Hoi allemaal,

sinds vandaag is er een prachtige bron bijgekomen op de site van Tresoar. Ik vermeld hier het verhaal zoals Tresoar het vandaag wereldkundig maakte, gevolgd door een voorbeeld van mijn eigen familie waaruit duidelijk wordt dat ook familierelaties uit een ver verleden snel inzichtelijk worden.

Groetjes, Maikel


Vanaf vandaag zijn de stemkohieren uit 1698 en 1728 beschikbaar op de website van Tresoar. Met het beschikbaar komen van deze database is er weer een nieuwe belangrijke bron digitaal beschikbaar gekomen voor de onderzoeker van familie- en streekgeschiedenis in Friesland. De stemkohieren waren bedoeld om eigenaren en gebruikers van stemgerechtigde goederen, meestal boerderijen, te registreren.

Friesland telde in totaal ruim 10.000 stemgerechtigde goederen. Sinds de zestiende eeuw werden daarvan door de grietenijbesturen lijsten bijgehouden, maar deze methode voldeed blijkbaar niet. De Staten van Friesland besloten in 1640 dat er een centrale registratie over de hele provincie moest komen. In de stemkohieren die zodoende werden samengesteld vindt u de eigenaren en huurders van alle stemgerechtigde goederen. In latere jaren werden de kohieren in enkele grietenijen vernieuwd, in 1698 volgde een algehele herziening. Daarna werd het stemkohier elke tien jaar geactualiseerd, voor het laatst in 1788.

In deze database kunt u gegevens opzoeken uit de gedrukte stemkohieren, om te beginnen van 1698 en 1728. Het kohier van 1640 volgt later.
Zoals de gebruiker van Tresoar gewend is bij databases met gegevens van vóór 1811, worden de persoonsnamen ook nu vergeleken met de namenthesaurus. Bij dit proces worden zonodig standaardnamen aan de gevonden varianten toegevoegd. Voor het eerst zijn nu ook de familienamen voorzien van standaardnamen, bijvoorbeeld: "Haringsma toe Sloten (HARINXMA TOE SLOOTEN)".

Bij de stemkohieren is een uitgebreide toelichting opgenomen van de hand van Pieter Nieuwland, waarin hij aangeeft wie er mochten stemmen en hoe het kopen van stemgerechtigde goederen gebruikt werd om macht te krijgen en te behouden.

De stemkohieren zijn te vinden in de rubriek 'Mensen en goederen'. zie : http://www.tresoar.nl/

VOORBEELD:

Stemkohier 1698 Broek (Doniawerstal)
Stem nr. 22, aantal stemmen: 1

Zakelijk gerechtigden:
De nagelaten weeskinderen van bijzitter Sytse (SIETSE) van Hettinga, eigenaar voor 1/8
Opm. Curator: Jelle Hettinga
Binnert Sytses (SIETSES), eigenaar voor 1/4
Jelle Joannis (JOHANNES), eigenaar voor 1/4
Bijzitter Sytse (SIETSE) van Hettinga weduwe, hertrouwd met Joannis Rinquet, eigenaar voor 1/8
Hylcke (HIELKE) Wybes (WIEBES) Pekema, eigenaar voor 1/4
Opm. Echter "in quaestie", als "praetenderende geen koop te houden"
Claes (KLAAS) Joostes, gebruiker
Bron: Stemkohieren 1698, gedrukt op last van de Staten van Friesland

Hoi Maikel,

Bedankt voor je tip.

Was me nog niet opgevallen.

Gr.
Everardus

Hoi allemaal,

en ze gaan maar door daar in Friesland. Sinds vanmorgen is er een nieuwe bron digitaal ontsloten: de burgerboeken, in andere delen van het land ook wel poorterboeken genoemd.

Onderstaand een kopie van het bericht zoals ik dat zojuist op de Tresoarsite tegenkwam:

http://forum.tresoar.nl/viewtopic.php?t=2225

Op de website van Tresoar is deze week een nieuwe bron geplaatst: een database die toegang geeft tot de Burgerboeken van tien Friese steden. Burgerboeken, die in andere provincies meestal poorterboeken heten, vormen een uitzondering op de regel dat de lokale overheid niets deed aan bevolkingsregistratie. Ze komen alleen voor in de steden.

