Beste forumgenoten,

    In aansluiting op de bijdrage https://www.stamboomforum.nl/actualiteit/2/41693/0 van 19 december 2012, over dit ook voor genealogen heel belangrijke thema, op de valreep van de Internationale Dag van de Rechten van het Kind (jaarlijks op 20 november), het volgende.

   Enkele honderdduizenden mensen in Nederland hebben in hun jeugd te maken gehad met een

niet-typische opvoedings- en verzorgingssituatie : in plaats van bij een harmonieus gezin van beide, met elkaar samenlevende biologische ouders werden zij (vaak met goede bedoelingen) onderworpen aan een 'kunstmatige setting' of bijzondere omstandigheden, als bijvoorbeeld pleegzorg, adoptie, internaten of kindertehuizen, jeugdzorg / jeugdhulpverlening, of bemoeienis van de Voogdijraad c.q. de Raad voor de Kinderbescherming.  In de meeste gevallen heeft dit tot dossiervorming geleid,

oftewel: een "papieren spoor" achtergelaten; en jaren later gaan vele betrokkenen

(of hun nakomelingen)  alsnog op zoek naar die archiefdossiers, om inzicht te krijgen

in hun eigen verleden en achtergrond (of die van hun voorouders).

   Ideaal zou het dan zijn als alle dossiers "in goede, geordende en toegankelijke staat" zouden zijn...

                                         [illustratie : http://adoptiecoach.wordpress.com/tag/inzage-adoptiedossier ]                       

    In het najaar van 2012 bleek echter uit onderzoek van het Nederlands Jeugd-Instituut (NJI) dat er op dat terrein sinds 1945 een enorme chaos is ontstaan : er zijn honderden instanties die dossiers hebben beheerd, hun archieven zijn slecht toegankelijk, en iedere instantie had zo haar eigen "beleid" over het bewaren of vernietigen (soms al na 15 jaar!) van dossiers, wat dramatisch is voor mensen die op zoek zijn naar hun achtergrond.

    Zie het persbericht van de NOS op http://nos.nl/artikel/453332-jeugdzorg-moet-dossiers-bewaren.html en dat in 'Trouw' van 19-12-2012, http://www.trouw.nl/tr/nl/4656/Jeugdzorg/article/

detail/3365840/2012/12/19/Chaos-in-archieven-jeugdzorg.dhtml, beeldcitaat :

   Het verdrag van de Universele Verklaring van de Rechten van het Kind (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Verdrag_inzake_de_rechten_van_het_kind) werd op 20 november 1989 aangenomen door

de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, en geldt voor iedere mens die jonger is dan 18 jaar.

Het verdrag eist van overheden dat zij die rechten realiseren, en kinderen in de uitoefening beschermen.

  

   Interessant voor genealogen is vooral het gedeelte dat heel sterk te maken heeft met de identiteit van de mens, zijn afstamming, naam, geboorteplaats, nationaliteit en familiebanden ; kortom : ongeveer dat waarmee ook het personen- en familierecht zich bezighoudt.  Zie bijvoorbeeld de volgende artikelen, in gewone-mensen-taal geformuleerd (http://www.kinderrechten.nl/images/13/194.pdf) :

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  

  Artikel 7 - Naam en nationaliteit - Het kind heeft bij de geboorte recht op een naam en

een nationaliteit en om geregistreerd te worden. Het kind heeft het recht zijn of haar ouders te kennen en door hen verzorgd te worden.

  Artikel 8 - Identiteit - Het kind heeft recht zijn of haar identiteit te behouden, zoals

nationaliteit, naam en familiebanden. De overheid steunt het kind om zijn of haar identiteit te herstellen als die ontnomen is.

  Artikel 9 - Scheiding kind en ouders - Het kind heeft recht om bij de ouders te leven en op omgang met beide ouders als het kind van een of beide ouders gescheiden is, tenzij dit niet in zijn of haar belang is. In procedures hierover moet naar de mening van kinderen en ouders worden geluisterd.

 Artikel 10 - Gezinshereniging - Ieder kind heeft recht om herenigd te worden met zijn of haar ouder(s) als het kind en de ouder(s) niet in hetzelfde land wonen. Aanvragen hiervoor moet de overheid met welwillendheid, menselijkheid en spoed behandelen. Het kind dat in een ander land dan zijn of haar ouder(s) verblijft, heeft recht op rechtstreeks en regelmatig contact met die ouder(s).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Je zou dus verwachten dat de overheid, als zij die verplichtingen uit het verdrag serieus neemt,

het niet tot zo'n chaos op het gebied van voogdij-, pleegzorg-, kinderbeschermings-, afstammings-

en adoptie-dossiers zou laten komen; of "beterschap belooft" (centrale opslag, digitaal, één (lange) bewaartermijn, gemakkelijke toegang, geen vernietiging zonder toestemming van de betrokkene) voor de toekomst.

- Helaas. De Rijksoverheid heeft na 1945 niet alleen bij de dossiers van instellingen onder haar toezicht, maar zelfs bij de dossiers die zij zelf beheerde (bijv. de Raad voor de Kinderbescherming) grove fouten gemaakt: van enorme partijen kinderbeschermingsdossiers werden er standaard 80% vernietigd, en alleen de dossiers met volgnummers eindigend op ...1 of ...6 bewaard, dus 20% bleef bewaard; en dan nog alleen met het doel "wetenschappelijk onderzoek", en niet: de mogelijkheid voor de betrokkene zelf om inzicht te krijgen in zijn verleden. Zie bijvoorbeeld een discussie op Archief 2.0 , een beroepsforum voor archivarissen, http://www.archief20.org/forum/topics/dossiers-jeugdzorg-naast-recht-om-te-vergeten-straks-ook-recht-om, beeldcitaat (accentuering door mij, DV) :

 

 

 

- En nogmaals helaas : ook voor de toekomst belooft de Rijksoverheid geen beterschap.

In april 2013 heeft de staatssecretaris voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport alle argumenten

voor één uniforme regeling afgewezen; het blijft dus bij alle versnippering van 2013, qua dossierbeheer door de diverse instanties, zo te zien. - Er is dus inderdaad reden om u zorgen

te maken om die dossiers : in 2014-2015 gaat de jeugdzorg over van het Rijk naar de gemeenten,

die ongetwijfeld elk hun eigen prioriteitenlijstje (qua budget/personeel/tijd/schap- of serverruimte)

op die duizenden dossiers zullen loslaten. Dus wat dan:

- nog meer onduidelijkheid, over waar men moet zijn voor zijn/haar dossier?

- de normen voor de vraag "vernietigen/bewaren" verschillen voortaan van gemeente tot gemeente?

- in de ene gemeente is alles alleen in papieren vorm aanwezig, in de andere alleen digitaal?

- hangt het voortaan van gemeentelijke regels af of u nog uw dossier kunt inzien?

____________________________________________________________________________________

 

Goed. Praktisch gezien : er is dus behoefte aan een handleiding!

In deze situatie is het heel goed dat iemand nogeens erop wijst dat er een gids bestaat

in de doolhof van instanties en procedures, en helpt wegwijs te worden uit de chaos;

zoals bijvoorbeeld in het Twitter-bericht van archiefspecialist Eric Hennekam, 19-11-2013,

https://twitter.com/EricHennekam/status/402815856687599616, beeldcitaat :

 

 

Naar hetzelfde verwijst ook deze internetpagina van het NJI :

http://nji.nl/nl/Publicaties/Terugvinden-van-jeugdzorgdossiers, beeldcitaat :

 

De internetlinks op deze pagina verwijzen naar twee belangrijke, informatieve brochures ;

één als een soort "algemene inleiding",

en één die u behulpzaam kan zijn als een praktische handleiding :

- http://nji.nl/nl/Terugvinden_jeugdzorg_dossiers.pdf :

rapport "Terugvinden van jeugdzorgdossiers uit het verleden"

- http://nji.nl/nl/%28311047%29-publicaties/Handreiking_opzoek_naar_jeugdzorgdossiers.pdf :

"Op zoek naar jeugdzorgdossiers : Handreiking voor ex-cliënten die op zoek zijn naar hun dossier"

 

Kortom : als het u aangaat, wacht u dan niet tot het seizoen 2014 / 2015, maar

kom gauw in actie, en kijk of u nog een dossier kunt redden van u of uw voorouder!

 

Met vriendelijke groet,

Dimitri Vlas