stamboomforum

Forum logoNaamkunde, namen, verhaspeling, veredeling » Familienaam (van) Swieten-Herkomst en variatie



Profiel afbeelding

Hoe is de herkomst van de Naam, (van) Swieten,(van) Zwieten en verbreiding in het buitenland ??

Bruno Schwirten - 23 aug 2019 - 09:51

Dit was een kasteel in Zuid-Holland.

https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=214

 

henk elsinga - 23 aug 2019 - 10:43

Het cbg meldt dat deze achternaam een toponiem is.

Enig google-werk levert het volgende op:

Van Swieten (soms met de spelling Van Zwieten) was een van oorsprong hollands riddermatig geslacht, later ook Leidspatriciërsgeslacht dat een grote en invloedrijke rol vervulde in de 15e en 16e eeuw in Leiden en omstreken. Later streken de Van Swietens in meerdere delen van het land neer. Familieleden waren Kabeljauwse voorstanders tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten (1350-1490) en oranjegezind tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1566-1640).

 

In 1424 kocht Boudijn van Zwieten de hofstede Zwieten, wat de kiem legde voor de eerste schrede op weg naar macht binnen Leiden. Na succesvolle jaren in de bestuursraad kwamen al gauw nieuwe hoeves, buitenplaatsen en hofsteden aan de familie. Zoals Binkhorst, Voorburg, Hodenpijl, Endegeest, Loenerveld en Rijnegom.[1] Later werden ze ook nog heren van MaarssenbroekDe LierZouteveenZoeterwoudeOpmeerLoenersloot en Amerongen. Het klooster Mariënpoel werd gesticht door de familie en velen vonden daar tevens hun laatste rustplaats.

https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Van_Swieten_(geslacht)

Dit zou een herkomst kunnen zijn.

Wellicht dat er meerdere landerijen, boerderijen of objecten van Swieten hebben gehheyen, maar daarvoor zou je de stamboom verder moeten uitpluizen, waar de oudste personen vandaan kwamen. Immers.... er zijn nog steeds meer hondjes die Fikkie heten, en die stammen echt niet allemaal van eenzelfde voorouder af.

Wellicht kun je aangeven wie je oudste voorvader wzs, waar en wanneer hij leefde. Dat vergroot de bron van herkomst.

Edit: overigens is hier niet vanzelfsprekend dat de naam van Zwieten automatisch een geslacht betreft dat afstamt van een kasteelheer. Ook het personeel wat werkzaam was op een kasteel of landgoed kreeg de "achternaam" van Zwieten, zodat men wist waar je thuis hoorde. 

Bedet - 23 aug 2019 - 10:47 (laatst bijgewerkt 23 aug 2019 — 11:52 door auteur)

De naam Schwirten is w.s. niet afgeleid van het Kasteel Zwieten, maar kan afgeleid zijn van
een plaats in Polen, welke vroeger Duits was.

  • Schwirsen, Kreis Cammin, Pommern: nu Swierzno
  • Schwirsen, Kreis Thorn, Westpreußen: nu Dzwierzno

In Silezië ligt nog een plaats Schwirz

henk elsinga - 23 aug 2019 - 11:13

naamsvermeldingen en literatuurreferenties: 

• Gerrit van Swieten Heer Rampsz, land onder Zoeterwoude ("het goed Swieten"), Leiden 1296; zoon van Ramp van Swieten, ridder; Dirk van Zwieten, kasteelheer van Zwieten, ovl. 1345; Claes Cornelisz van Swieten, woont Veur (Voorschoten) 1614; vgl. de Swietersluis en bouhuis van Swieten (Zoeterwoude) [Zijl van-1989, p 338, nr 1130 (vgl. 6601 en 6602); (1990), p 54, 69].
• Dirck Hendrickszn van Swieten (1560-1607), geb. Amsterdam; zoon van Hendrick Jacobszn van Swieten (1526-1566), afk. uit Leiden [S.A.C. Dudok van Heel, 'Vroege Amsterdamse priesterportretten ten tijde van de Republiek. Het post-obitum-portret van Jacob Hendrickszn van Swieten 1558-1626', in: Amstelodamum. Maandblad voor de kennis van Amsterdam 81 (1994), nr 1, p 3].
• [J.H. van Swieten-Koot, Geslacht Van S/Zwieten, Leidse tak, Nootdorp 1991; idem, Tak Bodegraven, 1996].
• [H.H. Scholtens, Inventaris van de papieren van het geslacht Van Swieten, Leiden 1975].
• Vgl. NNN: toponiem Swieten.
 

Renee2 - 23 aug 2019 - 15:49

De verklaring van Henk Elsinga lijkt mij het meest voor de hand liggend.

Annemarie57 - 23 aug 2019 - 16:48

@Annemarie, lijkt mij ook, maar de vraagsteller zal moeten proberen zo ver mogelijk het verleden in te raken, om te zien of er inderdaad ook Pools/Duitse voorouders zijn.