Aan de mannelijke inwoners van een middeleeuwse stad kon het zogenaamde burgerschap of poorterschap worden toegekend. Dat was van belang voor iedereen die in de stad een ambacht uitoefende, in de handel zat of er bezittingen had. Om als zelfstandige een beroep uit te oefenen moest men eigenlijk altijd lid van een gilde zijn en daarvoor was weer het burgerschap vereist. Voor de vervulling van een functie in het stadsbestuur moest men wel een aantal jaren burger zijn.

Burgerrecht werd verworven door geboorte of door 'aankoop'. Burgers hadden ver­schillende voorrechten, zoals vrijstelling van bepaalde tolgelden. Nadat de kosten (enkele guldens) waren voldaan en de desbetreffende eed (bij doopsgezinden: belofte) was afgelegd werd de nieuwbakken burger ingeschreven in het burgerboek. Meestal werden, naast de datum van inschrijving en zijn naam, tevens beroep en geboorteplaats genoteerd, soms (ook) de vorige woonplaats of andere gegevens, zoals zonen die tegelijk het burgerrecht verwierven. Door langdurig verblijf elders kon het recht ook weer verloren gaan (worden 'verwoond').

Zoals u begrijpt had lang niet iedereen belang bij het burgerschap en is deze bron alleen interessant voor onderzoek van de genoemde bevolkingsgroepen.
U vindt de Burgerboeken op de pagina Voorouders, bronnen voor stamboomonderzoek.
_________________
Andrys Stienstra
webmaster Tresoar

---------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------- -----------
Twee voorbeelden uit deze nieuwe bron:

Burgerboek IJlst 1670
Ingeschreven als burger: Julius van Galama
Datum: 1 oktober 1670
Afkomstig van Hemelum
Bron: Verzameling copieën van elders berustende stukken
Toegang : 348 Inv. nr.: 4100
Deze stukken zijn op de studiezaal van Tresoar in zelfbediening raadpleegbaar (kast 16).

Burgerboek Bolsward 1713
Ingeschreven als burger: Romke van Hettinga
Datum: mei 1713
Afkomstig van Idskenhuizen
Bron: Verzameling copieën van elders berustende stukken
Toegang : 348 Inv. nr.: 6046
Deze stukken zijn op de studiezaal van Tresoar in zelfbediening raadpleegbaar (kast 16).

Groetjes, Maikel

Hoi allemaal,

nog een kleine aanvulling:

Van de volgende gemeenten zijn de burgerboeken doorzoekbaar, jullie kennen ze vast wel, het zijn de steden waar de friese elfstedentocht langs gaat:

Gemeente / Periode

Bolsward 1579-1582 en 1609-1799
Dokkum 1547-1798
Franeker 1539-1807
Harlingen 1683-1806
Hindeloopen 1642-1754
IJlst 1634-1771
Sloten 1562-1783
Sneek 1612-1803
Stavoren 1661-1806
Workum 1637-1811

De Burgerboeken van Leeuwarden zijn beschikbaar op de website van het Historisch Centrum Leeuwarden:

http://www.gemeentearchief.nl/html/nl/97/Genealogische_databases

Groetjes, Maikel

Hoi Maikel,
Bedankt voor alle informatie. De plaatsen IJlst en Sneek zijn voor mij van belang.
Groeten, Jacqueline

Hoi Jacqueline,

ik denk dat er voor de overige plaatsen ook wel belangstelling zal bestaan hoor.....:)

Er was bijvoorbeeld een levendig kontakt vanuit o.a. de plaatsen Harlingen, Stavoren en Hindeloopen met plaatsen in andere steden rond het IJssselmeer, denk maar aan Enkhuizen, Hoorn, Amsterdam, Harderwijk, Kampen enz. enz.

Veel families uit die plaatsen zullen friese voorouders hebben. Omgekeerd ook trouwens.

Groetjes, Maikel

Hoi Maikel,
Hier zijn we weer even en ook als niet-Fries ( al ben ik er geboren), zijn er toch Friese voorouders.
Van het levendige contact tussen diverse plaatsen wist ik. Bij toeval kwam ik er achter dat een voormoeder, die j.d. van Heeg was, in Enkhuizen is geboren en gedoopt!
Groetjes, Jacqueline