Onderzoek in de Antillen en Suriname » Geboorte- en overlijdensakte Albertus Rudolf van Varsseveld * Suriname 1800/40
Hieronder een poging om meer duidelijkheid te brengen omtrent de 'slavin Louisa', haar zoon de 'slaaf Anthony' en Nany Sally van de Leon alias van het Gorecht, zus van Anthony Johan van Varsseveld, en dochter van Rebecca Louisa van het Gorecht. In dat verhaal speelt uiteraard Abraham de Leon als 'eigenaar', en als man van Nany Sally (1839 -~1843) een grote rol. (Surinaamsche courant, 01-04-1843:)
Abraham de Leon moet - gezien de gegevens opgegeven bij zijn huwelijk in 1839 - rond 1762 op Barbados zijn geboren. Een Engelse kolonie in die tijd.
Rebecca Louisa moet rond 1778 zijn geboren
Nany Sally rond 1797
en Anthony Johan rond 1806.
Historische context. We hebben het hier over een vrij turbulente periode in de geschiedenis van Suriname. Geen geschiedenisles hier, maar de volgende gegevens zijn heel relevant (uit diverse bronnen):
Engels Protectoraat 1799-1802
Bestuur Pierre Berranger 1802-1804
Engels Tussenbestuur april 1804-febr 1816
Het vroegste moment dat ik vast kan stellen dat Abraham de Leon in Suriname is, is in april 1803. Namelijk door dit bericht / manumissie, Surinaamsche courant en algemeene nieuwstijdingen, 15-04-1803:
Johanna en Sanna zijn niet waar het mij nu om gaat. Wel het jaar 1803. Dat doet mij namelijk vermoeden dat Abraham de Leon tijdens de periode van het Engels Protectoraat 1799-1802 (immers Barbados was een Engelse kolonie) naar Suriname kan zijn gekomen omdat daar toen goede mogelijkheid voor bestond. Dit is een hypothese, verder onderzoek is hier nodig. In ieder geval was Abraham zeker vanaf 1803 in Suriname.
Dan het volgende bericht / manumissie, Surinaamsche courant, 17-10-1820:
Dit is - mogen we denk ik eigenlijk wel vaststellen - tot noch toe het vroegste bericht over Nany Sally. Ze is in 1820 'de Vrije Mustice Meid'. Houden we even aan dat ze ~1797 geboren is, en in 1820 een slaafgemaakte zoon Michel had (en zelf zoals later blijkt de dochter van een 'slavin' was), dan kan die zoon eigenlijk niet vóór ca. 1812 zijn geboren. Als 'slaaf'. M.a.w. Nany Sally moet tussen ~1812 en 1820 zijn gemanumitteerd. Uiteraard, ook dit is een hypothese, maar dit bericht geeft wél een goede verklaring waarom ze niet in de 'slavenregisters' etc. te vinden is; "Bij Koninklijk Decreet werd in 1826 het slavenregister in Suriname ingesteld." Toen was ze dus al vrij, en haar zoon inmiddels ook.
En dan daarna deze manumissies. Surinaamsche courant, 20-12-1832:
En: Surinaamsche courant, 15-02-1833:
Deze manumissie is 6 jaar vóór dat Abraham de Leon trouwt met Nany Sally. En al eerder hebben we vastgesteld dat - zie hun manumissies - Ribca Louisa en Anthony Johan 'de Leon' waren gedoopt. De manumissie van Louis Johannes geeft: "doopnaam Louis Johannes Ruardo van de Leon". De Leon - van de Leon: toevalligheid of subtiel onderscheid? Hier is de inschrijving in het 'slavenregister 1830-1833' van Louis. Dan 32 jaar oud, dus geboren ~1798. Is hij ook een zoon van Rebecca Louisa?
Zijn overlijden is aangetekend in de Surinaamsche courant, 05-04-1843, 50 jaar oud. Wat zijn geboorte op ~1793 zou brengen:
Dat zou dan wél verklaren waarom hij in de boedelpapieren bij het overlijden van Rebecca Louisa in 1851 niet voor komt.
=============================================
Veronderstellingen op grond van bovenstaande gegevens, werkhypothese.
1) Abraham de Leon is NIET de vader van Nany Sally. Zij zou geboren zijn in Suriname (kort?) vóór dat Abraham zich in Suriname vestigt. Ze is gedoopt 'van de Leon'. En het belangrijkste: hij trouwt met haar in 1839; anders was hij dus met zijn dochter getrouwd.
2) Abraham is ook NIET de vader van Louis Johannes van Bieselingen. Ook hij zou geboren zijn (kort?) vóór dat Abraham zich in Suriname vestigt, en ook hij is gedoopt 'van de Leon'.
