Goedenavond allemaal,

Ik ben net nieuw, dus ik weet niet zeker of ik mijn vraag in de goede categorie plaats. Zo niet, bij deze mijn excuses. Ik heb een vraag waarbij ik graag jullie advies wil, aangezien iedereen hier zo te lezen veel ervarener is dan ik ben!

Ik ben bezig met onderzoek te doen naar de lijn van mijn vaders kant. Qua data en dergelijke kom ik niet veel verder, ik kan weinig geboorteaktes vinden. Ik ben nu gestuit op een voorvader, genaamd Jan Reijnders de Haan (Getrouwd met JannetjeJentje/Jantje/Jannitje Steenbergen). Zoekend naar de namen van zijn ouders ben ik uitgekomen op een document waaruit blijkt dat Jentje Arends Steenbergen getrouwd zou zijn Jan Reinders op 11 oktober 1814 in Zwartsluis. De ouders van deze Jan Reinders zijn Reinder Jans en Aagtje Oosten.

Ik zou graag meer zekerheid willen over de namen van deze mannen. Kan het zijn dat Jan Reinders later "de Haan" achter zijn naam kreeg? Hoe werkte dat in die tijd?

Ik hoop dat er iemand is die mij hierover meer informatie kan geven.

Alvast heel erg bedankt!

Welkom op het forum!

Er zijn absoluut mensen die u kunnen helpen, maar eerst even de feiten op een rijtje. Ik denk dat het huwelijksjaar 1814 moet zijn? De geschreven huwelijksakte vindt u <klik hier>. Helaas zijn er geen huwelijksebijlagen <klik hier> (bijlages voor aktenummer 21 ontbreken).

Wat de achternaam betreft, vanaf 1811 was men verplicht een achternaam aan te nemen <klik hier>, maar in de praktijk gebeurde dat niet altijd.

"Toch bleven er in Noord-Nederland nog geruime tijd mensen over die geen achternaam voerden. Op 17 mei 1813 werd een nieuw decreet uitgevaardigd waarin bepaald werd dat men toch echt voor 1 januari 1814 een achternaam moest kiezen. Maar ook dat werd niet overal opgevolgd."

MVG

Vraag in "Google" naar: "Jan Reinders de Haan" Steenbergen.

Daarin ook het tragische einde van hun zoon Roelof.

Wow, daar kan ik weer mee verder. Leuk om te zien wat de andere links ook opleveren. Ik had inderdaad al een document gevonden waarin ik las dat Roelof de Haan op de Zuiderzee overleden was. Bijzonder om dit zo te lezen. Heel erg bedankt voor het meedenken!

Rein(d)er Jans (van Rouveen) en Aag(t)je Oosten laten in elk geval de volgende kinderen in Zwartsluis dopen (NH):

Jan (10.4.1789), Aaltje (16.1.1791), Klaas (15.4.1792), Klaasje (19.2.1794), Oosten (3.1.1796), Jentje en Femmigje (11.3.1798) en Femmigje (18.5.1800).

In mijn ervaringen tot nu toe gebeurde het in de jaren rond 1700 richting 1800 vaker, dat namen werden veranderd. Van voornaam en achternaam. Dit had volgens mij te maken met Napoleon. Die toen aanschafte achternamen en dat wou laten registreren. Er werden toendertijd volgens mij niet 'serieus'  of geregistreerd gebruik gemaakt van achternaam alleen van mannelijke geslacht. Zo ook werd achternamen van vrouwelijke echtenotes gebruikt of namen gebruikt van idd voornamen en achternamen bij benoemingen van nageslacht. 

Zo heb ik zelf bijvoorbeeld ondervonden, dat in mijn voorouders bijvoorbeeld een: Jabob Arends bleek te bestaan, die daarna een kind Arend Jacobs noemden. 

Wow, wat zijn jullie hier goed in zeg! Bedankt voor al deze informatie. Ik begrijp hieruit dat het verder zoeken lastiger is naar mate je verder in de tijd terugkomt, omdat het niet meer per se op achternaam gaat. Ik ben jullie echt dankbaar voor deze informatie en ga het opnemen in mijn gegevens. 

Leerzaam dit!

Beste esmeralda,

Ik wilde nog even reageren op je vraag naar de naam 'De Haan'. Ik heb min of meer hetzelfde met de naam 'De Gijt' uit dezelfde tijd! Dat zijn wrs. bijnamen die later als echte naam gaan fungeren. Mijn voorouder heette Hendriks, zoals er natuurlijk een heleboel waren. Die bijnaam onderscheidde hem van vele anderen. Nu komt Reinders minder vaak voor , maar ik denk wel dat het oorspronkelijk een bijnaam was. 

Ik heb zelf ook goeie ervaringen met het Forum trouwens!

Groet, Sylvia

Hallo, zoals door Henk Elsinga al aangegeven, maakte men in de periode voor 1811, vooral in het noorden van ons land , gebruik van de zogenaamde patroniem. Een kind kreeg een doopnaam (Jan) en om te weten van wie dat kind afkomstig was, werd de naam van de vader (padre) eraan toegevoegd. Dit werd dan als volgt genoteerd in de doopregisters van de kerken: Jan (zoon van) Willems of Willemszn. Verder was het gebruikelijk dat de oudste zoon weer naar de vader van de vader (= opa) werd genoemd. In dit voorbeeld dus: Willem (zoon van) Jans of Janszn. Bij meisjes werd ook vaders naam toegevoegd waardoor je namen kreeg als Maria (dochter van) Pieters of Pietersdr. Bij de verplichte naamgeving en de invoering van de burgerlijke stand (BS) kozen veel mensen gemakshalve de patroniem maar als familienaam of achternaam: Jan Willems of Willemsen of Willem Jans, Jansen of Janssen. Er waren echter ook mensen die een bijnaam als achternaam gebruikten. In mijn geval heeft ene Jan Pieters, waarschijnlijk ook aangeduid als  "de jonge" of "junior", op 25-02-1812 de familienaamd de Jong aangenomen. Zo zijn ook beroepen als achternaam aangenomen (Timmerman, Bakker, (de) Boer, Visser, etc. Anderen gebruikten de plek waar ze woonden: van de(r) Heide, van de(r) Berg, van de Vaart, etc. De familienaam de Haan zou best eens terug te voeren zijn naar iemand die bij het kraaien van de haan opstond of die een kraaiend stemgeluid had. Veel mensen hadden een bijnaam of scheldnaam.

In de archieven voor 1811/1812 kun je soms beter zoeken onder de naam van de vader (patroniem) om (geboorte en huwelijks) gegevens boven tafel te krijgen. Daarna kun je vaak onder de naam van de persoon en de familienaam zoeken, al moet je rekening houden met verschillende schrijfwijzen. Begin 1800 konden veel mensen niet lezen en schrijven en werden namen veelal fonetisch doorgegeven, waardoor het kan voorkomen dat een naam op verschillende wijzen in de boeken terecht is gekomen. Een voorbeeld uit mijn ervaringen is: Sieberen, Syberen, Sijberen, Siebren, Sybren, Sijbren.      

De Haan kan bijvoorbeeld de naam zijn van het huis waar hij woonde of het schip waarop hij voer. In dit geval betwijfel ik of hij uiterlijk iets van een haan had. Een beroepsnaam zoals de Bakker of Visser is bij de Haan ook niet waarschijnlijk en een plaatsnaam zoals Jan van Leijden. Zo zijn er nog veel meer mogelijkheden waarop mensen voor Napoleon aan hun naam kwamen, en die kon dan ook nog tijdens hun leven veranderen. Zo was er ooit een herberg waar op het uithangbord de dichter Brederode afgebeeld was. De nazaten van de dichter heten nu nog Bredero, terwijl de nazaten van de herbergier Brederode heten. En als je nog verder terugzoekt was de dichter genoemd naar breede roede, roede was een oppervlaktemaat net als nu hectare, dus z'n voorouder had een flinke lap land. Vaak werden namen om interessant te doen veranderd met een tikje Latijn (de Groot>Grotius) of verdubbeld (meneer Bentschap trouwde met mevrouw Knook, de nazaten heten Bentschap Knook).

Verder moet je altijd heel goed oppassen welke bronnen je gelooft. Op Internet vind je heel veel foutjes, grove fouten en totale nep-stambomen. Maar ook in archieven kun je dat tegen het lijf lopen. Mensen die graag voor adel aangezien wilden worden, sleutelden graag nep-stambomen in elkaar. Zelfs mensen die onbetwistbaar tot de adel behoorden, knoopten graag nog een of meer generaties aan hun voorouders om indruk te maken.Sommige stambomen gaan terug tot op Jezus, of zelfs Adam en Eva.

@ Maggy,

Over betrouwbaarheid gesproken. Heb je die reclame van MyHeritage op internet gezien waarbij iemand stelt dat hij dankzij MyHeritage zijn stamboom tot ca. 800 heeft weten te vinden. Ben benieuwd welke onderbouwing hier onder ligt. Kan me nauwelijks voorstellen dat een "gewoon" iemand dit kan realiseren. Mijn voorouders zijn overwegend arbeiders, dagloners, kleine boeren, melksters, en dienstmaagden geweest. Die kwamen zelden in de kerk en geboortes werden niet altijd ingeschreven in de kerkelijke registers. Moet nog eens goed zoeken of een van die dienstmaagden nog ergens een kind heeft overgehouden van een rijke heer en ik mijn stamboom weer met enkele generaties kan uitbreiden. Maar uiteindelijk zijn wij volgens de Bijbel, allemaal kinderen van Adam en Eva, dus daar zeg je niks fouts mee.

Beste Dirk,

Naar mijn bescheiden mening is dit een genealogieforum. En bij genealogie kijk je naar het verleden volgens mij. Dus niet naar heden of toekomst. Over hoe het in de toekomst met achternamen moet wordt door politici ruim voldoende gediscussieerd, dat hoeven wij hier niet voor hen in het klein na te doen. Maar dat is maar mijn bescheiden mening hoor...

Voor zover ik je bericht wel relevant vindt, is het juist voor volgende generaties genealogen makkelijker geworden. We hebben niet alleen meer voor- en achternaam, maar ook een BSN en een gigantisch paper- en digi-trail. Onze nazaten weten precies wie we waren, hoe onze stem klonk, welke schoenen we wanneer bij Zalando hebben besteld...

De Haan kan inderdaad ontleend zijn aan de naam van een boot, uithangbord of opschrift van de bewoonde woning resp. bewoonde boerderij. Dit laatstste gebeurde m.n. in het oosten van Nederland, waarbij tot 1811 bij verandering van boerderij prompt de familienaam ook veranderde.

Bij het uitzoeken van de Groningse/Kamper/Zwolse schippersfamilie Schut 1 jaar geleden liep ik ook tegen een verwante familie Steenbergen aan. Hierin komt de voornaam Roelof een aantal keren voor.

De bijnaam De Haan kan inderdaad duiden op de naam van een gebouw (met bijbehorende uithangbord). De naam of afbeelding van het dier werd doorgaans gebruikt voor, zoals wij dat nu kennen, het basisonderwijs. Wellicht was het een leermeester van een bepaald vak?

Evert

http://www.utrechtsebijnamen.nl

of hij vertoonde "haantjesgedrag"?

Interessant topic.