stamboomforum

Forum logoOnderzoek in Nederland » Is Jan ten Broecke (Paludanus) de broer van Bernard Paludanus? Steenwijk ±1550



Profiel afbeelding

Geachte forumleden,

Een vervolgvraag op [deze] vraag. Dit keer heb ik wellicht een wat complexer probleem. Ik ben benieuwd of de Steenwijkse Jan Paludanus (of wel Ten Broecke), vader van de predikant Martinus Jansz Paludanus, de broer is van Bernard Paludanus.

Bernard Paludanus, zie [hier] zijn Wikipediapagina, was een befaamd arts, onder andere werkzaam te Enkhuizen. Hij was ook wetenschapper. Hij werd rond 1550 geboren in Steenwijk, net als Jan ten Broecke (de ancestry-pagina van Jan is [hier] te vinden.

Volgens verscheidene bronnen stamde Bernard Paludanus uit een gezin van 10 kinderen, vandaar dat de mogelijkheid er volgens mij is dat Jan en Bernard broers waren. Eveneens interessant dat zowel de zoon van Jan ten Broecke als Bernard zichzelf Paludanus gingen noemen.

Op de Ancestry-pagina staat dat er zekere voorzichtigheid moet zijn m.b.t. het verbinden van deze 2 heren. Vandaar dat ik de vraag stel, wellicht zijn er hier getalenteerde genealogen die voor eens en altijd dit mysterie kunnen oplossen.

Alvast veel dank.

B Volger - 19 jun 2021 - 16:18

Het basiswoord is Paluda (Latijn) en betekent:  Veen, Moeras, Broekland

Er is vroeger een tijd geweest dat mensen die Latijn of Grieks gestudeerd hadden (bijvoorbeeld theologische studenten),
hun naam een Latijns of Grieks tintje gaven. Dat stond wel sjiek en paste bij hun latere beroep, of mogelijke appearances.
Soms voegden zij simpelweg de lettergreep "ius" toe aan hun Nederlandse naam, waardoor namen ontstonden zoals Voetius.
Anderen maakten er meer werk van, zij vertaalden hun familienaam in het Latijn en voegden daar zelf een uitgang aan toe.

Zo kon uit namen, zoals van Veen, ten Broecke of Moerland, de naam Paludanus ontstaan. (3% voornaam, 97 % achternaam).
Er is ook een vrouwelijke voornaam, Paludana. Deze is mogelijk ontstaan uit de naam van een vlinder, een tussenvorm van Paluda.

De klank van het woord Paludanus is melodieus en heeft wel iets aardigs, maar je kunt onmogelijk op basis van deze naam
concluderen dat de dragers familie zijn. Daarvoor zal je echt de betreffende akten nauwkeurig moeten bestuderen.

Als vergelijking nemen we de namen Van der Zande, Ten Kleij en Leemkuil. Wie inventief en creatief is en de taalkundige kennis
bezit, zou daar ook fraai-klinkende namen voor kunnen bedenken. Maar dat alleen schept nog geen familieband.

Met vriendelijke groet 
uit Nova Balinga  
  

henk elsinga - 19 jun 2021 - 18:31 (laatst bijgewerkt 19 jun 2021 — 18:32 door auteur)

Veel dank voor uw antwoord! Ik ben bekend met de verlatinisering van achternamen. Vandaar dat ik de vraag hier stel, om te kijken of er enig verbrand zou kunnen zijn tussen Bernardus Paludanus (Ten Broecke) en de priestersfamilie Paludanus (Ten Broecke), vooral omdat Bernardus zo enorm veel broers en zussen had. En dan ook vooral bewijs voor het verband tussen de families. 

B Volger - 19 jun 2021 - 18:37

Ene Martinus van Droogenbroeck trouwt op 14 februari met Lijntje Cocks, weduwe van Gilles van der Linde. Er staat het een en ander in de akte wat ik niet kan lezen. Dit is mogelijk de zoon van Jan.

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

B Volger - 20 jun 2021 - 11:58

De afbeelding is eigenlijk net te klein voor mij om goed te kunnen lezen, maar als ik me niet vergis is "Martinus van Droogenbroeck 'Schoolm[eeste]r, oudt omtrent XXXIII [33] Jaren, woonen[de] up de Nieuwezijts Voorburchwal". Lijntje is 'van Machelen'(?) en woont ook aan de Nieuwezijds. Ik zie zo verder geen spannende informatie, maar kan niet alles helemaal goed lezen.

Akte is hier te vinden, d.d. 14 februari 1587.

-Bart- - 20 jun 2021 - 19:23

D'r komen in die tijd trouwens nogal wat personen met de achternaam Paludanus alias van den Broecke uit Antwerpen. Dus oppassen geblazen.

