De vraag staat al in de titel:

In de oude maandaanduidingen (Romeinse kalender) wordt o.a. Xbris gebruikt voor december (etc.)

Tot wanneer zijn die oude aanduidingen gebruikt?

Grtn

Latijnse aanduidingen, gebruikt in RK doopboeken vooral, maar niet altijd en overal. Zal m.i. met name geweest zijn tot 1811, hoewel men er lokaal al eerder mee gestopt kan zijn.

dankjewel
er stond me vaag bij dat het tot 1800 gebruikelijk was

ik was enigszins verbaasd een gedenkplaat te zien 12 Xbris 1912

Grtn

8bris, 9bris en x-bris zijn een soort steno. Gebruikt door schrijvers die ruimte en vooral schrijftijd wilden besparen. Deze afkortingen, die een Latijnse herkomst hebben zijn vooral een Rooms Katholieke doop-, trouw- en begraafboeken gebruikt. Niet alleen omdat Latijn de voorkeurstaal is voor RK DTB-boeken, maar ook omdat -vóór de herintroductie van de Roomskatholieke hiërarchie in Nederland aan het eind van de 19e eeuw- er een schreeuwend personeelstekort en geldgebrek was in veel Rooms Katholiek parochies voor die tijd. Zeker in de 17e en 18e eeuw.

Dus, priesters bedienden meerdere parochies, moesten zuinig zijn met papier en inkt en moesten opletten niet gearresteerd te worden (dat laatste was meer of minder aan de orde, afhankelijk van plaats of tijd). Kortom, de omstandigheden creëerden de behoefte aan steno.
Ook in namen vind je afkortingen, zoals Joes (Joannes), X-ina (Christina), etc.

Er zal geen officiële introductie van dit gebruik zijn, en ook geen officiëel afscheid ervan. Het was puur afhankelijk van de omstandigheden.

Michaël

dankjewel

Grtn