Beste lezers,

bijgaand een scan van de achterzijde van een persoonskaart. De persoon (een man, die we voor het gemak even "Cor" noemen) op wiens naam de persoonskaart gesteld is, is twee maal gehuwd. Op de achterzijde staan de 7 kinderen uit het eerste huwelijk én een stiefdochter (sd) met de achternaam Michiels. Zij zal een dochter zijn uit het eerste huwelijk van de tweede echtgenote van "Cor". Echter, de achternaam Michiels is later doorgehaald. Betekent dit nu dat deze persoon de achternaam van haar stiefvader gekregen / aangenomen heeft ? Omdat het grotendeels om nog levende personen gaat heb ik alle voornamen en data afgeschermd.

Pim.

Doorhaling op een gezinskaart betekent meestal, dat persoon verhuisd is naar andere gemeente of uit het betrokken gezin.

Als er een naamsverandering plaatsvindt, wordt op de geboorteacte vaak een aantekening gemaakt.

Beste T van B,

het betreft hier geen gezinskaart, maar een persoonskaart. Naar mijn weten werden op een persoonskaart geen namen doorgehaald bij vertrek.

Alleen de achternaam is doorgehaald, de voornamen zijn niet doorgehaald. De voornamen heb ik onleesbaar gemaakt omdat de betrokken persoon waarschijnlijk nog leeft. De persoon is inderdaad vertrokken uit het gezin, vandaar de aantekening in vak 17: "A 22 sep 87". De geboorte-akte nakijken zou een optie zijn, ware het niet dat de persoon in de jaren zestig geboren is en deze akten nog niet openbaar zijn.

Uiteraard heb ik een vermoeden van achternaamsverandering, maar wellicht kan iemand dit bevestigen.

Werd er op de PK's geen onderscheid gemaakt tussen stiefkinderen (kinderen van de partner uit een vorig huwelijk) en geadopteerde kinderen (kinderen die geen bloedband hebben met de beide ouders) ? Ik zie voor vakje 32 van de PK alleen de letters "z" (zoon) "d" (dochter) "sz" (stiefzoon) en "sd" (stiefdochter).

Pim.

Beste Pim Vercoulen,

    Aan de beantwoording van uw eigenlijke vraag heb ik niet zoveel toe te voegen, dat is wel goedgekomen.

Maar wel wil ik graag iets opmerken bij wat u schrijft: "ware het niet dat de persoon in de jaren zestig geboren is en deze akten nog niet openbaar zijn."

    U verwijst met uw woorden ongetwijfeld naar de "100 / 75 / 50" -regel,

voor de openbaarheid van akten van de burgerlijke stand (juist voor de perioden waarop die regel pas

nèt toepassing vindt is die interessant ; veel oudere akten zijn immers in te zien via FS / ZoekAkten.nl ).

    Die hoort inderdaad bij de basiskennis van stamboomonderzoekers voor genealogie in Nederland

(of zou daarbij moeten horen) ; het is alleen zo jammer dat duizenden genealogen alléén maar die getallen kennen, en dus "de klok hebben horen luiden, maar niet weten waar de klepel hangt". Aan de ene kant lopen zij het risico bij hun onderzoek teleurgesteld te worden, aan de andere kant lopen zij veel goeds juist mis.  Een paar opmerkingen:

(a)  De basisregel staat in artikel 1:17a van het Burgerlijk Wetboek :

" 1.  De registers van de burgerlijke stand worden in het gemeentehuis bewaard totdat zij naar een gemeentelijke archiefbewaarplaats in de zin van de Archiefwet 1995 (Stb. 276) worden overgebracht.

  2.  De overbrenging naar de gemeentelijke archiefbewaarplaats van de in het gemeentehuis berustende registers van geboorten, van huwelijken dan wel geregistreerde partnerschappen en van overlijden vindt eerst plaats onderscheidenlijk honderd jaar, vijfenzeventig jaar en vijftig jaar na de afsluiting van deze registers."

(b)  Genealogen onthouden daarvan vaak alléén: "akten worden openbaar na 100 / 75 / 50 jaar".

- Oh, dus bijvoorbeeld een geboorteakte van 29 juni 1914 zou dan openbaar worden op 29 juni 2014?

Nee, er staat "na de afsluiting", dus nà verloop van het jaar; dus op 1-1-1915 + 100 jaar = 1-1-2015.

- Belangrijker: wat de wet noemt is een minimum-periode ; voor een genealoog is het beter om het zó te onthouden: "akten worden openbaar niet eerder dan 100 / 75 / 50 jaar na afsluiting".

- Bovendien is de praktijk doorslaggevend voor wat er "bij archieven beschikbaar komt". Vanwege efficiency- en kosten-overwegingen worden akten van de bgl. stand meestal in blokken van 5 of 10 jaar gebundeld overgedragen aan archiefinstellingen. Genealogen moeten dus soms èxtra jaartjes wachten... hoewel dit ook vaak wordt opgevangen doordat de akten "meteen" digitaal beschikbaar komen op websites van archiefinstellingen, zodra de "verwachte datum" is bereikt.

(c)  Stamboomonderzoekers denken aan het beschikbaar komen bij een archief, in termen van "openbaar 

     worden", zodat zij "erbij kunnen". Maar daar gaat het om volledige openbaarheid, d.w.z. je kunt de

     akte raadplegen zoals die was (vaak op microfilm / als afbeelding), compleet, 100%, zoals op een

     kopie / "afschrift".  Het wachten dáárop is dan lang, ja. Maar waarom zo zwart-wit denken?

       In de fase dat een akte nog steeds bij een gemeente (afdeling Burgerzaken) berust is er een regeling

     "voor de burger" die bepaalt wie wanneer van zo'n akte een afschrift (100% inhoud) mag ontvangen, en

     wie "alleen maar" een gedeelte daarvan, een zogenaamd uittreksel (=extract), waaruit dus een deel

     van de informatie in de akte is weggelaten.

       Natuurlijk biedt een afschrift de meeste informatie, en is dit dus voor de genealoog het meest

     interessant - maar als dit niet kan, wáárom zou je dan niet proberen of je wel een uittreksel mag

     ontvangen: met weliswaar niet alle informatie, maar toch een deel?

Kunt u een afschrift aanvragen, of alleen maar een uittreksel ? : zie het BW, artikel 1:23b.

  "Artikel 23b

• 1. Een ieder is bevoegd zich door de ambtenaar die met de afgifte van afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand is belast, een uittreksel van een onder deze ambtenaar berustende akte van geboorte, van huwelijk, van registratie van een partnerschap, van omzetting van een huwelijk in een registratie van een partnerschap, van omzetting van een registratie van een partnerschap in een huwelijk of van overlijden te doen afgeven. Het uittreksel bevat de bij algemene maatregel van bestuur te vermelden gegevens, waaruit de afstamming van de persoon of personen op wie de akte betrekking heeft, niet blijkt.

• 2. Van de in het eerste lid bedoelde akten alsmede van de akten van erkenning of ontkenning van het vaderschap of moederschap door de moeder wordt een afschrift slechts afgegeven indien de verzoeker aantoont dat hij bij de verkrijging een gerechtvaardigd belang heeft. Van andere akten die de in het eerste lid bedoelde ambtenaar onder zijn berusting heeft, wordt steeds een afschrift afgegeven. Dit afschrift bevat de bij algemene maatregel van bestuur te vermelden gegevens.

• 3. Een verzoek om afgifte van een uittreksel of een afschrift dient op een bepaalde persoon of bepaalde personen betrekking te hebben.

• 4. Bij algemene maatregel van bestuur wordt geregeld al hetgeen overigens het opmaken en het verstrekken van afschriften en uittreksels betreft. Daarbij worden tevens regels gegeven voor het opmaken van uittreksels van akten die voor de inwerkingtreding van deze wet zijn opgemaakt.

• 5. Weigert de in het eerste lid bedoelde ambtenaar een afschrift of een uittreksel af te geven, dan verstrekt hij aan de aanvrager een schriftelijke opgave van de gronden voor zijn weigering."

U ziet: van de voor genealogen het meest interessante akten (geboorte, huwelijk/partnetschap, overlijden)

mag iedereen een uittreksel aanvragen; een afschrift aanvragen kan (i.v.m. de privacybescherming) alleen als je daarbij een "gerechtvaardigd belang" hebt ; en die "schriftelijke opgave" die je krijgt bij weigering, is een mooi stukje Nederlandse rechtsstaat, want die maakt het mogelijk dat je tegen die weigering bezwaar en beroep kunt aantekenen. 

Wie kan nu echt een compleet afschrift aanvragen van een akte, dus:

wie heeft gerechtvaardigd belang?

Dit wordt nogeens omschreven in een genealogisch interessante

uitspraak van de Rechtbank Den Haag   van 21 juni 2013, citaat:

"Het gerechtvaardigd belang genoemd in de eerste volzin van het tweede lid

wordt aangenomen ten aanzien van: 

        - Personen op wie de akte betrekking heeft

        - Een gemachtigde van deze personen

        - Kinderen of ouders van de persoon waarop de akte betrekking heeft

        - De erfgenamen

       - De echtgenoot of echtgenote
       - De geregistreerde partner
       - De wettelijk vertegenwoordiger
       - Degene die het nodig heeft in het kader van een gerechtelijke procedure
       - Degene die het nodig heeft in verband met een huwelijkssluiting/partnerschapsregistratie."

Ook stelde de rechtbank nogeens vast, "dat een genealogisch onderzoek op zichzelf niet kan worden beschouwd als een belang als bedoeld in artikel 1:23b, tweede lid, BW."

Wat er precies in zo'n akte moet staan, en hoeveel van die informatie "overblijft" als de gemeente uit die akte een uittreksel aanmaakt, vind je wettelijk geregeld in het Besluit Burgerlijke Stand 1994, art. 38 t/m 67 : zie http://wetten.overheid.nl/BWBR0006493/geldigheidsdatum_29-06-2014#Hoofdstuk2 .

   Je weet dus héél precies wat je aan gegevens "in handen krijgt" als de wet je het recht geeft

om bij de gemeente een afschrift of alleen maar een uittreksel aan te vragen.

  Super-interessant voor genealogen, maar je hoort er nooit iemand over!

_________________________________

(d)    Héél belangrijk voor genealogen is ook de regeling in artikel 25 van het Besluit Burgerlijke Stand

       1994,  die gaat over akten die zijn opgesteld vóór de inwerkingtreding van het BBS 1994:

       dus akten van de burgerlijke stand t/m 31 december 1994.

       Artikel 25: "Van akten van huwelijk of van overlijden welke vóór de inwerkingtreding

       van dit Besluit zijn opgemaakt, kan een afschrift worden uitgegeven."

 U ziet dat dit een héél grote nuancering is op de 100 / 75 / 50 -regel, alleen: bijna geen enkele

     stamboomonderzoeker kent deze regel. Afschriften van geboorteakten vereisen dus nog steeds een

     gerechtvaardigd belang ; maar de gemeente, afdeling Burgerzaken kàn op aanvraag afschriften

     verstrekken van huwelijks- en overlijdensakten t/m 1994 : níks 75 of 50 jaar moeten wachten!

Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat de regeling van art. 25 BBS 1994, die helaas maar zó weinig genealogen kennen, een "goudmijn" voor je genealogisch onderzoek kan zijn.

   Heel veel akten van de burgerlijke stand uit de "moderne tijd" blijken ineens toch wel degelijk "beschikbaar" te zijn, omdat je er bij de gemeente (afd. Burgerzaken), waar ze (nog) berusten, een compleet afschrift van kunt aanvragen - wat je niet zou zeggen aan de hand van de huidige strenge privacy-beschermende regels in het BW, kennelijk in 1994/95 voor de toekomst geschreven; maar waarop het BBS dan kennelijk een uitzondering maakt voor (huwelijks- en overlijdens-) akten van vóór 1-1-1995.

Dit even puur als tip & nuancering...

...veel succes met uw onderzoek!

Met vriendelijke groet,

Dimitri Vlas