - 14:12

4.
-waarom zou een katholiek uit het prinsbisdom Luik zich aansluiten bij het protestantse Staatse Leger ?

Pieter Isaaks was mogelijk Protestant, want er woonden ook Protestanten in Luik en omgeving.
Het Staatse Leger was niet puur Protestants, er dienden ook R.K. militairen in dit leger. 
De meeste eenheden die dienden in het Staatse Leger kwamen uit het buitenland, en daar waren
ook Regimenten bij die Roomsch Katholiek waren. Er was bijvoorbeeld een Regiment Waalse Dragonders
uit de omgeving van Namen. Die waren ook R.K., maar daar diende wel een Dragonder bij
uit Soest (Westfalen), die Ev. Lutersch was en die daarom voor mij moeilijk te vinden was.

In het Regiment Sachsen-Eisenach dienden soldaten uit Eisenach en omgeving, maar na de
Spaanse Successieoorlog dienden in dit Regiment ook mensen uit Luik, Leuven, Moers, 
uit allerlei Duitse plaatsen, uit Venlo, Stevensweert, Nijmegen en uit Brabant en Friesland.
De Fransen zijn verslagen en ver teruggedrongen in Walonië, Vlaams Brabant, Limburg en omstreken.
De Hertog van Marlborough (John Churchil) is met ons leger twee keer over het Prinsbisdom
Luik heengewalst. Sommigen uit die overwonnen gebieden zagen dat als een bevrijding.
Het Staatse Leger was met 120 duizend man op top-capaciteit. Diverse Regimenten hebben
personeel uit de bevrijde gebieden opgenomen als aanvulling om de gesneuvelden te vervangen. 
De zonen van deze vrijwilligers vinden we later terug in bijvoorbeeld zo'n garnizoensplaats als Bredevoort.
Om dit verhaal te staven, leze men de herkomst van de soldaten in het trouwboek van Bredevoort.

Waarom soldaten uit Friesland ?
Omdat de Regimentscommandant Willem Hendrik Wettin, Hertog van Sachsen-Eisenach geboren was
in Oranjewoud (Friesland), waar zijn ouders toen woonden.
Hij was getrouwd met Amalia Prinses van Nassau Dietz, verwant aan ons huis van Oranje Nassau.
De Kapitein Heimstra of Heemstra of Hiemstra is duidelijk  een Fries.
Het eiland Stevensweert was tot 1702 een Spaanse vesting met een Spaans / Frans Garnizoen.
Bij de plaatselijke kroeg staat nog een groot kanon als herinnering.

Mvrgr,    

henk elsinga - 16 dec 2016 - 15:13

5.
-gebeurde het dat een militair 150 km verderop trouwde en zijn vrouw daar (in haar geboortestad) liet wonen en zijn kinderen geboren liet worden terwijl hij van garnizoenstad naar garnizoenstad trok? Of is het waarschijnlijker dat de vrouw met kinderen meereisde maar enkel de kinderen in haar geboortestad liet dopen? er zijn namelijk verschillende kinderen gestorven, maar geen gegevens van hun overlijden gevonden in deze stad...

De afstand tussen trouwplaats en werk maakte niet zoveel uit.
Het was meestal een tijdelijk probleem, want het Regiment verplaatste zich en kwam weer terug,
naar men hoopte. Of de vrouw meetrok naar de garnizoensplaats van haar man, hing voornamelijk
af van de situatie en de mogelijkheden. Natuurlijk wilde een vrouw graag mee met haar man in
een vredesgarnizoen, maar in een oorlogssituatie was dat niet erg handig, zelfs levensgevaarlijk.
Het meereizen was ook geen pretje: "Het leven in de Tros" is de zoekterm waaronder ik ooit
literatuur vond over het ellendige bestaan van vrouwen in de Tros. De Tros is een colonne van
karren met mensen en paarden, voedsel, water, kookgerei, brandhout, kleding, beddegoed,
verbandmiddelen, munitie, wapens en andere reservematrialen.
Deze colonne bewoog zich voort, aansluitend aan de staart van een Regiment wat zich verplaatste.
Men had in de 17e eeuw nog geen verzorgingscompagnie en geen geneeskundig peloton.
In de 18e eeuw was e.e.a. iets beter geregeld, maar nog steeds matig tot onvoldoende.