-Bart- - 20 jun 2021 - 19:49

Als deze Martinus de gezochte is... hij moet ca 1554 geboren zijn. Dan zou zijn vader Jan van 1520 of zelfs wat eerder zijn. Bernard Paludanus zou van ca. 1550 zijn, en zou dan v.w.b. geboortejaar eerder de broer van Martinus dan van Jan zijn, ware het niet dat ik tegen kom dat de vader van Bernard ook Bernard heette.

Lijk allemaal niet heel waarschijnlijk dus.

[Edit] Ik vermoed eigenlijk dat deze Martinus ook uit Antwerpen afkomstig zou kunnen zijn, en trouwt met Lijntje die dan 'van Mechelen' zou kunnen zijn.

-Bart- - 20 jun 2021 - 20:04 (laatst bijgewerkt 20 jun 2021 — 20:07 door auteur)

Veel dank voor uw transcriptie en toelichting. Ik denk niet dat het de juiste Martinus is. 

Martinus in kwestie kwam net als Bernardus uit Steenwijk.

B Volger - 20 jun 2021 - 20:19

Dit staat of de ancestry website:

Deze laatste [Martinus], de zoon van Jan, wordt in r5go als kandt. beroepen te Purmerland en Ilpendam ; te Ter Aar (of Langeraar) in I 594 ; te Hilversum en Laren I596 en daar in April 1621 overleden. - Erasmus Paludanus komt als kandt. te N. Lekkerland in 1624 > te H. Ido. Ambacht 1630 en te Zevenbergen in I 642 .” --‘-V erschiilende bronnen wijzen 1667 als GjiYsterfjaar aan,och Taxandria 111 geeft daarvoor
1661 op.

Eerlijk gezegd vind ik de bron extreem verwarrend en er worden geen bronnen gegeven behalve:

1. korenbl.ftw, Date of Import: 16 okt 2000.
2. Voor194.ged, Date of Import: 5 jun 2000.
3. korenbl.ftw, Date of Import: 16 okt 2000.
4. Voor194.ged, Date of Import: 5 jun 2000.
5. korenbl.ftw, Date of Import: 16 okt 2000.
6. Voor194.ged, Date of Import: 5 jun 2000.”

B Volger - 20 jun 2021 - 20:21 (laatst bijgewerkt 20 jun 2021 — 20:23 door auteur)

De bron die jij citeert van Ancestry is duidelijk ongecorrigeerde 'OCR' en komt van het blad "de Wapenheraut" jaargang 1898. Helaas in Google Books alleen 'fragmentweergave'; Google geeft alleen kleine stukjes. Maar met een beetje goede wil:

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Via Delpher is dit tijdschrift ook in te zien, en daar kun je het hele artikel gemakkelijker lezen: "Genealogische fragmenten Paludanus" van de hand van ene W. M. C. Regt uit Oudshoorn:

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

-Bart- - 21 jun 2021 - 09:19

Bedankt. Dat lijken me wel betrouwbare bronnen.

Ik lees dus ook een Erasmus Paludanus?

Bernardus is ook een paar keer getuige bij dopen, ik vermoed van zijn kinderen.

30 april 1615 te Enkhuizen: Gerrit Jans & Janneken Barents: Barent, get. D. Bernardus Paludanus

29 mei 1622 te Enkhuizen: Steven ten Broeck & Dieuwtje Lucasdr: Lucas, get. Bernardus Paludanus

1 december 1626 te Enkhuizen: Wilhelm Nieuwenhuijsen & Trijntjen Barents: Timan, get. Bernardus Paludanus


Daarnaast zijn een paar dopen van kinderen van Bernardus ook terug te vinden:

26 december 1595 te Enkhuizen: Steven z.v. Bernardus Paludanus & Catelijn Jans, getuige: Pieter ten Broecke

4 april 1593 te Enkhuizen: Janneken d.v. Bernard ten Broecke & Catalina Jans, getuige: Jacobgen Floris

 

Pieter ten Broecke was getrouwd met Judith Thijs.

15 maart 1598 te Enkhuizen: Dirck z.v. Pieter ten Broecke & Judith Thijs

 

Ik vond ook dit, wat misschien wel de Jan in kwestie zou kunnen zijn:

Aanstelling op 16 juli 1592 te Den Haag

Johan Bernts ten Broucke: 

FunctieSergeant Majoor of Wachtmeester van Steenwijk

Ik vind deze vondst van Johan ten Broucke best wel interessant! Dit wijst erop dat Bernardus wel degelijk een broer Jan had!