3) Abraham de Leon kan nog steeds heel goed Anthony Johan verwekt hebben bij Rebecca Louisa. Abraham was in 1805/1806 in Suriname. Beiden zijn gedoopt 'de Leon' en samen gemanumitteerd. Overigens óók samen met Louis Johannes.
De manumissie van Rebecca Louisa en Anthony Johan (en Louis Johannes) is 6 jaar vóór dat Abraham de Leon trouwt met Nany Sally. Hij manumitteerd dus niet de moeder en de (half)broer van zijn vrouw. Manumitteert hij beiden, omdát ze zijn zoon, en de moeder van zijn zoon zijn? Of omdat hij al veel eerder 'iets had' met Nany Sally, die immers in 1820 al 'vrij' was - waarom? En zou dan bijvoorbeeld de in 1820 gemanumitteerde Michel, zoon van Nanie, ook zijn zoon zijn? Daar tegen spreekt dat hij hem niet zelf manumitteert, maar hem 'verkoopt' aan Rosa van Herbert die de manumissie in gang zet.
(Deze veronderstellingen hebben ook een tamelijk 'pikant' aspect. Namelijk dat Abraham dus een kind zou hebben verwekt bij zijn - veel latere - schoonmoeder. Of om het anders te zeggen: hij zou de vader zijn van de halfbroer van z'n 2e vrouw. Dat realiseer ik me terdege, maar ik vermoed dat dergelijke verwikkelingen niet uniek zijn voor het Suriname van die tijd.)
Aan de hand van wat Christel hier schrijft ook de doop van Anthonie Johan de Leon gevonden op Familysearch:
"[Pg 111] Ao 1828 vrijdag 18 April [No. 10] Anthonie Johan de Leon, geboren 3 Octr 1806. Zoon van Louiza van de Leon, Doopgetuige Louis Johan van de Leon" en in de marge "Doopced[ul] afgeg[even] 3 octr 18?2"
Is onderdeel van een lijst met mensen die op die dag geloofbelijdenis aflegden en daarna gedoopt werden.
In de index van dit doopregister:
Geen Rebecca Louisa en/of Louis Johannes in deze index helaas.
Een andere zoon van Louisa van de Leon gedoopt d.d. 7 april 1824:
Toch gevonden. Gedoopt d.d. 7 april 1825:
Hij is dus GEEN zoon van Rebecca Louisa; duidelijk is dat de doopcedullen van Anthonie Johan en Louis Johannes Ruardo zijn afgegeven op 3 oktober 1832, vermoedelijk naar aanleiding van hun manumissie die in december 1832 in gang is gezet.
Gedoopt 18 augustus 1826; is 'Nannette' dezelfde als Nanie? Zo ja, dan moet Nanie wel een paar jaar éérder geboren zijn om hier de moeder te kunnen zijn:
De anderen zijn kinderen van andere vrouwen / mannen '(van) de Leon'.
Een poging om beter vast te stellen sinds wanneer Abraham de Leon in Suriname is.
Uit: INDEX op de KETUBOTH van de PORTUGEES — ISRAELITISCHE GEMEENTE in SURINAME van 1702 — 1901.
Samengesteld door Dhr. C.W.A. A. Nassy. Uitgave Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie, 2001
410 29 Abraham de Leon Ester David Nunes Monsanto 1787-08-01
412 34 Abraham de Leon Ester Nunes Monsanto 1804-11-12
In het Civiele Joodse Huwelijksregister van Paramaribo op Familysearch is vóór de datum van 1787 het huwelijk hier aangetekend, al in Augustus / september 1786. Verrassing: hier staat dat hij 'jongman van de Portugeesche Joodsche natie, geboortig in deese Colonie, oud 27 jaaren' is. Geboren dus zo rond 1760 (klopt aardig met de leeftijd bij overlijden) maar niet uit Barbados, maar in Suriname geboren. Hij is trouwens geadsisteerd met zijn vader Isaac de Leon.
In ieder geval was hij al veel langer in Suriname dan ik vermoedde.
Ik ben overigens absoluut onbekend met Joodse genealogie, en ik heb daarom geen idee waarom er 2 datums is het index document staan. Het civiele register bevat huwelijken van zowel Portugese als Hoogduitse Joden.
Volgens het document "Overleden lidmaten van de Portugees-Israëlitische Gemeente in Suriname vóór 1777-1865."
(Registers waar de scans vandaan komen zijn op voornaam gesorteerd.)
