Archiefinstellingen, bronnen en inventarissen » De jaren 1783-1785
Als beroeps-geoloog en amateur genealoog voel ik me extra verwend als ik iets vind wat in beide sferen ligt.
Rond de kerst las ik een artikel in “The Economist” van 22 Dec.2007 getiteld: “The summer of Acid Rain”. Hierin wordt de 1783 uitbarsting van de Laki vulkaan op IJsland beschreven en de gevolgen daarvan op IJsland en de verdere wereld.
De uitgestoten gassen bevatten enorme hoeveelheden zwavel di-oxide. Deze eruptie produceerde in twee dagen dezelfde hoeveelheid van dit gas als de tegenwoordige gehele Europese industrie in een jaar. Maar deze uitbarsting duurde niet twee dagen: de vulkaan was actief van 8 Juni tot het einde van October 1783. Normaal zouden de gassen naar het noorden geblazen zijn maar door een stabiele rug van hoge luchdruk over Noordoost Europa werd de Laki wolk in plaats naar het zuidoosten, dus naar W. Europa geblazen. Ooggetuige verslagen vertellen van “droge mist wolken en een dulle, bloedrode zon. Uit N. Italie werd gerapporteerd dat heel N. Italie onder een soort waas lag en naar rotte eieren stonk. In Engeland vergeelde het graan en het leek alsof het door vorst aangetast was. In midzomer van 1783 had deze “mist” zich als een deken over Europa uitgebreid. De volgende winter 1783-84 bleek een hele strenge. Het vulkanische stof en de gassen in de atmosfeer blokkeerde het zonlicht en kaatste het terug naar de zon. Na een paar jaar keerden het normale weerpatroon echter weer terug en iedereen vergat de “doge mist”.
Nu naar de genealogie: Kerk boeken uit Engeland uit die tijd vertellen van een piek in het aantal overledenen in Juli-August 1783. Sommigen schattingen zijn dat 5% van de totale bevolking overleed in Frankrijk. Opvallend was dat het betrof vooral jongeren en vrouwen die buiten op de akkers werkten.
Het leek me toe dat als dit zo’n heftige gebeurtenis was, dit terug te vinden moet zijn in onze bestanden. Ik heb maar de beschikking over een paar volledige bestanden. Omdat ik in Canada woon doe ik alles per internet en haal veel van mijn informatie van sites als “Van papier naar Digitaal”
(http://www.den-braber.nl/vpnd/statuspagina-ov.html). Zo had ik net alle geboorten in Ootmarsum (N.H.) geindexeerd. Vele begraafboeken zijn nog niet gedigitaliseerd. Dus het is moeilijk om daar iets over te zeggen.
Mijn redenatie was dat ook iets te zien zou moeten zijn in het aantal geboortes (dopelingen). En jawel hoor, een grafiek van het aantal geboorten In Ootmarsum laat een duidelijke “dal” zien over de periode 1783-1785. Eenzelfde soort grafiek van dopelingen in Zwartsluis
(index te vinden op: http://de-wit.net/bronnen/zwartsluis-dopen-1657-1821.htm) geeft niet zo zeer een dal te zien maar wel een afvlakking in het aantal dopelingen. Misschien heeft het feit dat Ootmarsum waarschijnlijk meer landbouwers in het bestand heeft dan Zwartsluis (meer een stadje) daar iets mee te maken.
Voor wetenschappers onder u: ik weet dat dit alles niet rigoreus statistisch getest is: ik signaleer alleen maar interessante fenomenen en zal op een later tijdstip met meer gegevens weleens wat statistiek gaan doen.
Het is misschien interessant om na te gaan of er na deze periode een toename is in het aantal weduwen and weduwnaars die hertrouwen.
Wie kent meer van dit soort gebeurtenissen die zo’n grote invloed hadden op het wel en wee van onze voorouders, zonder dat zij er mischien zelf ook maar iets van af wisten?
Hein de Vries
(met excuses voor eventueel stuntelig nederlands: ik ben al over 30 jaar weg uit NL).
Rond de kerst las ik een artikel in “The Economist” van 22 Dec.2007 getiteld: “The summer of Acid Rain”. Hierin wordt de 1783 uitbarsting van de Laki vulkaan op IJsland beschreven en de gevolgen daarvan op IJsland en de verdere wereld.
De uitgestoten gassen bevatten enorme hoeveelheden zwavel di-oxide. Deze eruptie produceerde in twee dagen dezelfde hoeveelheid van dit gas als de tegenwoordige gehele Europese industrie in een jaar. Maar deze uitbarsting duurde niet twee dagen: de vulkaan was actief van 8 Juni tot het einde van October 1783. Normaal zouden de gassen naar het noorden geblazen zijn maar door een stabiele rug van hoge luchdruk over Noordoost Europa werd de Laki wolk in plaats naar het zuidoosten, dus naar W. Europa geblazen. Ooggetuige verslagen vertellen van “droge mist wolken en een dulle, bloedrode zon. Uit N. Italie werd gerapporteerd dat heel N. Italie onder een soort waas lag en naar rotte eieren stonk. In Engeland vergeelde het graan en het leek alsof het door vorst aangetast was. In midzomer van 1783 had deze “mist” zich als een deken over Europa uitgebreid. De volgende winter 1783-84 bleek een hele strenge. Het vulkanische stof en de gassen in de atmosfeer blokkeerde het zonlicht en kaatste het terug naar de zon. Na een paar jaar keerden het normale weerpatroon echter weer terug en iedereen vergat de “doge mist”.
Nu naar de genealogie: Kerk boeken uit Engeland uit die tijd vertellen van een piek in het aantal overledenen in Juli-August 1783. Sommigen schattingen zijn dat 5% van de totale bevolking overleed in Frankrijk. Opvallend was dat het betrof vooral jongeren en vrouwen die buiten op de akkers werkten.
Het leek me toe dat als dit zo’n heftige gebeurtenis was, dit terug te vinden moet zijn in onze bestanden. Ik heb maar de beschikking over een paar volledige bestanden. Omdat ik in Canada woon doe ik alles per internet en haal veel van mijn informatie van sites als “Van papier naar Digitaal”
(http://www.den-braber.nl/vpnd/statuspagina-ov.html). Zo had ik net alle geboorten in Ootmarsum (N.H.) geindexeerd. Vele begraafboeken zijn nog niet gedigitaliseerd. Dus het is moeilijk om daar iets over te zeggen.
Mijn redenatie was dat ook iets te zien zou moeten zijn in het aantal geboortes (dopelingen). En jawel hoor, een grafiek van het aantal geboorten In Ootmarsum laat een duidelijke “dal” zien over de periode 1783-1785. Eenzelfde soort grafiek van dopelingen in Zwartsluis
(index te vinden op: http://de-wit.net/bronnen/zwartsluis-dopen-1657-1821.htm) geeft niet zo zeer een dal te zien maar wel een afvlakking in het aantal dopelingen. Misschien heeft het feit dat Ootmarsum waarschijnlijk meer landbouwers in het bestand heeft dan Zwartsluis (meer een stadje) daar iets mee te maken.
Voor wetenschappers onder u: ik weet dat dit alles niet rigoreus statistisch getest is: ik signaleer alleen maar interessante fenomenen en zal op een later tijdstip met meer gegevens weleens wat statistiek gaan doen.
Het is misschien interessant om na te gaan of er na deze periode een toename is in het aantal weduwen and weduwnaars die hertrouwen.
Wie kent meer van dit soort gebeurtenissen die zo’n grote invloed hadden op het wel en wee van onze voorouders, zonder dat zij er mischien zelf ook maar iets van af wisten?
Hein de Vries
(met excuses voor eventueel stuntelig nederlands: ik ben al over 30 jaar weg uit NL).
Hein de Vries - 18 jan 2008 - 08:27
Beste mijnheer de Vries,
uw nederlands is uitstekend en ik vind het bericht heel leuk. Dit soort dingen maken stamboomonderzoek extra leuk.
met vriendelijke groet, Lida
uw nederlands is uitstekend en ik vind het bericht heel leuk. Dit soort dingen maken stamboomonderzoek extra leuk.
met vriendelijke groet, Lida
Uitgeschreven lid - 4 feb 2008 - 16:03
Ik vind deze ook heel mooi!
Op maandagochtend 27 augustus 1883 knalde de Krakatau uit elkaar. De berg rees op, scheurde open en stortte in, waarna de zee in het gapende gat stroomde. Het gevolg was een catastrofale uitbarsting; tot op heden de grootste vulkaanuitbarsting waarvan de moderne mens getuige is geweest.
Er ontstond een tsunami van 22 meter hoog. Vloedgolven van vele tientallen meters hoogte overspoelden de kusten van Java en Sumatra. Ruim 36.000 mensen verloren het leven en complete stadjes en dorpen werden weggespoeld. Door de hoge golven werden schepen, zoals het Nederlandse marinestoomschip Berouw, vele kilometers landinwaarts geslingerd. Zelfs op Ceylon, het huidige Sri Lanka, viel nog een dode door de golfslag. De deining werd tot in het Kanaal tussen Engeland en Frankrijk geregistreerd. Er rees een aswolk uit de berg die tot 50 kilometer hoogte steeg en zijn omgeving in diepe duisternis dompelde. Door de enorme grote hoeveelheid stof die in de aardse atmosfeer terecht kwam, daalde de gemiddelde temperatuur in het volgende jaar met 1,2 graden Celsius.[1] De uitbarsting ging met zoveel geweld gepaard dat de trommelvliezen van zeelui in de buurt barstten. Het gebrul en geknal was hoorbaar tot in Australië en zelfs op het eiland Rodriguez, niet ver van Afrika. In Atjeh, in het noorden van Sumatra, bracht men troepen in paraatheid wegens vermeend vijandelijk kanongebulder. De geluidsgolven waren zo krachtig dat ze zeven keer de aarde rond gingen voor de atmosfeer weer tot rust kwam.
Op maandagochtend 27 augustus 1883 knalde de Krakatau uit elkaar. De berg rees op, scheurde open en stortte in, waarna de zee in het gapende gat stroomde. Het gevolg was een catastrofale uitbarsting; tot op heden de grootste vulkaanuitbarsting waarvan de moderne mens getuige is geweest.
Er ontstond een tsunami van 22 meter hoog. Vloedgolven van vele tientallen meters hoogte overspoelden de kusten van Java en Sumatra. Ruim 36.000 mensen verloren het leven en complete stadjes en dorpen werden weggespoeld. Door de hoge golven werden schepen, zoals het Nederlandse marinestoomschip Berouw, vele kilometers landinwaarts geslingerd. Zelfs op Ceylon, het huidige Sri Lanka, viel nog een dode door de golfslag. De deining werd tot in het Kanaal tussen Engeland en Frankrijk geregistreerd. Er rees een aswolk uit de berg die tot 50 kilometer hoogte steeg en zijn omgeving in diepe duisternis dompelde. Door de enorme grote hoeveelheid stof die in de aardse atmosfeer terecht kwam, daalde de gemiddelde temperatuur in het volgende jaar met 1,2 graden Celsius.[1] De uitbarsting ging met zoveel geweld gepaard dat de trommelvliezen van zeelui in de buurt barstten. Het gebrul en geknal was hoorbaar tot in Australië en zelfs op het eiland Rodriguez, niet ver van Afrika. In Atjeh, in het noorden van Sumatra, bracht men troepen in paraatheid wegens vermeend vijandelijk kanongebulder. De geluidsgolven waren zo krachtig dat ze zeven keer de aarde rond gingen voor de atmosfeer weer tot rust kwam.
Koos - 4 feb 2008 - 22:29
hay intresant om dit te lezen er was van de week op national geografic chanel weet niet of ik het goed geschreven heb een programma over vulkanen er is een vulkanoloog die onderzoek doet er zijn mensen over de hele wereld die hem stukken lava opstuurden en hij heeft ze onderzocht en het vrapante was dat al die stuken 75000 jaar oud waren en somige stuken meer dan 2500 km van de vulkaan gevonden waren ik heb helaas niet het hele programa gezien het heeft misschien niet zo zeer te maken met wat hier boven staat maat ik denk toch wel dat ook die uitbarsting veel veranderd heeft in de jaren erna
gr peet
gr peet
petra witte - 5 feb 2008 - 07:56
Beste Lida, Koos en Petra.
Bedankt voor jullie reacties.
Ja, de Krakatau uitbarsting was een hele grote en is een aardig goed bestudeerd voorval. Opvallend hoe na enige jaren de, na de uitbarsting, volledige steriele resten van het eiland weer plantengroei en beesten vertoonden.
Grote vulkanen die “poef” gaan hebben altijd grote gevolgen gehad op de plaatselijke bevolking en soms ook verderop. Denk maar aan Pompei en de Vesuvius.
Een van de grootste uitbarstingen in de laatste 10000 jaar is die van Santorini in Griekenland in 1650 BC. De cruise schepen met toeristen ankeren nu in het centrum van de vulkanische caldera. Ongeveer 30 kubieke km. materiaal werd uitgestoten en vulkanische as werd gedeponeert over een groot deel van de oostelijke Middellandse Zee en Turkije. De konnektie van deze eruptie met geschiedenis is dat het waarschijnlijk het einde veroorzaakte van de Minoische beschaving op Kreta. Ook wordt vaak verondersteld dat de saga van het land Atlantis terug te voeren is naar deze explosie.
Wat mij in het geval van deze IJslandse Laki vulkaan uitbarsting zo intrigeerde was dat het een aanwijsbare invloed schijnt gehad te hebben op het allerdaagse leven van mijn voorouders op het platteland rond Ootmarsun en Denekamp. Dit is natuurlijk wel logisch maar dat zo’n invloed zo makkelijk te zien was in de kerkboeken van die tijd vond ik heel erg interessant.
Met vriendelijke groeten
Hein de Vries
Bedankt voor jullie reacties.
Ja, de Krakatau uitbarsting was een hele grote en is een aardig goed bestudeerd voorval. Opvallend hoe na enige jaren de, na de uitbarsting, volledige steriele resten van het eiland weer plantengroei en beesten vertoonden.
Grote vulkanen die “poef” gaan hebben altijd grote gevolgen gehad op de plaatselijke bevolking en soms ook verderop. Denk maar aan Pompei en de Vesuvius.
Een van de grootste uitbarstingen in de laatste 10000 jaar is die van Santorini in Griekenland in 1650 BC. De cruise schepen met toeristen ankeren nu in het centrum van de vulkanische caldera. Ongeveer 30 kubieke km. materiaal werd uitgestoten en vulkanische as werd gedeponeert over een groot deel van de oostelijke Middellandse Zee en Turkije. De konnektie van deze eruptie met geschiedenis is dat het waarschijnlijk het einde veroorzaakte van de Minoische beschaving op Kreta. Ook wordt vaak verondersteld dat de saga van het land Atlantis terug te voeren is naar deze explosie.
Wat mij in het geval van deze IJslandse Laki vulkaan uitbarsting zo intrigeerde was dat het een aanwijsbare invloed schijnt gehad te hebben op het allerdaagse leven van mijn voorouders op het platteland rond Ootmarsun en Denekamp. Dit is natuurlijk wel logisch maar dat zo’n invloed zo makkelijk te zien was in de kerkboeken van die tijd vond ik heel erg interessant.
Met vriendelijke groeten
Hein de Vries
Hein de Vries - 5 feb 2008 - 19:51
Meneer Hein de Vries,
Allereerst wil ik u grote complimenten maken over uw Nederlands. Hier kunnen velen een voorbeeld aan nemen.
Mijn neef woont al ruim 25 jaar in Amerika, spreekt nog redelijk Nederlands en schrijven gaat slecht.
Dus voor u geldt 10 MET EEN GRIFFEL.
Ten 2e dank voor de mooie bijdrage die heerlijk is om te lezen.
Dank Dank.
Carla B
Allereerst wil ik u grote complimenten maken over uw Nederlands. Hier kunnen velen een voorbeeld aan nemen.
Mijn neef woont al ruim 25 jaar in Amerika, spreekt nog redelijk Nederlands en schrijven gaat slecht.
Dus voor u geldt 10 MET EEN GRIFFEL.
Ten 2e dank voor de mooie bijdrage die heerlijk is om te lezen.
Dank Dank.
Carla B
Carla B. - 5 feb 2008 - 20:00
Beste Carla en Lida,
Dank voor de vriendelijke komplimenten....... en dan te bedenken dat ik indertijd een 5 had voor nederlands op mijn eindlijst HBS-B.
Groeten
Hein de Vries.
Dank voor de vriendelijke komplimenten....... en dan te bedenken dat ik indertijd een 5 had voor nederlands op mijn eindlijst HBS-B.
Groeten
Hein de Vries.
Hein de Vries - 5 feb 2008 - 20:26
Hallo Hein,
Inderdaad Carla heeft gelijk, je Nederlands is uitstekend, en je verhalen zeer indrukwekkend, ik heb mij al afgevraagd hoe jij de Nederlandse taal nog steeds zo goed beheerst, zal wel aan het klimaat daar liggen!
Hartelijke Groet.
Willemina.
Inderdaad Carla heeft gelijk, je Nederlands is uitstekend, en je verhalen zeer indrukwekkend, ik heb mij al afgevraagd hoe jij de Nederlandse taal nog steeds zo goed beheerst, zal wel aan het klimaat daar liggen!
Hartelijke Groet.
Willemina.
Willemina Meijer - 5 feb 2008 - 23:41
Hi Willemina,
Klimaat? ....-35 graden op het moment!
Maar graag zou ik dat mijn Twents ook maar half zo goed was als mijn Nederlands. Ergens triest dat mijn eerste "moedertaal" is opgeofferd aan "vooruitgang" en "succes?"
Groeten en 'n good goan!
Hein de Vries.
Klimaat? ....-35 graden op het moment!
Maar graag zou ik dat mijn Twents ook maar half zo goed was als mijn Nederlands. Ergens triest dat mijn eerste "moedertaal" is opgeofferd aan "vooruitgang" en "succes?"
Groeten en 'n good goan!
Hein de Vries.
Hein de Vries - 6 feb 2008 - 05:47
Hallo Hein,
Door een lezing over vulkanisme, aswolken en klimaatgevolgen, natuurlijk in verband met de recente uitbarsting van de Eyjafjallajokull, werd ik attent gemaakt op de uitbarsting van de Laki in 1783. Het leek mij interessant uit te zoeken of er in mijn woonplaats ook eventueel een ooggetuige verslag is opgetekend maar meer nog, of er in de demografische cijfers iets te achterhalen is van een dergelijke catastrofale gebeurtenis. Al zoekende op het web kwam ik ook dit schrijven van jou tegen.
Ik weet niet of je nog bezig bent met je onderzoek?
Ik lees dat je het aantal geboorten hebt onderzocht in deze periode. Is daar enige reden toe?
Zelf ben ik pas een paar weken bezig. Ik zoek het in de mortaliteitscijfers. Een ruwe analyse van de cijfers 1660 tot 1807 leert dat het leven tegenwoordig zo slecht niet is... In ieder geval moet rekening gehouden worden met zomer/winter, dysenterie, hongersnood, oorlogen en mogelijk nog wat onheil. In ieder geval is er in die periode een dysenterie plaag en gaat het met de landbouw ook niet zo goed. In de klimatologische cijfers is een strenge winter in 1784 terug te vinden. De jaren daarna is het ook niet veel beter. Voorlopig denk ik te mogen stellen dat de sterftecijfers in 1784 tot 1786 hoger liggen. De reden is even een andere zaak.
Groet Jo Kobben
Jo Kobben - 5 dec 2010 - 19:17
Hallo Jo,
Hartelijk dank voor je reaktie. Erg interessant dat twee jaar later nog weer dit onderwerp ter sprake komt.
Ik heb verder niet meer gezocht in demografische databases.
Wel weet ik van een onderzoeker in Wales die onderzoek doet naar deze Laki eruptie. Hij vroeg mij om meer informatie, na mijn originele post gelezen te hebben.
Wat betreft ooggetuige verslagen van de effecten van deze uitbarsting: de on-line Leeuwarder Courant is een heel goede start.
Zo schreef een correspondent van deze krant op 28 Juni 1783:
Boosum den 26 Juny. Het Luchtgestel hetwelk wy zedert Maandag den 23 deezer gehad hebben, en de kwade gevolgen van het zelve, als mede die te beduchten zyn, daar uit te zullen voortspruiten. is te merkwaardig, dat ik het zelve niet aan UE. en daar door aan het publyk zou mededelen.
en
Dit alles maakte my ongerust, en porde my dezen morgen myne waarnemingen verder voort te zetten, welke niet beeter uitvielen, want vond alle de grasplanten en koorngewassen in myn Buurt zeer aangedaan
Zie verder ook van deze krant van 1783: 28 juni p. 3: 12 juli p.1-2; 16 Juli p.1; 19 Juli p.2; 23 Juli p.3; 30 Juli p.4; 6 Aug. p.3; 9 Aug p.2-3; 13 Aug p. 2-3; 16 Aug p.2; 27 Aug. p.3; 3 sept. p.3; 17sept. p. 3; 20 Sept. p.2; 24 sept. p.2;
Ik heb de kranten van later dan 1 oct. 1783 nog niet bekeken. Maar uit de bovenstaande bloemlezing is het wel duidelijk dat deze eruptie zeer ingrijpende gevolgen had voor Nederland.
Het archief van de Leeuwarder Courant is on-line raadpleegbaar (en via
http://kranten.kb.nl/search/index/state/load
zijn meer historische kranten beschikbaar.
Die zullen vast wel eenzelfde beeld geven van dir natuurverschijnsel. Een interessant projekt voor de toekomst.
Met vriendelijke groeten
Hein de Vries Atlin BC Canada
Hein de Vries - 8 dec 2010 - 05:23
Hallo Hein de Vries,
Ik zit zelf ook al 29 jaar in NZ en de nederlandse taal is als met alles, 'If you don't use it, you loose it'
Vulkanen hebben een enorme invloed gehad, te vergelijken met een nucleaire winter.
Zo is er hier Lake Taupo, een meer van bijna 48 km lang, op zijn breedst vijf km en een paar honderd meter diep. Dit meer werd door een grote vulkanische ontploffing gevormd.Op 30 km van het meer vind je nu nog een aslaag van 60 cm dik.
De geleerden zijn het nog niet eens, of dit de oorzaak was van het uitsterven van de dinosaurussen.Door gebrek aan zonlicht groeiden de planten niet meer en de grazende dieren stierven als eersten, of van de honger of als prooi aan carnivoren. Toen was het de beurt aan de carnivoren bij gebrek aan prooi.
Op veel plaatsen rond Lake Taupo vind je nog steeds kokende modder en heetwater bronnen.
jan achterberg - 8 dec 2010 - 07:41
Hallo Hein,
Bedankt voor je reactie en je tips. Ik woon in Limburg en ploeter nu wat kerkregisters door. Het ligt in de bedoeling om medio volgend jaar het onderzoek en een artikel klaar te hebben voor de plaatselijke Heemkunde vereniging. Ongeacht de uitkomst zullen er beslist genealogen zijn die hier interesse voor hebben. Als je wilt hou ik je op de hoogte. In ieder geval zal ik de nodige kranten doorspitten!
Groet Jo
Jo Kobben - 8 dec 2010 - 20:40
Hi Jan,
Inderdaad Nederlands schrijven is een uitdaging: was dat al in de zestiger jaren bij het HBS eindexamen!
Op het gevaar af gezien te worden als iemand die alles beter weet en ook omdat het meer geologie dan genealogie is, hier toch een korrektie.
Ja, die Taupo eruptie was enorm, maar was geologisch gezien recent en nam plaats veel later dan het uitsterven van de dinosaurussen. We spreken hier van 300.000 jaar voor de allereerste Taupo eruptie en ca 65 miljoenen jaren sinds dat uitsterven. En ja, dat uitsterven wordt tegenwoordig vaak gezien als een gevolg van een gigantische uitbarsting dat plaats vond rond die 65 miljoen jaar. De meeste geologen accepteren wel een verband tussen dit uitsterven en de uitbarsting van waarschijnlijk de Chicxulub krater onder de Yucatan Peninsula die precies in de juiste periode afging.
Gezien de enorme gevolgen van uitbarstingen als Laki, Eyafjallajokullen, Krakatau, Taupo, Santorini enz. zullen deze zeker ook gevolgen hebben gehad voor menselijke populaties, voor zover die aanwezig waren, dat terug te vinden moet zijn in de diverse historische DTB boeken, oude kranten en wat dies meer zij.
Wilt u meer weten van de geologische kanten email dan mij direct.
Met vriendelijke groeten
Hein de Vries Atlin BC Canada
Hein de Vries - 8 dec 2010 - 20:44
Hallo Jo,
Ik zie net jouw reactie, bedankt.
Ja, ik ben erg geinteresseerd in jouw vondsten!
Gr.
Hein
Hein de Vries - 8 dec 2010 - 20:47
Hallo Hein,
Bedankt voor je uitleg.Zal ik hier een paar kiwi's mee om hun oren slaan.