B Volger - 21 jun 2021 - 10:19 (laatst bijgewerkt 21 jun 2021 — 10:38 door auteur)

Hier vind ik de ouders (Berent en Femme) en afstamming van Bernardus Paludanus alias Berent ten Broecke uit Steenwijk het beste gedocumenteerd. Hier zijn min of meer dezelfde gegevens te vinden. Idem hier.

Dus ja, met enige slagen om de arm zou deze Johan best wel een broer van Bernardus geweest kunnen zijn. En hij zou de vader van Martinus geweest kunnen zijn.

En het ligt voor de hand dat ook de getuige in 1595 Pieter ten Broecke een broer van beiden zou zijn.

-Bart- - 21 jun 2021 - 12:00

We zijn nu wellicht iets verder verwijderd van “hoogstwaarschijnlijk niet” en zijn op weg naar “misschien wel”, haha.

Bernardus kwam uit de “aanzienlijke Steenwijkse familie Ten Broecke”. Jan, vader van Martinus, heette volgens de bron ook Ten Broecke en kwam uit Steenwijk. Zou Jan dan gewoon uit een familie komen met dezelfde naam, of zou hij ook uit de familie stammen? Dat lijkt me een beetje de hamvraag, en natuurlijk ook of hij dan uit hetzelfde gezin als Bernardus kwam.

Ik heb gezocht of Martinus ooit in eenzelfde akte is voorgekomen als Bernardus, die heb ik nog niet gevonden.

B Volger - 21 jun 2021 - 12:26 (laatst bijgewerkt 21 jun 2021 — 12:28 door auteur)

Interessante bronnen m.b.t. Berent en Femme. 1564/1567.

"45 Schepenen en Raden enz. hebben voor 400 goudguldens aan Berent ten Broecke en Femme, zijne vrouw, verkocht het huis met stede, dat tot nu toe het raadhuis van Steenwijk was, met een bolwerk, gelegen bij de H.-Geestpoort, bezwaard met 2 grunzen heerenpacht, 3 goudguldens aan de Karthuizers te Sonnenberch en 6 goudguldens en 3 Philippusguldens aan Aleidt ten Broecke, alles per jaar. De koopers zullen de schuld aan Aleidt aflossen, de daarvan bestaande bewijzen aan de stad teruggeven en de hoofdsom korten aan de koopsom van het huis."

en

"58 Berent ten Broeke en Femme, zijne vrouw, die de renten, waarmede het door hen den 7en November 1564 gekochte (oude raad)huis, ten behoeve van Alèid en Grete ten Broeke was bezwaard, nog niet hadden afgelost, zooals zij volgens het koopcontract verplicht waren, hebben in den Schependom voor Schepenen en Raden aangenomen om uiterlijk in Mei 1570 aan die verplichting te voldoen en de betrekkelijke rentebrieven in te leveren, waarvoor zich Dirck Coenersz. heeft borg gesteld en zij al hunne goederen hebben verbonden. Aanteekening in inv. n°. 1, fol.- 40."

en

"68 Johan Stonebrinck heeft aangenomen om voor St. Maarten (November 11) e. k. in handen van de Burgemeesters te stellen eene verklaring van den Drost van Vollenhove, dat Johan Cost wegens krankzinnigheid uit de gevangenis werd ontslagen en dat hem daarom de aan Z. K. Majesteit verbeurde breuke (wegens den doodslag, begaan aan Femme, vrouw van Berent ten Broeke) werd kwijtgescholden. Bij gebreke van deze verklaring wil Stonebrinck de boete, die Cost aan de stad schuldig is, zelf betalen, terwijl Gherryt van der Hell gerichtelijk heeft beloofd hem eventueel schadeloos te zullen stellen."

Verder: Nog een broer (zus?): Ide van Broeke. Getuige in 1582. 

En een zus: Femme ten Brouck, getuige in 1592

-Bart- - 21 jun 2021 - 12:33

Hier trouwens een link naar de gegevens over deze Johan Bernts ten Brouck.

-Bart- - 21 jun 2021 - 12:51

1569. De doodslag op Femme.

-Bart- - 21 jun 2021 - 13:12

Bedankt! We krijgen langzaam het gezin in beeld waar Bernardus uit kwam.

Ik kan de akte van Johan niet inzien.

B Volger - 21 jun 2021 - 13:25 (laatst bijgewerkt 21 jun 2021 — 13:26 door auteur)

Re: "Ik kan de akte van Johan niet inzien." => Ik ook niet. Volgens mij moet je die scan aanvragen, en heb je daarvoor een account nodig dat ik ook niet heb.

-Bart- - 21 jun 2021 - 14:02

Ik heb een account. De grote verrassing is dan dat je dan moet betalen, per dag...

B Volger - 21 jun 2021 - 14:05


Heeft iemand nog nieuwe informatie kunnen vinden?

B Volger - 29 okt 2021 - 17:44







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu