Hallo,

Ik ben redelijk nieuw in de genealogie en voor mijn stamboomonderzoek ben ik terecht gekomen bij het doopregister van een grootouder met de naam 'Cornelis' uit het jaar 1687. Als vader staat geregistreerd 'Hendrik Roelofs'. Wat is de beste manier om de naam van deze Cornelis te registreren? 

Aan de ene kant kun je zeggen dat hij de achternaam van zijn vader overneemt en moet ik zijn naam registreren als 'Cornelis Roelofs'. Maar in zijn huwelijkakte staat zijn naam geschreven als 'Cornelis Hendrikse'. Nu heb ik wat onderzoek gedaan en was het in die tijd normaal om iets van 'zn' of 'z' erachter te zetten. Als zijnde 'Cornelis zoon van Hendrik'. En dan kom je bijvoorbeeld op 'Cornelis Hendrikz'. 

Kortom, wat is in deze situatie het beste om te doen? Cornelis Roelofs (alleen juist volgens hedendaagse logica), Cornelis Hendrikse (volgens zijn huwelijksakte), Cornelis Hendrikz (volgens de 'zoon van' gedachte) of is er nog een andere mogelijkheid waar ik niet opgekomen ben.

En zijn hier standaarden voor binnen de genealogie?
Alvast dank voor jullie hulp!

Om het strak en helder te houden, vul je geen achternaam in, maar voeg je het patroniem toe achter de voornaam. Dan krijgen tenminste de kinderen niet de "foute" achternaam. 

Dus, je vult gewoon in als naam bij voornaam bij Hendrik:: Hendrik Roelofs  en bij cornelis als naam: Crnelis Hendriks. Achternaam blijft leeg. Dan houd je je het dichtst bij hoe het zit.

(of je roelofsz of roelofse schrijft etc, maakt feitelijk niet zo heel veel uit)

Cornelis Roelofs zou alleen maar juist zijn als zijn vader Hendrik een eeuw later had geleefd en van Napoleon een achternaam had moeten laten registreren. Dus ik hou het zelf voor mensen uit die tijd en de 2 generaties erna inderdaad op Voornaam Patroniem.

Dank voor jullie input!

Ik ga Roelofs er dus uit laten, want die werd in die tijd nog niet gebruikt. Dank je Maarten!

En ik ga op advies van Zwenny zijn vaders naam als patroniem gebruiken. Ik zag deze term wel eens voorbij komen, maar had nooit goed uitgezocht wat hiermee werd bedoelt anders dan iets van een 'bijnaam' voor iemand. Maar de patroniem is dus juist de naam die hij/zij meekrijgt vanuit de vader. Klinkt nu allemaal heel logisch.

Heel erg bedankt allebei!

Maarten Krips - vandaag - 21:15:

Cornelis Roelofs zou alleen maar juist zijn als zijn vader Hendrik een eeuw later had geleefd en van Napoleon een achternaam had moeten laten registreren.

Even voor de duidelijkheid: de opmerking van Maarten Krips geldt voor dit geval, op basis van de informatie over de trouwinschrijving die u geeft. Ook ver voor Napoleon waren er al achternamen in wat we nu Nederland noemen. Grofweg gezegd rukten die van het zuiden op richting het noorden. In Zeeland komen Sanders(e), Ingels(e) (van voornaam Ingel) enzovoort al ruim voor 1687 als achternaam voor. Daar zou uw Cornelis dus best Roelofs hebben kunnen heten van zijn achternaam (hoewel Roelofs dan weer niet direct een Zeeuws aandoende naam is). Op basis van een doopboek kunt u vaak niet weten, of de dopeling een achternaam of een patroniem krijgt. Die vraag wordt in uw geval keurig beantwoord door de trouwinschrijving; uw Cornelis heette dus niet Roelofs, maar Hendrikse. 

U vermeldt niet op welke manier u uw gegevens vastlegt; niet alle software biedt de mogelijkheid patroniemen in te voeren. In dat geval kunt u Hendrikse als achternaam opnemen. Eventuele kinderen zullen dan doorgaans automatisch ook de achternaam Hendrikse krijgen van uw software. Dat kán correct zijn, als het patroniem inmiddels achternaam is geworden. Maar de kinderen kunnen ook weer onder hun patroniem door het leven gaan en dan moet u dus Hendrikse even wijzigen in Cornelisse (of welke schrijfwijze dan ook gehanteerd werd).

Vóór de invoering van de Burgerlijke Stand schreven voorgangers, klerken enzovoort namen doorgaans op zoals ze ze hoorden. (Daarna werd de schrijfwijze op de geboorteakte leidend.) Het kan dus goed zijn dat u uw Cornelis tegenkomt als Hendriks, Hendriksen, Hendrikze, en wat al niet meer. Ik kies er doorgaans voor de schrijfwijze te registreren die ik het meest tegenkom (en variaties neem ik dan op in de notities). Soms is er zoveel variatie dat niet goed te zeggen is wat de vaakst voorkomende schrijfwijze is. Dan kies ik er in elk geval een die ik daadwerkelijk tegengekomen ben (met, ook dan, varianten in een notitie). Zelf gaan fröbelen met wat u noemt ‘de “zoon van”-gedachte’ is, als u niet uitkomt op een versie die werkelijk gebruikt werd, per definitie niet authentiek.

Vriendelijke groeten,

Carl

Aan de  'achternaam" kun je nog niet zien of het gaat om een patroniem of een achternaam. Na 1811 moest er ergens een achternaam vastgelegd worden. 

Het is sterk per regio afhankelijk wat je tegenkomt: gewoon al best veel "achternamen" voor 1811, een versteend patroniem (iets dat lijkt op een patroniem, maar wordt gebruikt als achternaam), meerdere "patroniemen" (twee of drie als patroniem aandoende namen (vooral katholiek brabant) of gewoon een patroniem. Wat voor de ene familie geldt, hoeft niet eens voor de andere familie in dezelfde tijd en regio te gelden. Dus, op basis van andere gegevens moet de beslissing gemaakt worden of iets dat klinkt als patroniem wel of geen patroniem is. In het geval van de openingspost is het gelukkig duidelijk. .