Als een vrouw meereisde, was het niet gebruikelijk om even terug te gaan naar haar geboortestad 
voor een doop van een kind. Je kon overal je kind laten dopen.
Daar de kinderen op dezelfde plaats zijn gedoopt, kunnen we stellen dat de vrouw niet meereisde.
Als er geen gegevens van begraven zijn gevonden van kleine kinderen, wil dit zeggen dat ze of
niet genoteerd zijn, of dat de gegevens verloren zijn geraakt.
Notities zoals: "begraven een kind van een Soldaat" leiden niet tot resultaat.
Het is aan te raden om het begraafboek te bestuderen, wat voor mensen werden daarin genoteerd,
welke periode ontbreekt van het begraafboek en was het wel gebruikelijk om kinderen te vermelden.
Men kan soms tot merkwaardige ontdekkingen komen: bijvoorbeeld het begraven van armen en
kleine kinderen in Vlissingen. Die werden niet begraven, maar gedumpt in een soort krengenput.

Mvrgr,

henk elsinga - 16 dec 2016 - 16:23

wauw bedankt voor alle informatie. Pieter Isaak zou rooms zijn omdat bij de doop van 2 van zijn kinderen er een R achter zijn naam staat. Nu ben ik ergens een afkorting bij een soldaat tegengekomen van R M wat soldaat zou betekenen. Zou enkel de R ook soldaat kunnen betekenen?

Karin Izaks - 16 dec 2016 - 21:02

Zou enkel de R ook soldaat kunnen betekenen?

Aangezien het nu toch specifiek over Pieter gaat, in het betreffende doopboek staat bij sommige dopen RR, wat zou kunnen betekenen, dat beide ouders rooms waren. Het sluit in ieder geval uit, dat R soldaat betekent. De kans bestaat wel, dat M soldaat betekent. Dat zou dan een afkorting kunnen zijn van miles. Ieder mens verzint zelf afkortingen in zijn aantekeningen, dus je kunt nooit stellen, dat een bepaalde afkorting in een doopboek overal en altijd één en dezelfde betekenis heeft. In dit deel van het doopboek lijkt de R voor rooms te staan, maar dan is het wel vreemd, dat dat niet bij alle kinderen is gebeurd. Er waren aan het handschrift te zien twee opvolgende predikanten. De eerste vermeldde wel eens "paaps" in een inschrijving maar dat heeft hij bij Peter nooit gedaan.

Jan Clavaux - 16 dec 2016 - 22:18


6.
- is het mogelijk dat iemand uit een famillie van hoge officieren en burgemeesters komt en toch zijn hele leven eenvoudig en arm soldaat blijft? (onecht kind)

De kinderen van hoofdofficieren en burgemeesters kwamen maatschappelijk meestal wel goed terecht.
Naast financiële draagkracht, het met succes volgen van goed onderwijs en een gedegen opvoeding,
waren er natuurlijk wel enige intelligentie en ambitie vereist bij de kinderen.
De mogelijkheid om een geslaagde militaire carrière te maken waren groter naarmate men beschikte
over een effectief functionerend netwerk van relaties binnen dat wereldje.

Natuurlijk waren er ook uitzonderingen, zowel in positieve als in negatieve zin.
Als iemand de nodige karaktereigenschappen miste of te stom was om voor de duvel te dansen, of
in de praktijk door zelfoverschatting een aantal blunders beging, was hij "ongeschikt".
Er waren ook mensen van eenvoudige afkomst, die zich op geniale wijze wisten te onderscheiden
als ze de kans kregen, en opklommen tot de hoogste rangen, vanwege hun leiderschapscapaciteiten,
hun intelligentie en hun successen.

De combinatie arme soldaat als telg van een hoge officier of bestuurder ligt beslist niet voor de hand.
Onechte kinderen werden meestal wel goed verzorgd, die werden niet gediscrimineerd door hun ouders.
Die slaagden er meestal ook wel in om hun plekje te vinden binnen hun maatschappelijke kring.
Wie maatschappelijk wel slecht af waren, dat waren de weeskinderen. Schepen vol kinderen vanaf een
leeftijd van 12, 13 jaar gingen naar de kolonie "Nieuw Nederland", waar ze door de Gouverneur
Peter Stuijvesant werden verdeeld over de kolonisten, als knechtje of dienstmeisje (lees: kindbruidje).

Soms waren er onechte kinderen, die er in slaagden om onwaarschijnlijk veel macht en rijkdom te vergaren.
Een voorbeeld daarvan vond ik bij het maken van de kwartierstaat van mijn kinderen.
Willem van Duvenvoorde (± 1290 - 1353) was een bastaard en was verschrikkelijk rijk en machtig.
In Oosterhout (N.B.) staat nog een stukje van de ruïne van een kasteel van hem (hij had er meerdere).
Zijn gehele erfenis ging naar Jan van Polanen, zijn wettige broer.
Die gaf de erfenis weer door aan Johanna van Polanen, welke trouwde met een Nassau.
En zo is het gekomen dat het Oranjehuis zo rijk is geworden.

Mvrgr,     

henk elsinga - 18 dec 2016 - 00:22







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu