In mijn stamboom onderzoek loop ik tegen hetvolgende probleem aan;

In de periode 1770 - 1790 krijgt een echtpaar 14 kinderen. De vader heet Hendrik Jans ( Fictieve naam)

Volgens het doopboek krijgen 9 kinderen de achternaam van hun vader. De overige 5 krijgen volgens het doopboek namen als Jansen, Janssens, Janse.

Van 2 wordt bij de eerste akte van de B.S. de naam alsnog gecorrigeerd.

Er zijn dus 3 kinderen die met een " onjuiste " naam door het leven zijn gegaan.

Mijn vraag is;  wat is wettelijk gezien de juiste naam;  die uit het doopboek of uit de B.S.

Wettelijk gezien blijkt iemands naam uit zijn geboorteakte (Zie BW 1, art 4, 6). Voor de invoering van de burgerlijke stand bestond er geen regelgeving over.

Op grond van de volgende zaak zou men kunnen beargumenteren dat de dtb dezelfde waarde heeft als de akten van de burgerlijke stand (zie pag 476 e.v.):

http://books.google.nl/books?id=YABBAAAAcAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

Dan kom je uiteindelijk weer in de problemen als je voor de dtb terecht komt. Persoonlijk houd ik daarom maar de vroegste vermelding van een persoon aan. Al hanteer ik dat niet heel strikt. Soms is een naam echt heel fout gespeld, of wordt in een andere akte heel specifiek aangegeven wat de juiste naam is.

Een grotere probleem is voor mij de ij en de y. Om een voorbeeld te noemen Bruyn en Bruijn. Grote kans dat in 90% van de 19e eeuwse akten er geen puntjes op de ij staat. Hoe moet je daar ooit mee omgaan? Zo ook Trijntje of Tryntje, en Arij of Ary. Wat is dan wettelijk gezien de juiste naam?

Tot ver in de 19e eeuw bestond er geen vaste spelling. Men schreef wat men hoorde, veel aangevers van geboorte, huwelijk of overlijden konden zelf niet lezen of schrijven, dus zij konden ook niet 'controleren' of de ambtenaar het goed deed. Naar mate de tijd vordert in de 19e eeuw zie je wel dat de namen een wat vastere spelling krijgen, maar zelfs eind 19e eeuw kom je nog verschillen tegen.

Het is daarom ook niet mogelijk te zeggen wat de juiste naam was.

Normaal gesproken nam de ambtenaar van de BS bij een huwelijk de namen over die op het doopbewijs of in de geboorteakte stonden. Maar die kunnen bij verschillende kinderen binnen één gezin verschillend zijn. Als iemand de geboorte van een kind kwam aangeven, werd hem niet naar een paspoort gevraagd om te kijken hoe zijn naam gespeld moest worden. Dus je ziet meestal dat de naam van iemand in zijn huwelijksakte hetzelfde is als op zijn geboortebewijs, maar dat hij verder weer anders kan zijn bij de aangifte van geboorte en overlijden van zijn kinderen.

Je zult in de stamboom dus de namen steeds aan moeten passen, zeker naar mate je verder terugkomt in de tijd.

Vooral de verschillen in schrijfwijze van de patroniemen die jij in je voorbeeld noemt, zijn in die tijd echt van geen enkel belang. Je kunt hier niet van goed of fout spreken.

In 1811 of iets later heeft men voor een vaste familienaam moeten kiezen. Maar dat was niet een keuze voor een bepaalde spelling.

Als binnen één gezin de namen op de doopbewijzen verschillend gespeld worden, dan kun je die gelijktrekken als het om kleine verschillen gaat, en bijv. kiezen voor de spelwijze die het meest voorkomt. Zelf vind ik het ook wel aardig om juist in die verschillende spelwijzen de ontwikkeling te laten zien van de naam. Als een of meer kinderen uiteindelijk met een echt anders gespelde naam verder door het leven gaan, dan vul ik bij één generatie twee spellingen in en daarna de spelling die dan verder gehanteerd wordt.

Bijv. in de familie Vroon, die door de eeuwen heen meestal zo gespeld wordt, met variaties als Vroom, Vrone, e.d. krijgt één persoon rond 1845 opeens de spelling Froom. Die naam is in die tak van de familie tot op heden zo gebleven, terwijl de rest van de familie Vroon is blijven heten.

Grotendeels ben ik het met Mirjam eens, maar ik vermeld alle namen met de doop- of geboortenaam (na invoering BS) als uitgangspunt. Al die namen horen bij de geschiedenis van de betreffende persoon. Lastig in een computergrogramma, maar helaas het is niet anders.

Pastoors, dominees, maar ook de aangevers, waren niet altijd even "nauwkeurig" en dan kreeg een kind ook wel eens de aliasnaam van vader of moeder, van de boerderij of de woonlocatie. Interessant toch? Maar ook veel gepuzzel!

De latere, nauwkeurige ambtenaren waren ook wel eens slordig of heel eigenwijs. Toen Graatje Colen in 1859 in Nederweert zoon Sjang ging aangeven, werd die ingeschreven als Koolen, terwijl pa tekende met G. Coolen. In de kantlijn schreef de ambtenaar nog een keer extra "Koolen". Op de bevolkingskaart van Sjang staat "Coolen (Koolen)" met de aantekening "de gesl.naam der kinderen luidt "Koolen" , "Rooëje Jeuk".

In de familie gaat nog steeds het verhaal dat opa zo kwaad was over die naamswijziging. Het bizarre is dat de broers en zussen van Sjang wel verder gingen als Coolen. Andere ambtenaar!

Lei Coolen

In het computerprogramma dat ik gebruik (Family Tree Maker) is er de optie om een alias of AKA (also known as) op te geven.  Ik neem aan dat meerdere programma's dat kunnen.  Ik hanteer doorgaans de dominate spelling als naam om op te zoeken in mijn software, vaak ingegeven door de doopinschrijving, maar zoals Mirjam van Rooijen ook al aangeeft kunnen er goede redenen zijn om daar vanaf te wijken.  In het AKA veld geef ik alle schrijf- en spellingswijzen op zoals ik ze tegen gekomen ben (incl. de jaartallen waarin die voorkwamen).  Op die manier verlies ik geen informatie en is ook het interessante verloop van de (achter)namen goed zichtbaar.

Dank voor alle reacties. Hebben mij een beter beeld van deze situatie gegeven.

Groet