Jij haalde het eindexamen nog voor je nederlands.Ik kwam het toelatingsexamen niet door vanwege mijn nederlands [ontleden]
jan achterberg - 8 dec 2010 - 20:58
Hallo Hein,
Door omstandigheden kon ik lange tijd niet verder met dit onderzoek. Mijn streven is om binnen niet al te lange tijd alle sterfte- en geboortecijfers in de periode 1750-1800 van de Marienberg parochie te kunnen analyseren. Uit de eerste sterftecijfers (circa 1000) blijkt dat net in de jaren voor de Laki uitbarsting een ongemeen heftige dysenterie uitbraak de parochie teisterde. In 1783 is het sterftecijfer naar verhouding laag. In de periode daarna is er wel weer van een toename sprake, alleen kan ik nog niet zeggen in hoeverre dit veroorzaakt wordt door bevolkingstoename. In Nederland zijn sporen gevonden van de Laki uitbarsting. Verder is in klimatologische grafieken te zien dat er na de Laki uitbarsting strenge winters volgden. Ik hoop dat ik iets van die strenge winters terug kan vinden in de sterfte- en geboortecijfers. Helaas is de kans zeer klein dat er in het door mij onderzochte gebied een 'ooggetuige' verslag van een 'mist' voorkomt. Gezien de heftige uitbraken van dysenterie kan ik mij voorstellen dat de mensen andere zorgen hadden. In 1781/1782 was het aantal sterfgevallen dubbel zo hoog. Misschien is het een goed idee om direct te mailen. Laat wat weten, dan geef ik je via deze site mijn mailadres.
Groet Jo Kobben
Jo Kobben - 21 nov 2011 - 22:27
Hallo Jo,
Ik ben op het moment op vakantie, maar ik zal graag van jouw bevindingen horen.
Heb een email naar jouw prive adres gestuurd.
Hein
Hein de Vries - 23 nov 2011 - 02:05
Nu, 5 jaar na het eerste bericht in dit onderwerp kunnen we wat nieuws rapporteren over de Laki eruptie en de vermeende gevolgen daarvan. De reacties op dit onderwerp kwamen van diverse kanten. Na enkele emails uitgewisseld te hebben kwamen ondergetekenden tot de conclusie dat dit onderwerp een nadere beschouwing nodig had. Jo Kobben in Landgraaf en mijn persoontje in Atlin BC Canada besloten alles eens nader te bekijken.
Algemeen werd aangenomen dat de Laki uitbarsting de oorzaak zou kunnen zijn voor een hogere sterfte in 1783. Om dit te toetsen, verzamelden we de gegevens uit de diverse begraaf-verluid- etc boeken over de sterfgevallen per maand voor de periode 1775-1790 van 155 Nederlandse plaatsen uit die periode voor een totaal van over de 93000 sterfgevallen.
In het kort: we bewezen dat de hogere sterfte van 1783 onmogelijk te wijten kan zijn aan de Laki uitbarsting: de maandelijkse cijfers sluiten een directe verband met de eruptieve periodes, zoals gegeven in de geologische literatuur, uit. De hogere sterfte is veroorzaakt door een epidemie van de “roode loop” (een soort dysenterie). Door de sterftecijfers per maand te bekijken waren we ook in staat om het verloop van deze “roode loop” over Nederland te illustreren.
De resultaten van onze studie zijn gepubliceerd in het maandblad van de Vereniging voor Weerkunde en Klimatologie (onze studie had ook watweerkundige informatie) uitgaves juni-juli en september 2012. Een aangepaste versie is ook te vinden in het Jaarboek 2012 van het Oudheidkundig en Culturhistorisch Genootschap Landgraaf.
Voor geinteresseerden: de tekst + illustraties zijn ook te vinden op:
http://www.heinandwil.net/pdf%20files/Completel%20VWK%20paper.pdf
Met vriendelijke groeten
Hein de Vries - Atlin BC Canada
Jo Kobben - Landgraaf
Hein de Vries - 17 feb 2013 - 00:21
Heb het gelezen. Dat is zeker interessant wat jullie hebben onderzocht. Wat gaan jullie met die databank doen? Ik denk dat het de moeite waard is om het basismateriaal hier op te slaan:
Bij de Akademie van Wetenschappen zijn vast onderzoekers die het goed kunnen gebruiken.
Leo Bijl - 17 feb 2013 - 17:40
Plaats een reactie
Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!
Bedankt, uw melding is verstuurd aan de moderators.