In vele doopboeken zijn voorbeelden te vinden van de doop van een kind van een ongehuwde moeder. Er werd vaak ‘onecht’ bij gezet of zelfs dat ‘de moeder behoorlijk is bestraft’.

Waar komt dit idee toch vandaan dat je niet zwanger moest raken voordat je getrouwd was, was dit misschien de kerk? Ik heb eens ergens gevonden dat er in bepaalde streken zelfs een gebruik was dat een jongen en meisje, als de relatie eenmaal een beetje serieus werd, zelfs alleen werden gelaten en, als het meisje eenmaal zwanger was, er snel getrouwd werd. Dit gebruik had zelfs een naam. Helaas weet ik niet meer waar ik dat gevonden heb.

Op zich was het wel begrijpelijk, als een meisje niet zwanger kon worden was de opvolging en erfenis en daarmee de oudedagsvoorziening opeen heel onzeker.

als het meisje eenmaal zwanger was, er snel getrouwd werd

In dat geval was het kind niet "onecht". Onecht (buiten de echt geboren) was het kind alleen als de moeder op het moment van geboorte/dopen niet getrouwd was.

Dit gebruik had zelfs een naam.

Queesten.

In bepaalde plattelandsgemeenten (lang niet overal!) was voorechtelijk geslachtsverkeer inderdaad geaccepteerd. En een daaraanvolgend huwelijk was vrijwel onontkoombaar, tenzij het meisje überhaupt een slechte reputatie had en meerdere vrienden had (gehad). 
Maar elders was het een doodzonde, en vaak werden beide partijen door de kerk gehekeld, ook als ze nog voor de geboorte waren getrouwd. In een dorp hadden mensen (en vaak ook de dominee) een rekenmachientje in hun hoofd. Negen maanden na het huwelijk was acceptabel (maar wel een onderwerp van grappenmakerij), acht maanden ook nog (vroeggeboorte) maar alle zwangerschappen die korter duurden dan dat waren reden om de betrokkenen voor de kerkenraad te slepen, zeker als ze lidmaat waren.

Het probleem werd nog groter als de man zich aan een huwelijk onttrok. Bijna altijd kwam hij daar mee weg, bij gebrek aan getuigen. Slechts een doodenkele keer kon het meisje via het gerecht een huwelijk afdwingen, zelfs als de bruidegom zich zoek had gemaakt -- dan werd het een pro-forma huwelijk, waarbij de bruidegom werd vertegenwoordigd door de koster, een diaken of een lid van de kerkenraad.

Overigens was dat ook niet ideaal. Het kind was/werd dan weliswaar wettig (en gerechtigd tot een erfenis...) maar de vrouw zat wel aan een man gebonden die niet te achterhalen viel. Soms zie je dan enkele jaren later een verzoek tot echtscheiding wegens verlating, want dan wilde ze alsnog trouwen met een man die wél voorhanden was...

Terug naar het gestelde: ja, een onwettig kind was allesbehalve welkom. Het straalde op de moeder af, die als zedeloos werd bestempeld en van het Avondmaal afgehouden; en de plaatselijke diaconie was bovendien doodsbenauwd dat (moeder en) kind tot hun laste zouden komen. Als ze het ook maar enigszins konden regelen lieten dezen zelfs de a.s. moeder het dorp uitzetten.

Een schande ??.

Dit sterk afhankelijk tot welke leefgemeenschap het meisje behoorde. 

In Noordwest Overijssel moest je als jongen er zeker van zijn dat het meisje nageslacht zou kunnen zorgen. 

Het leven moest er in zitten. Meestal was het meisje dan 5 maanden zwanger. Zo niet, dan bleef het meisje ongetrouwd. 

In het zuiden van Nederland was het bij bepaalde groepen de gewoonte : er werd getrouwd als de tweede op komst was.

 Is het zwangere  meisje wel de keuze van de familie ?.

Nee,: zij hadden uit oogpunt van financiële belangen, liever een ander levenspartner voor hun zoon gezien. 

Vele van deze ongewenst zwangere meisjes gingen ergens anders wonen en  te werken als dienstmeisje. 

Ook het verschil in geloofsrichtingen kan de oorzaak zijn, dat het zwangere meisje werd weg gestuurd.

Het vergt het nodig onderzoek om in jouw geval hier op een antwoord te verkrijgen. 

Eenduidig antwoord op deze vraag is niet te geven.

Groeten van Terkos

@Peter schrijft: Waar komt dit idee toch vandaan dat je niet zwanger moest raken voordat je getrouwd was, was dit misschien de kerk? 

In de Bijbelbelt weten ze het wel: https://www.bijbelwoord.nl/wat-zegt-de-bijbel-over-seks-voor-het-huwelijk/

Antropologen hebben een andere verklaring.

Ach.... heel dit gebeuren (zwanger voor het huwelijk) speelt in sommige regio's nog steeds. 

Toen mijn moeder zwanger was van mij, werd door haar schoonmoeder (mijn oma) op een zondagmorgen, precies 9 maanden na het huwelijk van mijn ouders, verkondigd dat "het kind" nu mocht komen, terwijl ik toch echt anderhalve maand later, netjes, geboren ben. 

En zwaar gelovige meisjes huwen nog steeds in het zwart ipv wit als het een "moetje" is, met alle schande en scheve blikken van dien. 

Dank je Bedet.
Ik vond er nu zelfs een website over: https://www.famme.nl/maneschijn-liedje-betekenis/

Dank alle reageerders!

Wat mij hogelijk verbaast is, dat geen enkele van de bovenstaande respondenten verwijst naar een wetenschappelijke studie op dit gebied. Het zijn allemaal reacties van horen zeggen, of ooit ergens gelezen. Met alle respect voor persoonlijke gevoelens: deze hebben weinig of geen bewijskracht. 

@Ingrid Evers:

zijn die wetenschappelijke studies er dan? Als u ze kent zou een link behulpzaam zijn.

De meeste vaste forum-mensen hier bedrijven al tientallen jaren genealogie en hebben in die tijd ontzettend veel bronnen doorgenomen, boeken gelezen, genealogische artikelen bestudeerd.

Dat is precies wat de samensteller/schrijver van een wetenschappelijke publicatie ook doet. En dan waarschijnlijk niet gedurende tientallen jaren, maar over een veel kortere periode. Hij gooit de informatie in een Excel en laat er wat bewerkingen op los... klaar. 

Waaraan geeft u de voorkeur?