Bedet - 23 aug 2019 - 17:19

Uiteraard Bedet. Er wacht hem een schone taak. Pas dan kan de vraag waarschijnlijk echt beantwoord worden.

Annemarie57 - 28 aug 2019 - 14:48

De naam van Swieten is volgens mij een topografische naam, die terug te voeren is op de wetering / waterstroom de Swiete. Deze stond rond 1600 bekend als de Weijpoortse Vliet. Deze mondde bij de Zwietersluis uit in de Rijn.  Zwiet betekend hier letterlijk "zoetwater", als ook in het daar gelegen Zoeterwoude.

Wikipedia meld dit over Zoeterwoude:

"De naam Zoeterwoude

De oorsprong van de naam Zoeterwoude is niet volledig te achterhalen, maar vermoedelijk is het dorp vernoemd naar het water de Suet of Swet, een zijriviertje van de Oude Rijn dat thans bekend is onder de naam Weipoortse Vliet. Suet of Swet heeft de betekenis van 'zoet', waaruit de verwantschap blijkt met het Engelse 'sweet'. De naam Suet of Swet komt terug in diverse andere namen in Zoeterwoude, zoals de straat Zwetkade, de woon- en leefgemeenschap voor mensen met een verstandelijke handicap Swetterhage en ook in de familienaam Van Zwieten of Van Swieten, een adellijk geslacht dat zijn oorsprong heeft in Zoeterwoude.

Een andere mogelijke oorsprong van de naam kan liggen in een andere betekenis van het toponiem zwet, dat grens kan betekenen. In deze variant zou de naam Suet (en daarmee ook Zoeterwoude) duiden op een grensgebied, mogelijk van de beboste omgeving ter hoogte van de Weipoortse Vliet."

 

De term Zwiet komt op meerdere plaatsen terug in de vorm van Zwetsloot, wat betekent een waterafvoer met zoet water, meestal vanuit hoger gelegen veengebied. Dit in tegenstelling tot het brakke water dat vanwege instroming van zeewater vanuit de Rijnmond een hoger zoutgehalte had.

De naam van het kasteel Van Zwieten is dus afgeleid van deze afwatering / veenstroom te Zoeterwoude.  De naam van de familie is mogelijk weer afgeleid van het kasteel.

Sander Clement - 7 nov 2023 - 12:00 (laatst bijgewerkt 7 nov 2023 — 12:01 door auteur)

Mijn grootmoeder heeft de naam Jacoba van Zwieten, getrouwd met Theodores Klijn

Nellie aelbers - 16 jan 2024 - 09:25

Nou ja, lieve mensen, sinds ik in 2019 een vraag stelde over de familienaam
van Swieten / van Zwieten, ik ben nog niet echt verder gekomen.
De uitleg die ik achteraf kreeg was mij vooraf al bekend.
Ik heb me misschien ook enigszins onbegrijpelijk uitgedrukt. Ik zal proberen mezelf wat uitgebreider uit te drukken, zodat duidelijk wordt waar ik eigenlijk naar op zoek ben.
Ik woon in de buurt van Keulen.
In Duitsland, in de directe en wijdere omgeving van Keulen en langs de Rijn, zijn er allerlei mensen met de naam SCHWIRTEN, namelijk net zoals mijn naam ook is.
Interessant is dat ik tientallen jaren geleden(Ik heb al sinds mijn kindertijd met Nederlandse studies te maken) merkte dat de naam (van)SWIETEN op dezelfde manier wordt uitgesproken als mijn naam SCHWIRTEN.In alles klinkt hetzelfde in de Keulse taal en in het Ripuarisch.(In het Hoogduits is het natuurlijk anders.)
Mijn overweging was het volgende::
In de omgeving van Zoeterwoude was er al in 40 jaar een Romeins kamp. De Romeinen kwamen niet over land, maar via de Rijn. Als de naam SWIETEN teruggaat naar de zoetwaterbron, waarvan wordt aangenomen dat deze al door de Friezen werd gebruikt, en bekend is dat deze niet ver over de Rijn naar Keulen ligt en de Rijn al sinds de oudheid bekend staat als een drukbezochte Handelsroute, is het dan niet gemakkelijk aan te nemen dat de naam daar vandaan komt??
Of kan het niet zijn dat de naam over de Maas kwam?? Waarom?
Kort na 1600 brandde de stad Aken af omdat de bakker Peter Maw onzorgvuldig met vuur omging. Zijn vrouw had de familienaam ,VON SCHWIRTEN....
Helaas kon ik niets anders vinden van deze Maria von Schwirten.
Hoe dan ook ...de vraag blijft, hoe komt het dat er veel mensen met de naam in Silezië en Poznan waren. Er is er sinds de laatste oorlog geen meer geweest. In mijn onderzoek vond ik echter sommigen van wie de voorouders daar vandaan kwamen. Maar waar de naam vandaan kwam, wisten ze ook niet.
Als ik nu denk dat de naam via de Maas of de Rijn kwam, rijst de vraag, hoe kwam de naam naar het Oosten??
Misschien wanneer de Pruisische keurvorst / koning
hij heeft vele ambachtslieden en zakenlieden uit Noord-en Zuid-Holland naar zijn land uitgenodigd. In die tijd behoorden Silezië en delen van Polen al tot Pruisen.
Dus dit zijn mijn theorieën en ik geloof persoonlijk in de juistheid. Helaas mis ik tastbaar bewijs, maar ik hoop nog een paar fragmenten te vinden......Bruno Schwirten

 

Nun ja, liebe Leute, seitdem ich 2019 eine  Frage gestellt habe über den Familiennamen
van Swieten/van Zwieten, bin ich noch nicht wirklich weiter gekommen.
Die Erklärungen, die ich daraufhin erhalten habe, waren mir auch vorher schon bekannt.
Ich habe mich vielleicht auch etwas unverständlich ausgedrückt. Ich werde versuchen mich etwas umfassender auszudrücken, damit erkenntlich wird, was ich eigentlich suche.
Zunächst einmal, ich lebe in der Nähe von Köln.
In Deutschland gibt es in der näheren und weiteren Umgebung von Köln und am Rhein entlang, allerhand Leute mit dem Namen SCHWIRTEN, nämlich so wie ich auch heiße.
Interessanterweise ist mir schon vor Jahrzehnten aufgefallen,(ich beschäftige mich schon von Kind an mit Niederlandistik) dass der Name (van)SWIETEN auf die gleiche Weise ausgesprochen wird wie mein Name SCHWIRTEN.In der kölnischen Sprache und im ripuarischen klingt alles gleich.(Im Hochdeutschen ist es natürlich anders.)
Meine Überlegung war folgende:
In der Gegend  von Zouterwoude war bereits in Jahre 40 ein römisches Lager. Die Römer kamen nicht auf dem Landweg, sondern über den Rhein. Wenn nun der Namen SWIETEN auf die Süßwasserquelle zurückgeht, von der angenommen wird, dass sie bereits von den Friesen genutzt wurde, und es bekannt ist, dass es über den Rhein nach Köln nicht weit ist und der Rhein als seit Urzeiten stark befahrene Handelsroute bekannt ist, ist es da nicht leicht zu vermuten, das der Name dorther kommt??
Oder kann es nicht sein das der Name über die Maas gekommen ist?? Warum?
Kurz nach 1600 ist die Stadt Aachen abgebrannt, weil der Bäcker Peter Maw unachtsam mit Feuer umgegangen ist. Seine Frau hatte dem Familiennamen ,VON  SCHWIRTEN....
Leider konnte ich  von dieser Maria von Schwirten nichts Weiteres ausfindig machen.
Indessen, wie dem auch sei…bleibt noch die Frage, wie kommt es, dass es in Schlesien und Posen eine Menge von Menschen mit dem Namen SCHWIRTEN gab. Seit dem letzten Krieg gibt dort keine mehr. Bei meinen Nachforschungen habe ich allerdings welche gefunden, deren Vorfahren von dort stammten. Aber wo der Name herkommt, wussten sie auch nicht.
Wenn ich nun denke, der Name ist über Maas oder Rhein gekommen, stellt sich die Frage, wie ist der Name in den Osten gekommen ??
Vielleicht, als der preußische  Kurfürst/König
viele Handwerker und Geschäftsleute aus Nord- und  Südholland  in sein Land eingeladen hat. Zu dieser Zeit gehörte Schlesien und Teile von Polen bereits zu Preußen.
Das sind also meine Theorien und ich persönlich glaube an die Richtigkeit.Leider fehlen mir handfeste Beweise, aber ich hoffe doch noch ein paar Bruchstücke zu finden......

Bruno Schwirten - 21 jan 2024 - 18:17


Ik denk dat u hier te ver zoekt. De Hollandse naam Van Swieten is hoogstwaarschijnlijk te herleiden tot een woonhuis / versterking aan de wetering De Swiete bij Zoeterwoude. Ik ben niet op de hoogte van de bronnen betreffende deze specifieke familie, maar de meeste plaatskundige namen in dit gebied dateren van de periode 1000-1200. Verder terug dan deze tijd gaat de Nederlandse naam Van Swieten niet. De naam Van Swieten zal  ongeveer deze periode in gebruik zijn geraakt, door de lokale bewoners van deze plek. Zie deze bronnen van het Meertens Instituut

Er was weliswaar handelscontact en ook enige migratie vanuit het huidige Duitsland, maar het meenemen van familienamen was in deze periode nog ongebruikelijk. Ik acht het zeer onwaarschijnlijk dat de beide families verwant zijn.

Ter info: een Swiet of Zwet was een algemeen gebruikte naam voor een kleine zoetwaterstroom. Meestal in brakwatergebieden waar zoetwater uit het veen stroomde.

Sander Clement - 23 jan 2024 - 21:06







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu