Ik refereer naar de doopinschrijving gemeente Voorthuizen 12-04-1722 inzake Elbert Hendriksen (archief Arnhem).

Opmerkelijk is dat er staat “ Elbert, D: van Hendrik Elbertsen en Hendrikjen Herberts”. Zou dit een verschrijving kunnen zijn?? D staat namelijk voor dochter, terwijl , bij mijn weten, Elbert een jongensnaam is. 

Graag verneem ik of dit een correcte aanname is. Tevens verzoek om gegevens over Hendrik Elbertsen.

------------

Titel aangepast door moderator ivm tijd en plaats

• U vraagt aanvullende gegevens van Hendrik Elbertsen. Hebt u zijn huwelijk?
•  Wat was het geloof bij de doop?
•  Kunt u de onderwerptitel iets aanpassen? Vermeld tijd/tijdvak en plaats/regio svp. Dat maakt het voor de forumleden duidelijker. 

mvg-Ben

Het is niet het originele doopboek, maar een afschrift uit 1778 (zie pagina 1). Het is dus overduidelijk een foutje van degene die dat doopboek over een periode van 100 jaar heeft zitten overschrijven

Even de bewuste doopinschrijving erbij gezocht. Geloof Nederduits gereformeerd.

Hier

mvg-Ben

Zoals gezegd: het gaat in het Gelders Archief om een afschrift.
Je kunt dus niet weten waar de fout zit, of de D fout is, of dat de dopeling Elbertje heette.

Ik ben niet thuis in de afkortingen die gebruikt worden in deze DTB registers: zie hier 

mvg-Ben

Heb geen verder gegevens over Hendrik Elbertsen.

Wel over zijn zoon Elbert Hendriksen. Wat betreft het geloof bij doop, daar heeft u inmiddels het antwoord al voor gegeven. Elbert Hendriksen is op 3-11-1752 te Amersfoort gehuwd met Maria de Goede (of Roelen). Hun kinderen zijn allemaal RK gedoopt. Ik vermoed dat Elbert Hendriksen dezelfde is waarvan de begrafenis (bij zijn vader) wordt gemeld in Voorthuizen op 24-12-1771. 

Dat kan niet kloppen, want Hendrikje en Hendrik overlijden beide al in 1762 in Voorthuizen, nalatende 6 kinderen.
Gezien zowel het voorkomen van een Dirkje als een Herbert zou Hendrikje in 1694 in Kootwijk gedoopt kunnen zijn.

Overigens waren Hendrik en Hendrikje beide lidmaat van de protestantse kerk in Voorthuizen. Het lijkt me niet erg voor de hand liggend dat hun zoon opeens r.k. zou zijn.worden.

Met vriendelijke groet, André

Terwijl André Jansen hier antwoordde, was ik het gezin nog aan het bestuderen.
Maria kwam volgens de ondertrouwinschrijving uit de Bilt. 
Zij is op 6-4-1730 te Utrecht RK gedoopt als dochter van Roel Dirksz de Goede en Peternelletje Verbeek, in de schuilkerk Buiten Wittevrouwen, waar de RK inwoners van De Bilt kerkten.
Vandaar ook haar naam: Maria Roelen(dochter) de Goede.
Alle kinderen zijn zoals gezegd RK gedoopt, waarvan een aantal in de RK schuilkerk de Kromme Elleboog in Amersfoort.

Het lijkt me daarom vooralsnog onlogisch, dat Elbert Hendriksz, die volgens de ondertrouwinschrijving afkomstig was van Harselaar, ergens gereformeerd is gedoopt.

Ik weet niet waar het precies fout gaat, maar het lijkt er inderdaad op, dat hier een heel verkeerd spoor wordt gevolgd.

In reactie op het bericht van Ben om 16.25 uur:

1. D       gedoopte
2. Dv     vader van de gedoopte
3. Dm    moeder van de gedoopte
4. Dg     overige genoemde personen vermeld in de doopinschrijving, zoals getuigen
5. T       bruidegom, resp. bruid
6. Tv      vader van de bruidegom, resp. bruid
7. Tm     moeder van de bruidegom, resp. bruid
8. Tg      overige genoemde personen, al dan niet aanwezig,  in de trouwinschrijving
9. B        overledene, de begravene, degene waarvoor de klok is geluid, of grafrechten zijn betaald
10. Bg      overigen in de begraafinschrijving genoemde personen
11. L         als lidmaat van de nederduits gereformeerde gemeente ter               plaatse ingeschrevenen of rooms-katholiek die het sacrement van het H. Vormsel heeft ontvangen of is toegetreden tot een bepaalde broederschap of congregatie
12. A         in andere inschrijvingen dan die van doop, trouw of overlijden genoemden

@ Bedet,

Hartelijk dank voor deze uiterst nuttige lijst met afkortingen.

mvg-Ben

Het is misschien toch wat genuanceerder.  In 1752 wonen de echtelieden in het Katholieke Hoogland.  Ze kunnen, zoals de meeste Hooglandse katholieken ook deden, in Hoogland, Leusden of Amersfoort voor het gerecht trouwen om een officieel huwelijk te krijgen.  Het Amersfoortse huwelijk is echter wel degelijk geref. Dan wordt er ook nog attestatie van Voorthuizen gemeld.  Is dit dan een gemengd huwelijk?

Ze zijn een tijdje pachter geweest op Groot Dashorst te Woudenberg:

https://historischehuizen.nl/huis.php?p=Woudenberg&s=Dashorsterweg&n=105&zs=dashorst

Om op de oorspronkelijke vraag terug te komen: u kunt het doopboek van Voorthuizen op de website van het Gelders Archief bekijken. Volgens de index betreft de doop in 1722 inderdaad een jongen. Correctie: met Wesley Fokkens eens, er staat in de transcriptie van het doopboek inderdaad D  Of het de vader van Elbert Hendriksen is vind ik op dit moment moeilijk te zeggen. Kijk eens goed naar de doopgetuigen. Die lijken voor een groot deel haar familie, maar dat moet verder worden onderzocht.  U kunt ze vinden op de door mij eerder genoemde link naar de historische huizen. Als het exclusief haar familie betreft overigens, is dat wel een extra aanwijzing voor een gemengd huwelijk.

Allereerst, iedereen van harte bedankt voor de reacties tot dusver. Deze hebben voor mij zeer nuttige informatie opgeleverd.

Er blijven echter nog een aantal vragen.

1. Ik mag aannemen dat de informatie in de link naar de historische huizen correct is. Dit betekent dat de 9 kinderen (waarvan nr 3 - Roelof Elberts -  mijn directe voorvader is) uit het huwelijk tussen Elbert Hendriksen RK zijn gedoopt. Dit wordt bevestigd door de info van Wesley Fokkens over Maria. 

2. De eerste vraag is nu of de Elbert die wordt vermeld in het doopboek van Voorthuizen, dezelfde Elbert Hendriksen is die in 1752 met Maria huwde. Hierover bestaat om twee redenen twijfel. Ten eerste omdat er  in de transcriptie van het doopboek een D wordt vermeld en ten tweede omdat het een Nederduits Gereformeerde doop betreft. Wat het eerste punt betreft is het zeer wel mogelijk dat er sprake is van een verschrijving in de transcriptie, en wel op 2 manieren (@ Wesley Fokkens, waarvoor dank) : Elbert moet Elbertje zijn of D moet Z zijn. Dit kan alleen worden opgehelderd als het origineel van dit doopboek nog bestaat en kan worden geraadpleegd. mijn vraag is dus, of dit doopboek nog bestaat. Wat betreft het tweede punt, kan het alleen dezelfde persoon betreffen als er sprake is van een gemengd huwelijk. De vraag is of dit destijds voorkwam en hoe er in zo'n geval werd gehandeld. Kan het zijn dat Elbert formeel zich moest "bekeren" tot het RK geloof om Maria te kunnen trouwen ( en hun kinderen RK moest laten dopen) en toch (in 1771) bij zijn vader in Voorthuizen als Nederduits Gereformeerd is begraven? @ Maria van Afferden, ben het er mee eens dat als de doopgetuigen bij de doop van de kinderen uitsluitend van de kant van Maria afkomstig zijn, dat er dan een extra aanwijzing is voor een gemengd huwelijk. Hoe moet ik dit uitzoeken? Kan verder niets over Maria vinden. @ Wesley Fokkens, heeft u hierover misschien meer info gezien de gegevens die u verstrekte over Maria? Ten slotte een vraag over het huwelijk zelf. Was dit een RK of Nederduits Gereformeerd huwelijk of is het alleen voor het gerecht gesloten? Naar mijn mening wordt met een gemengd huwelijk bedoeld dat de echtelieden niet hetzelfde geloof hadden, maar dat het huwelijk volgens de rite van een van de twee geloven (meestal die van de vrouw) werd gesloten, waartoe de andere partner (de man) zich had bekeerd. Ik heb over dit huwelijk tot nu toe niets gevonden en moet afgaan op de - voor mij onbekende - auteur van het document Groot Dashorst. 

3. @ André Jansen. U vermeldt dat iets niet kan kloppen ivm met het overlijden in 1762 van Hendrik en Hendrikje. Kunt u dit nader toelichten? Het gaat hier toch om de ouders van Elbert? Kunt u misschien meer gegevens verstrekken over dit echtpaar en hun kinderen? 

Met vriendelijke groet,

Gerardus - Ad - Dashorst

Het was flink zoeken, maar ik heb het originele doopboek van Voorthuizen (205.1) gevonden, en Elbert was inderdaad een mannetje.
Scan 163 op https://www.geldersarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=37&mizig=158&miadt=37&miaet=14&micode=0176&minr=36168616&milang=nl&misort=last_mod%7Casc&mizk_alle=voorthuizen%20205.1&miview=ldt

Wat mij opvalt, is verder, dat de vader in de RK doopboeken nergens als gereformeerd wordt aangeduid. Als hij dat wel was, stond het er altijd bij (acatholicus, ketter, hereticus etc). Dus dan was hij blijkbaar bekeerd. En verder viel het me op, dat het eerste bekende kind in dit gezin pas na jaren kwam. Er was dus geen sprake van een "gedwongen" huwelijk in verband met zwangerschap.

Een poging tot antwoorden op uw vragen:

Begraven in 1771: Andre Jansen meldt dat dit echtpaar in 1762 is overleden te Voorthuizen. Ik kan daar aan toevoegen dat het zeer onwaarschijnlijk is dat als hij kinderen had, er in 1771 "nalatende zijn vader" bij het begraven zou staan.  Dit is vast een ander.

Het huwelijk voor de geref  kerk te Amersfoort in 1752 kunt u hier inzien: https://hetutrechtsarchief.nl/onderzoek/resultaten/archieven?mivast=39&miadt=39&mizig=100&miview=tbl&milang=nl&micols=1&misort=dt%7Casc&mip1=he*&mip3=elb*&mip4=Bruidegom&mibj=1752&miej=1752

Ook de dopen te Hoogland, Amersfoort, Achterveld en Stoutenburg kunt u in die index vinden.  De maker van die website (Herman Postema) heeft overigens een reputatie te verliezen in de genealogie.

De vraag die ik stelde is: waarom gaat een RK meisje wonend in Hoogland (volgens de huwelijksinschrijving) voor de geref kerk trouwen? Dat kwam best wel voor bij katholieken om een officieel huwelijk te krijgen. In Hoogland en Amersfoort ben ik het echter (dacht ik) nog nooit tegengekomen omdat de katholieken daar om die reden voor het gerecht gingen trouwen en dan vaak ook nog voor de RK kerk. Dat doet mij vermoeden dat hij misschien geref is maar ik heb daarvoor geen verder bewijs.

Ik kan wel verwarring toevoegen.  Ik heb even snel geprobeerd een alternatieve Elbert Hendriks te vinden met bij voorkeur een Hendrik en Hendrikje als ouders (want zie de namen van zijn kinderen) en kwam toen deze tegen, maar die is ook al geref

:
 

DTB_Archief_Eemland_13.29j Amersfoort NH dopen 1723-1739
Doopinschrijving Elbert Janze, 27-01-1730
Doopdatum: 27-01-1730
Akteplaats: Amersfoort
Dopeling: Elbert Janze
Voornaam:         Elbert
Achternaam:      Janze
Geslacht:             m
Aktedatum:        27-01-1730
Vader:  Hendrik Janze
Voornaam:         Hendrik
Achternaam:      Janze
Moeder:              Hendrikje Corneliz
Voornaam:         Hendrikje
Achternaam:      Corneliz
Gezindte:            Nederduits-gereformeerd (later Nederlands-hervormd)
Toegangsnummer:          DTB_Archief_Eemland_13 -
Inventarisnummer:         29j
Paginanummer: 72

Dit echtpaar trouwde en liet meer kinderen dopen te Nijkerk overigens.

Aangaande de doopgetuigen: de vraag is wie zijn Hendrikje Jans en Annigje Geurts?  Annetje Roelen is vast een zus van Maria.
Zoeken bij het Utrechts archief.
Een speculatieve hypothese: Hendrikje Jans = Hendrikje Corneliz, van hierboven.  Het kwam wel voor dat het patroniem van de echtgenoot werd gebruikt maar dit is verre van zeker hoor.

 

@ Wesley Fokkens. Enorm bedankt voor het vinden van het originele doopregister van Elbert Hendriksen uit 1722. Hiermee is de "verschrijvingsvraag" opgelost.

@ Maria van Afferden; 

Veel dank.

1. Heb Annitje Roelen als getuige kunnen terugvinden bij de RK doopinschrijving van Rudolphus (Roelof) Hendriksen. Hierin wordt Maria als Maria Roelen genoemd.

https://hetutrechtsarchief.nl/onderzoek/resultaten/archieven?mivast=39&miadt=39&mizig=100&miview=tbl&milang=nl&micols=1&misort=dt%7Casc&mif1=156&mip1=Roelen&mip4=getuige&mibj=1755&miej=1760&mib1=156

Blijft voor mij nog een raadsel waarom het huwelijk tussen de in deze inschrijving genoemde ouders (Elbert Hendriksen en Maria de Goede/Roelen) Nederduits Gereformeerd was. Het is voor mij nu duidelijk dat Elbert Hendriksen van huis uit Nederduits Gereformeerd was en het lijkt me niet aannemelijk dat er een alternatieve Elbert is geweest die RK was, want 2 RK personen gaan toch niet Nederduits Gereformeerd trouwen? Ook is het niet zo dat omgekeerd Maria de Goede/Roelen Nederduits Gereformeerd was; het is overduidelijk aangetoond door Wesley Fokkens dat zij RK is gedoopt. Een laatste mogelijkheid die ik kan bedenken is dat Maria zich - alleen om dit huwelijk aan te kunnen gaan -  heeft bekeerd tot het Nederduits Gereformeerde geloof en dat het echtpaar, na het huwelijk RK is geworden en vervolgens al hun kinderen RK heeft laten dopen.

2. Ben het eens dat de Elbert Hendriksen die in 1771 is begraven niet de Elbert Hendriksen is die trouwde met Maria de Goede/Roelen. Ik denk dat ik de begrafenis van een RK Elbert Hendriksen moet zien te vinden.

Naar ik me meen te herinneren:

1 ondertrouw voor schout en schepen of in de "protestantse" kerk. Dit was gelijkwaardig.

2 trouwen RK. Mogelijk maar dan moest eerst een van de akties genoemd onder 1 zijn uitgevoerd. Dat was dus beslist een duurdere optie.

Waarom de vader bij de dopen niet wordt aangegeven als acatholicus blijft nog even een raadsel.

mvg-Ben