Onderzoek in België en Luxemburg » Waar ligt/lag " Vecht " in 't Luyckerlant? (uit Nederlandse akte)
Beste mevrouw Vegt-Snel,
1. Als u zo'n vraag aan lezers op het Stamboomforum voorlegt, kunt u beter eerst zèlf in uw "aanwijzingen" als het ware een beetje "dood hout wegkappen", dus: duidelijkheid brengen, en evt. ruis/miscommunicatie eruithalen. Want: u verder helpen, daar is nou juist het forum prima voor, maar het is wel de bedoeling dat u in wat u zelf "aandraagt", de aanwijzingen die u al heeft, zèlf duidelijkheid brengt. Tenslotte wilt u graag goed geholpen worden, nietwaar?
Het beste is dan om (a) èn uw bron te laten zien (dus een afbeelding van de bron waarin u die woorden hebt gelezen bij uw bijdrage te plaatsen), want natuurlijk kunt u het juist hebben, maar u kunt er ook naast zitten met uw lezing, en de lezers kunnen het dan misschien wèl goed zien; twee weten meer dan één, hè? En (b) zoals u hierboven prima doet, zelf te vertellen wat ù daarin denkt te lezen (..."geboortig van Vecht in 't Luyckerlant"...) ; plus (c) even zelf komen met de meest waarschijnlijke interpretatie daarvan, om de hulp op gang te laten komen. U zou dus zoiets erbij kunnen vermelden als een zinnetje: "Luyckerlant verwijst waarschijnlijk naar Luiker Land, de streek rond de Belgische stad Liège, in het Nederlands: Luik."
2. U weet zelf natuurlijk ook: als het gaat om mensen die in vroegere eeuwen zijn vertrokken naar wat nu Nederlands gebied is, krijg je als genealoog te maken met verbasteringen door goedbedoelde interpretaties, en dus ook met allerlei min of meer foute naamsvarianten (in voor- en familienamen en plaatsnamen). Fout op fout wordt gestapeld en herhaald, en komt zo als "de waarheid" in de boeken en registers terecht. Kan ook niet anders, vanwege het gebrek aan goed onderwijs, het analfabetisme, de onbekendheid met de wereld buiten de eigen woonplaats (talen, culturen, landen), en "de algemene stompzinnigheid" tot diep in de 20ste eeuw, in onze streken.
Ziet u de situatie bij allerlei levensgebeurtenissen (doop, communie, trouw, begraving) vóór u: mensen uit verre streken, uit gebieden met een afschuwelijke lappendeken aan obscure vorstendommetjes en graafschapjes, komen hier iets verklaren / aangifte doen bij een overheids- of kerkelijke functionaris (bijv. ambtenaar van de burgerlijke stand vanaf 1811, pastoor, dominee) : vaak de enige notabele in het dorp, iemand die énig onderwijs heeft gehad, maar zelf óók niet de wijsheid in pacht heeft. De mensen zijn in 90% van de gevallen analfabeet, kunnen nog net hun naam en hun herkomstplaats noemen / uitspreken tegenover de functionaris die "de boeken bijhoudt" (bijv. DTB-boeken), maar hebben geen flauw idee hoe je die naam precies schrijft, en zouden ook hun herkomstplaats ècht niet kunnen uitleggen of op een kaart aanwijzen. De functionaris bedoelt het goed, maar moet dus puur op zijn gehoor afgaan, puur fonetisch noteren wat hij uit hun monden hoort - en slaat er noodgedwongen maar een slag naar. Zo komt het eeuwen later, door die boeken en registers, tot bij u, onder uw ogen. En veel van wat u leest is gebrekkig of onjuist genoteerd, gespeld, vergeleken met de werkelijke plaats- of familienamen; dus vaak moet u a.h.w. omgekeerd gaan denken, en u voorstellen: wat kan er nu oorspronkelijk bedoeld zijn door die mensen?
3. Dit alles gezegd zijnde, zou ik mij bijvoorbeeld kunnen voorstellen, dat wat u leest in die bron, en dus door die functionaris is verstaan en in de boeken genoteerd als "Vecht", ooit door die aangevers tegenover die functionaris in werkelijkheid zou zijn uitgesproken , inderdaad (zoals hierboven genoemd) als Vechmaal; of misschien ook als "Fexhe" : de naam van twee kleine plaatsen in de regio Luik. Zie Google Maps:
Zie ook de Google-treffers voor die zoekterm, verwijzend naar twee Wikipedia-pagina's over die plaatsen:
Maar het is maar een voorbeeld, "just my 5 cents". Zoals een sociaal-wetenschapper zou zeggen: nader onderzoek is nodig!
4. Ook de familienaam kan verkeerd verstaan en dus verkeerd genoteerd zijn, houdt u ook daar rekening mee! Mocht de regio Luik ook toen al Franstalig gebied zijn geweest, dan kunt u naast Teri bijvoorbeeld denken aan een later verbasterde, originele, Franstalige (klemtoon op de láátste lettergreep!) familienaam als Terry, Tery, Tiry of Thierry. Probeert u het creatief zoeken met allerlei naamsvarianten vooral zelf uit!
Zie bijv. de zoekresultaten voor de familienaam Teri in Belgie bij GeneaNet: http://nl.geneanet.org/fonds/individus/?nom=teri&ignore_each_patronyme__0__=&prenom=&prenom_operateur=or&ignore_each_prenom__0__=&place__0__=&zonegeo__0__=Belgi%C3%AB&country__0__=BEL®ion__0__=&subregion__0__=&place__1__=&zonegeo__1__=&country__1__=®ion__1__=&subregion__1__=&place__2__=&zonegeo__2__=&country__2__=®ion__2__=&subregion__2__=&place__3__=&zonegeo__3__=&country__3__=®ion__3__=&subregion__3__=&place__4__=&zonegeo__4__=&country__4__=®ion__4__=&subregion__4__=&type_periode=between&from=&to=&go=1
...en bijvoorbeeld de resultaten voor de familienaam Tiry in Belgie bij FamilySearch: https://familysearch.org/search/tree/results?count=20&query=%2Bsurname%3Atiry%20%2Bany_place%3Abelgium .
Succes met uw onderzoek, met vriendelijke groet,
Dimitri Vlas
Fexhe etc. zijn vorig jaar allemaal al als optie genoemd:
https://www.stamboomforum.nl/subfora/199/2/47300/0/
(zij het, dat daar destijds in het holst van de nacht geen uitgebreide brochure over is verschenen)
Op 18-1-2014 schreef ik inderdaad:
Nooit een reactie op gehad.