- is Abraham de Leon overleden d.d. 28 Seb 603 / 29-01-1843
"1843 Jan 29 Abm de Leon Weed. van Ester Ns Monsanto laatst gehuwd aan Nanny ?S?. vde Leon"
- is Ester, eg. Abraham de Leon overleden d.d. 8 Siv 577 / 23-05-1817
Hier (Is vaag, wat spelen met de instellingen is nodig)
En Hier
Deze volgorde van gebeurtenissen heeft een opvallende correlatie in tijd. En is daarom wellicht relevant en zelfs significant. Geeft het vermoeden van een oorzakelijk verband.
- 3 oktober 1832 Doopcedullen van Anthony Johan, Louis Johannes Ruardo (en Ribca Louise) worden afgegeven. (zie hierboven)
- 30 november 1832 Overlijden van Isac de Leon, 75 jr. Surinaamsche courant, 06-12-1832:
[Edit:] NB: Deze Isac de Leon staat in het document "Overleden lidmaten van de Portugees-Israëlitische Gemeente in Suriname, vóór 1777 - 1865" aangetekend als "8 Kis 592 30-11-1832 Ishak Jacob Lion", dus als zoon van een Jacob (de) Lion / Leon
- 18 december 1832 Manumissie van Louisa, Louis en Anthony in gang gezet. Surinaamsche courant, 20-12-1832:
- 13 februari 1832 Manumissie is een feit. Surinaamsche courant, 15-02-1833:
In de manumissiepapieren d.d. 1833-02-11 vermelding van de doopnamen Louis Johannes Ruardo van de Leon, Ribca Louisa de Leon en Anthony Johan de Leon.
Het vermoeden, de suggestie is natuurlijk, dat het naderend overlijden van Isac de Leon de aanleiding van deze manumissie zou kunnen zijn. Duiding van het waarom is natuurlijk vooralsnog speculatief.
Ik ga pogen mijn bijdrage af te sluiten.
De oorspronkelijke vraag was naar de "geboortedatum/geboorteakte en overlijdensdatum/overlijdensakte [...] van Albertus Rudolf van Varsseveld". Daar is een volledig antwoord op gekomen. Ook is aangetoond dat Anthonij Johan van Varsseveld niet alleen de 'erkenner' was van Albertus Rudolf, maar zeer vermoedelijk ook wel de biologische vader. Daar blijft altijd wel enige twijfel, maar dat is ook van toepassing bij kinderen die binnen een huwelijk verwekt en geboren zijn. Bovendien is gebleken dat Albertus zelf in vrijheid verwekt en geboren is.
Uit pure interesse ben ik gaan zoeken of ik er achter kon komen wie de vader van Anthonij was. Daar is niet met zekerheid een antwoord op te geven. Wel weten we dat zijn moeder is gedoopt als Ribca Louisa de Leon en gemanumitteerd als Ribca Louisa van het Gorecht. Je komt haar ook tegen als Louisa Rebecca of Rebecca Louisa, en ze is bij haar manumissie omschreven als 'Mulattin'.
Ik ben er vrijwel zeker van dat een Joodse man haar vader was. Ze is weliswaar NDG / Hervormd gedoopt, maar haar doopnaam 'Ribca' spreekt boekdelen; het is de Joodse vorm van Rebecca. Daar komt bij dat haar religie in het wijkregister van 1846 is aangeduid als P.J.G. (Portugees Joodse / Israelitische Gemeente). En dat dat geen 'vergissing' is blijkt uit haar overlijden. Het is (ook) te vinden in "Overleden lidmaten van de Portugees-Israëlitische Gemeente in Suriname, vóór 1777 - 1865", en daar staat: "18-04-1851 Ribca Louisa van Go...recht Sefardisch ?? ovl".
Terug naar de bron: N.A. 1.05.11.18 inventarisnummer 420 Alfabetische staat van overledenen over 1777-1833, bijgehouden tot 1865. Scan 156.
Dit is een Joods register. Het commentaar 'Sefardisch??' staat niet in het origineel en moet zijn toegevoegd door de auteur van de index. Ik denk omdat 'Gorecht' natuurlijk niet 'Sefardisch' is. Maar ze is gedoopt 'de Leon', en dat is wél Sefardisch.
Ik kan verder speculeren wie de vader van Ribca zou kunnen zijn, en wie de vader van Anthonij zou kunnen zijn. Dat heb ik hierboven al genoeg gedaan. Er zijn met redeneren wel plausibele hypothesen op te stellen, maar met de gegevens die er nu zijn moet het daar bij blijven. Maar dat Anthonij deels Joodse voorouders heeft, dat staat voor mij eigenlijk wel vast.