Wat is het verschil bij een Latijnse RK-doopinschrijving tussen Susceperunt (afgekort Susc.) en Testes (meerv.) / Testis (ev.) (afgekort Test.)

Woordenboeken geven in beide gevallen 'getuigen', maar -voorzover ik dat van vroeger herinner- had je bij een RK-doop geen 'getuigen' maar een peter en meter.

Naast de doopouders is er iemand die de dopeling op de arm de kerk in draagt, richting het doopbekken.
In oude aktes lees je nog het woord "doopheffer". De doopheffer zal ook vaak tevens getuige zijn.
Testes zijn letterlijk "getuigen". Die heb je ook bij een huwelijksvoltrekking, maar het bruidspaar wordt niet 
op de arm de kerk binnen gedragen. 

De taak van een peter en een meter reikt verder dan aanwezig zijn bij een kinderdoop.
Zij hadden een taak bij de opvoeding van een kind, zodat het onder andere werd onderwezen
in de Christelijke leer, en schoolonderwijs kreeg en verzorging. Deze taken werd in de praktijk
geheel overgenomen door de peter en de meter, wanneer de ouders vroeg kwamen te overlijden.

Indien de taken van peter en meter waren toebedeeld aan de grootouders, bestond de kans
dat deze ook reeds overleden waren. In dat geval werden er mombers of voogden aangewezen
uit de naaste familie van de vader en de moeder. Dat was geen vrijblijvende zaak, want ze
legden de momber-eed af, voor de Schout of Schulte, en legden periodiek verantwoording af
over geld en goederen en de verzorging van de pupillen.

Indien er geen peter en meter waren en ook geen voogden, dan werden de kinderen opgenomen
in een weeshuis. De ellende die daar dikwijls geleden werd is vaak beschreven in boeken en films.
Maar dat is een ander verhaal.
 

Beste Henk,

Bedankt voor je reactie, maar ik weet wat de eigenlijke taken van een peter en meter waren (ben er zelf een). Maar waren dat in de akten dan de 'susceperunt' of de 'testes' ?, want dat is de eigenlijke vraag. 

Ik lees in een Latijns woordenboek:

susceptor, -is = doopheffer, peter
susceptrix, -tricis = doophefster, meter

Kan het zijn dat testis inhoudt dat de betreffende persoon niet de katholieke godsdienst heeft? Want er waren natuurlijk wel regels m.b.t. de benoeming tot peter en meter.

testis = getuige
    testibus ... = met als getuigen….  

susceptores, doopgetuigen, doopheffers, peter en meter
susceptor, peter of doopvader
susceptrix, meter of doopmoeder

bron: boekje Kerklatijn van Wiel Ackermans 

Ben,

Het zou best kunnen dat testes betekent dat de getuigen protestant waren. Als van oorsprong katholiek jongetje denk ik dat de term "doopgetuige" sowieso geen katholieke, maar een protestantse term was. Overigens zegt mijn echtgenote (protestant opgevoed) dat je bij een protestantse doop helemaal geen getuigen hebt. Kortom, is zit dus nog steeds in het liturgische duister

Uit Wikipedia:

Het peterschap en meterschap is in de Katholieke Kerk nauwkeurig omschreven en aan voorwaarden verbonden. Het kerkelijk wetboek van de Katholieke Kerk omschrijft het in hoofdstuk IV^[1] als volgt:

Can. 872 - Voor zover het kan, dient aan de dopeling een peetouder gegeven te worden, aan wie het toekomt de volwassen dopeling in de christelijke initiatie bij te staan en, als de dopeling een kind is, hem samen met de ouders ten doop te houden, en eveneens mee te helpen opdat de dopeling een christelijk leven leidt in overeenstemming met zijn doopsel en de verplichtingen die eraan verbonden zijn getrouw vervult.

Can. 873 - Er dient slechts één peter of één meter genomen te worden, of ook een peter en een meter samen.

Can. 874 - § 1 Opdat iemand tot het opnemen van de taak van peetouder toegelaten wordt:

1. moet deze door de dopeling zelf of diens ouders of door degene die hun plaats inneemt of, bij het ontbreken van dezen, door de pastoor of bedienaar aangeduid zijn alsook de geschiktheid en de intentie hebben om deze taak uit te oefenen;
2. moet deze het zestiende levensjaar voltooid hebben, tenzij door de diocesane bisschop een andere leeftijd vastgesteld is of tenzij de pastoor of bedienaar om een goede reden een uitzondering toelaatbaar acht;
3. moet deze katholiek zijn, gevormd en het allerheiligste sacrament van de Eucharistie reeds ontvangen hebben, en een leven leiden dat in overeenstemming is met het geloof en met de op te nemen taak;
4. mag deze door geen canonieke wettig opgelegde of verklaarde straf gebonden zijn;
5. mag deze niet de vader of de moeder van de dopeling zijn.

§ 2 Een gedoopte die tot een niet-katholieke kerkelijke gemeenschap behoort, mag niet toegelaten worden tenzij samen met een katholieke peetouder, en slechts als getuige van het doopsel.

mvg-Ben

Ben,

Bedankt; ik ben weer helemaal 'verlicht'.

Beste Ellem,

het lijkt me heel handig, als je een concreet voorbeeld geeft van een RK doopboek, waarin de term testes/testibus etc wordt gehanteerd.

Het vermoeden, dat het om niet-katholieke doopgetuigen bij een RK doopsel gaat, klopt naar mijn bescheiden mening totaal niet,
maar als je met een voorbeeld komt, dan weten we tenminste, waar we het over hebben, en is er een kans, dat de vraag wordt opgelost.

gr W

Het gramaticale verschil tussen Susceperunt en Testes is dat het eerste een werkwoord is (v.t.t.: zij hebben opgeheven/ten doop gehouden) en het tweede een zelfstandig naamwoord (meervoud: de getuigen, waarbij de uitgang -es staat voor 1e of 4e naamval of te wel als zinsonderwerp of lijdend voorwerp).

Beste Sprangers,

dat klopt helemaal.
Daarom ben ik juist zo benieuwd, om het RK doopboek onder ogen te krijgen, waar @Ellem het over heeft..

Hierboven bij -15.33 gisteren- heb ik al vermeld dat 'testes' wordt gebruikt voor getuigen bij huwelijkssluitingen.
Hier volgt nog een poging, met een link naar een willekeurig R.K. doop- trouwboek.

Doop- en trouwboek Vianen (ZH) (1653-1691)
Matrimonio Junctorum ab Anno 1652
De link gaat naar folio 17, image 22
Je moet wel een account hebben bij familysearch

https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:3QS7-89QV-4CYX?i=21&cc=2037907

Bron: Een boekje van de Indische Genealogische Vereniging met het Rooms-Katholieke doopregister van Semarang 1809-1829 (auteur P.A. Christiaans).

11 Augusti 1829 in Semarang est natus et 22 Octobris 1829 in Maron baptisatus / Wilhelmus Jacobus, filius illegitimus Theodori Clavers ex matre infideli libera nomine Kalia. Susc: Helena Oudres. Testi: Wilhelmus Bloem.

Heb helaas geen afbeelding van deze doopinschrijving.

In het betreffende doopboek komt de combinatie -susc en testis- zelden voor, maar standaard susc. Ik vond deze 2:

27 Februarii 1829 in Salatiga est natus et 15 Aprilis 1829 in Salatiga baptisatus Joannes Gerardus Fredericus, filius legitimus Wilhelmi Frederici
Hoorn et Anna Backmeijer (acath:). Susc: Wilhelmus Fredericus Adolf et testis hujus baptismi Joannes Rudolphus Fredericus Kleijn.
[RA 1830, 180: Johan Gerrit Fredrik Hoorn, geb. Salatiga 27 febr. 1829]

10 Augusti 1828 in Tjanjor est natus et 9 Augusti 1829 in Tjanjor baptisatus Moezes, filius illegitimus Mozes Pieterscina (acatholica) ex matre infideli
libera nomine Ne... [onleesbaar]. Susc: Louis Tapilato et testis hujus baptismi Paulus Hakaria.
[RA --.--]

mvg-Ben

Voor wat betreft de protestantse doop (Ellem, 12-04-2020 20:41): als actief protestant heb ik in de afgelopen ruim een halve eeuw voor zo ver ik mij herinner inderdaad, noch in mijn voormalige Hervormde Gemeenten, noch in mijn huidige Protestantse Gemeente, ooit meegemaakt dat er bij een doop een rol was weggelegd voor doopgetuigen. Echter, in vroeger eeuwen was dat over het algemeen wel degelijk het geval, zie vele doopboeken van Nederduitsch Gereformeerde Gemeenten van voor 1811. In mindere mate worden in die boeken ook peten en meten genoemd, soms alleen maar, soms in combinatie met getuigen. Meestal zijn er twee getuigen, en dan een man en een vrouw, soms maar een. Zie bijvoorbeeld de doopinschrijving van mijn betbetovergrootvader Hendrik Wil(le)m Beijendorff (vanaf zijn ondertrouwakte in 1809 gespeld als Beindorff) op 20 juli 1783 te Zevenhoven (ZH), DTB Dopen Zevenhoven Gereformeerd 1736-1812, boek 1:

https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:3QSQ-G9QV-433H?i=37&cc=2037907&cat=51171

Transcriptie:
"Door mij (= ds. H. Heins) gedoopt een kind, waarvan is Vader Frederik Beijendorff, Moeder Sophia Gunter, 't kind is genaamt Hendrik Wilm (= Willem). Peeten Hendrik Hardstang en Maria Frederika Tierbacchen, Getuijge Ida Gunter.
NB. De vraagstukken van 't Formulier des H. Doops zijn beantwoord door bovengemelde Hendrik Hartstang en Ida Gunter, terwijl de vader van de Lutersche Godtsdient is, zijnde egter ook zelf tegenwoordig."

Hier dus peter, meter en één getuige, maar in de andere doopinschrijvingen op de dezelfde afbeelding komen ook andere variaties voor. Hendrik Hardstang wordt later in 1789 weer genoemd als getuige bij de doop van zijn zusje Christina Beijendorp in de Nieuwe Kerk te Amsterdam.

Met vriendelijke groeten,
Henk Beindorff.