Naamkunde, namen, verhaspeling, veredeling » ho(o)gendoorn herkomst naam
De achternaam Hoogendoorn lijkt mij afkomstig van het in 1371 bestaande (polder)gebied "De Hoge Doorn" te Almkerk (land van Altena)
Blijkens historische kaart uit 1868 aangeduid als "De Hoge Oude Doorn"
.
Deze conclusie heb ik getrokken uit op internet verzamelde informatie.
t.w.
.1. Uit bescheiden in bezit van de Laurensabdij van Oostbroek te De Bilt (periode 1346-1800)
"Verpachting aan Jan Voedt van de Almkerker hoeve, De Hogedoorn en de Kleine Hengemenge in het Land van Altena, jaar 1371"
+
.2. uit informatie* op een landkaart van de gemeente Almkerk uit 1868
* Ten noorden van / boven het dorpje Almkerk liggen "de Hoge Oude Doorn" ** en "de Lage Oude Doorn".
Ten westen van Almkerk ligt de "Nieuwe Doornse Polder".
** deze lokatie is thans bekend als "Oude Doorn" (een doodlopende weg) met de in 1700 gebouwde molen "De Oude Doorn".
Den Doorn was een buurtschap bij Almkerk
De door mij op internetstamboomgegevens gevonden oudste bekende persoon met de naam Ho(o)gendoorn woonde in Jaarsveld en was geboren in Willige Langerak (bij Schoonhoven).
t.w.
Jacob A(d)ryaen (Pouwels) Hoogendoorn (ook genoemd:Jacob Ariensz. Hogendoorn)
geb. 1530 ?1540 te Willige Langerak
Jacob was in 1593 o.a. eigenaar van het verstrekte woonhuis Blaeckenburg (gebouwd voor 1350) + bouwland te Jaarveld..
Jaarsveld / Willige Langerak liggen ca. 25 km ten noorden van Almkerk (ten zuiden van Gorkum/Woudrichem)
Hiernaast is er nog een tweede lokatie die met Hoge en Lage Doren aangeduid werd.
Bij Doeveren / Baardwijk (tussen Waalwijk en Heusden) ligt de Hoogendoornweg met daarnaast Hagendoorn.
Terzake is in het blad Brabants Heem jaar 1955 (7e jaargang) in het artikel "Enige Baardwijkse toponiemen vermeld:
"De Dooren, een complex van akkergronden verdeeld in een Hoge (op topografische kaarten staat foutief Hagendoorn) en Lage Dooren. Zij zijn gelegen in de nabijheid van het Oude Maasje."
Deze lokatie is vlak bij Nederhemert in de voormalige Doornwaard gelegen (zie II.1. hierna).
?
?
II Betekenis "doorn"als aanduiding van een gebied/polder.
Met de benaming "doorn" werd in de middeleeuwen mogelijk (ook) bedoeld:
.1.
een poldergebied/uiterwaard tussen een splitsing van twee rivieren (met vorm van een
doorn/punt/driehoek).
In demiddeleeuwen werd een (binnen)bocht in een rivier ook wel als "hoorn"aangeduid.
Wellicht gelijksoortige vergelijking met vorm van een doorn
o.a..
De Doornwaard bij Nederhemert. Gebied bij oude (afgedamde) verbinding Maas - Waal
De (voormalige) Doornwaard tussen Lexmond en Vianen. (niet ver van Jaarsveld/Ameijde)
De (voormalige) Doornwaard (jaar 1773) bij splitsing Rijn in Waal en Nederrijn/kanaal van Pannerden.
Plaatsje DEURNE (gemeente Antwerpen).Deze plaats lag in de 7de eeuw op zandheuvels ingesloten tussen toestromende rivieren: schelde en Schijn.
doorn: wellicht gebied dat splitst (lostornen)
doorn : helling /hoger gelegen gebied (vgl optornen)
ouddengels: THORN = driesprong T / Y the / ye
1.1 doorn is punt /landtong
De landschappelijke lokatie-aanduiding " doorn" heeft o.a. betrekking op een landtong.
Zie herkomstnaam Durgerdam en de daarbij liggende polder IJdoorn
De naam Durgerdam is een verbastering van Ydoornickerdam, de vroegere betitteling van de huidige IJdoornpolder. Het dijkdorp Durgerdam ligt aan de Waterlandse Zeedijk direct na het punt waar de IJdijk overgaat in de voormalige Zuiderzeedijk aan de oostkant van de landtong de IJdoorn. De bewoners van deze streek, "de goede luyden van Ydoren in Waterland", kregen in 1422 een jaar na de beruchte St. Elisabethsvloed, volgens een charter van graaf Jan van Beieren toestemming tot bedijking. Langs de toen gebouwde dijk is Durgerdam ontstaan.
"doorn" is öirt"is punt.
uit historie Emmeloort.
Vanaf 1650 zien we echter dat de naam omgezet is naar Emeloirt. Oirt (door de i achter de o spreek je het uit als oort) betekent punt, net als in Dinteloort en IJoort (later IJdoorn). meer op de punt (oirt) van het eiland te liggen.
?
1.2. doorn = vesting op een hoogte
Het toponiem wordt ook wel als 'hoogte' of 'vesting op een hoogte' geduid, zoals bij Doornik (BE). Doornik in Gelderland zou een migratienaam zijn, overgenomen van Doornik BE. Evenwel zijn er geen consistente topografische aanwijzingen, in Oost en Zuid Nederland waar de meeste doorn plaatsen voorkomen (topografische atlas), die dit bevestigen. De herleiding tot 'een hoogte' geschiedt op basis van de gereconstrueerde woordvormen *torno *turno (zoals bij Doornik / Tournai (BE) 'tornac') welke vooral in Frankrijk worden gevonden.
1.3. doorn is afgeleid van "de hoorn"is hoek/bocht '
Uit nieuwsblad voor Geel (België) inzake . Dornik
- attestatie: 1622,
een half bunder lants genaempt den dornick, gelegen onder Hadtschot in de Laerstraet; 1688, den doninck ende een bunder lants opt dyckervelt.
- ligging: op het Eikenveld, tussen het Laar en de Gasthuisstraat.
- herkomst: Middelnederl. ?ho(o)rnic, horninc? = hoek; wijst dus op een stuk land in de vorm van een hoek; d?hoorninc: het lidwoord ?de? groeit vast aan ?hoornic? en door uitstoting van de ?r? ontstaat ?donink?; de naam Van Doninck is vanaf de 17de eeuw een frequente Geelse familienaam, bv. Claes van donninck hoeve (Hadschot, ca. 1700).
- 1.4.
Kasteel Nuwendoorn/Nieuwendoorn :
Doorn hier wellicht afkomstige van middelnederlandse "duere" (door) is doorgang (naar nieuw gebied)
-
-
III.
De betekenis van plaatsen met doorn in de naam heeft (blijkens info op wikipedia) meerdere andere herkomsten:
Doorn / IJzendoorn van germaanse god Thor
Apeldoorn van Appeltrun/Appeltern zou afkomstig zijn van Appelboom
?
De verklaring dat Hoogendoorn een verbuiging is van "hagedoorn" kan maar lijkt mij op voorgaande bevindingen minder waarschijnlijk.
De basis is een gebied dat met de "doorn"aangeduid wordt. Ddus niet omgeven door (hage)doorns.
n.b. er is een familienaam " Haegen Hoogendoorn", hetgeen aangeeft dat er i.c. wel klankonderscheid werd gemaakt.
Leo Duivenvoorden
21.01.2011
Duivenvoorden - 20 jan 2011 - 11:06
Aangaande uw veronderstelling dat de naam Hoogendoorn afkomstig zou zijn van het gebied ''de Hoge Doorn'' nabij Almkerk deel ik in deze niet, omreden dat de naam hoge doorn afkomstig is van een '' landtong'' in een rivier zoals deze nog op diversen plaatsen voorkomt in het rivieren gebied zoals er o.a. in Willige Langerak thans nog te zien is (overigens wel op meer plaatsen in Nederland) verder heb ik nog geen oudere voorouder van de familie Hoogendoorn kunnen vinden dan Paulus Hoogendoorn ( Heer van Blaeckenburch) welke is geboren omstreeks 1480 te Jaarsveld.
Ik neem dan ook aan dat deze Paulus is genoemd naar zijn eigendom/woonplaats ''de Hoge Doorn''
M.v.g.
Gerard Hoogendoorn
Gerard Hoogendoorn - 26 feb 2018 - 12:18
|
Beste Gerard, Dank voor je reactie. Ik geef mijn mening graag voor een betere, doch ik vind niet dat je overtuigende argumenten voor je kritiek aandraagt. Dat de omschrijving "hoge doorn" afkomstig is van een (bepolderde ) langtong in een rivier blijkt al uit de eerder door mij vermelde bevindingen. o.a. "een poldergebied/uiterwaard tussen een splitsing van twee rivieren (met vorm van een doorn/punt/driehoek)". "De landschappelijke lokatie-aanduiding " doorn" heeft o.a. betrekking op een landtong. Zie herkomstnaam Durgerdam en de daarbij liggende polder IJdoorn" Bepolderde landtongen zullen op vele plaatsen in Nederland en België voorgekomen zijn. Ik heb evenwel maar 2 locaties gevonden (t.w. bij Almkerk en bij Doeveren, zie mijn eerder vermelde bevindingen) met lokaties genaamd Hoge Doorn en een daarbij gelegen Lage Doorn. In Willige Langerak e.o. is een dergelijke benaming niet gevonden. Naamgeving vond veelal plaats naar de locatie vanwaar een persoon gekomen was. b.v. de naam Den Hollander of Van Amsterdam werd ten tijde van de naamgeving niet gegeven aan een persoon die op dat moment in Holland of Amsterdam woonde maar aan een persoon die afkomstig was uit Holland of Amsterdam. Tevens wijs ik er op dat het gebied bij Almkerk c.q. het land van Altena in de 13/14e eeuw sterk verschilde met latere jaren. Het dorp Almkerk werd in de 13e eeuw gesticht aan de oever van de Alm, nu niet meer dan een flinke wetering, maar in de Middeleeuwen een belangrijke rivier. |
U neemt aan dat Paulus Hoogendoorn ( Heer van Blaeckenburch) geboren omstreeks 1480 te Jaarsveld genoemd is naar zijn eigendom/woonplaats ''de Hoge Doorn''.
Waarom heet hij dan niet "van Blaeckenburch".
Indien u nadere informatie heeft c.q. mocht vinden over de oude generaties Ho(o)gendoorn
- o.a. over de door mij gezochte ouders van
Aryen Jansz Hoogendoorn geboren tussen 1610 – 1639
1e Huw x in ?? met ????
2e x gehuwd in 1660 met Gerrichje (Geertje) Pouwelsdr Straver Ovl vóór 1690
(zonen uit dit huwelijk Pieter en Abraham)- dan verneem ik dit gaarne.
Mvg
Leo Duivenvoorden
Duivenvoorden - 26 feb 2018 - 21:29
Plaats een reactie
Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!
Bedankt, uw melding is verstuurd aan de moderators.