Bij mijn onderzoek naar mijn oudste voorouders Duivenvoorden heb ik gevonden dat zowel Jan Jansz Duijvenvoorde als Arij Jansz Duijvenvoorde pachter was van de vlastienden eind 18e eeuw in Hillegom, resp. Noordwijkerhout.

Als voorbeeld: Jan Jansz Lapper (Duijvenvoorde) pacht in 1678 en 1679 de vlastiende over geheel Hillegom en betaalt deze pacht aan de rentmeester van het geestelijk kantoor in Leiden.

Bron: Nationaal Archief, Archief Ontvangers der Geestelijke Kantoren van Delft, Brielle en Leiden 1575 - 1810, Inv. Nr. 274, Journaal D Rijnland 1668, 1669, 1679)

Arij Jansz Duijvenvoorde pachtte de korentiende, vlastiende en henniptiende van Noordwijkerhout in de jaren 1684, 1686, 1690 en 1697 elk jaar met een ander pachtbedrag. Zelfde archief Inv. Nr. 276 en Inv. Nr. 277.

Maar wat is de taak van een tiendpachter? En wat voor hoofdberoep kan een tiendpachter hebben? Wat zijn gebruikelijke beroepen?

Er staan op internet veel verklaringen, meestal niet zo duidelijk uitgelegd..

Deze vind ik zelf het duideljkst: https://www.mauriceroefs.nl/van-tienden-cijnzen-en-renten/

Jacques

Degene (meestal een overheid) die recht had op de tiende (over de opbrengst van vlas, hennep, hop, koren of wat dan ook) verpachtte de inning ervan, zoals vele overheidsinkomsten of ambten werden verpacht. De rechthebbende had dan de zekerheid van een bepaalde opbrengst zonder de problemen met de inning te hebben. Die kwam te liggen bij de pachter, die er dus zijn best voor moest doen om de pachtsom eruit te krijgen.
Dat zal wel nauw geluisterd hebben, bij een te hoge pachtsom schoot hij er immers bij in, bij een te lage pachtsom was er wel een ander die de pacht in de wacht sleepte. Soms pachtten ze wel met hun tweeën of drieën, want het was dus nodig om vooraf de pachtsom ter beschikking te hebben. 
Kennelijk werden de tienden hier per dorp verpacht, je komt ook weleens blokken van tienden tegen, blijkbaar kleinere stukken. Maar dat maakt voor het principe niet uit. Dat de inner het geestelijk kantoor was heeft er mogelijk mee te maken dat rechthebbende ooit de abdij van Leeuwenhorst of Rijnsburg was.

Of er een relatie was tussen het beroep dat de pachter uitoefende? Ik denk niet dat dat noodzakelijk was. Het is in beginsel een financiële kwestie, en een vroeg voorbeeld van een geprivatiseerde overheidstaak. Je moest dus ook wel een beetje een administratieve aanleg hebben, lijkt me.

Groeten, Frans

Ik wilde nog iets toevoegen aan mijn bericht, maar @Frans heeft dat voor een deel overbodig gemakt.

Wat het hoofdberoep van de tiendpachter betreft: hij nam een financieel risico, dus hij moest zelf wel iets bezitten.
Verder moest hij een zeker overwicht hebben op de boeren en op de mannen, die voor hem het "vuile werk" opknapten.

Laten we reëel zijn: hij was een belastingpachter. Een tollenaar. En aangezien niemand veel lust had om belasting te betalen, zal hij het verschuldigde met pijn en moeite bijeengeharkt hebben!  Zoals Jan al aangaf: hij moest inderdaad overwicht hebben, niet bang zijn, en vooral: de touwtjes goed in handen houden. Veel pachters van belastingen en accijnzen lieten het er op aankomen en gingen op den duur zelf failliet.

Onze voorvader Arij Jansz Duijvenvoorde had volgens het Familiegeld 1674 van Noordwijkerhout het beroep schilpvoerder, het vervoer van schelpen van de verzamelplaats bij het strand van Noordwijk naar een nabijgelegen schelpkalkbranderij, bijvoorbeeld in Hillegom. Hoe is dit werk te combineren met de rol van pachter van tienden? Hij was kennelijk succesvol, want hij was gedurende 4 verschillende jaren pachter van de korentiende, vlastiende en henniptiende van Noordwijkerhout. De administratieve en financiël kant zal hij ontwikkeld hebben als schilpvoerder, we zouden nu zeggen een logistieke functie die ook veel organisatie en administratie vereist. Hij kon schrijven blijkend uit de handtekening die we van hem kennen. Hij zal ongetwijfeld een soort vrachtbrief gebruikt hebben om de aangevoerde schelpen af te kunnen rekenen bij de eigenaar van de kalkoven.

Voor Jan Jansz Lapper / Duijvenvoorde, wonend in Hillegom, pachter van de vlastienden over geheel Hillegom in 1678 en 1679 zullen vergelijkbare condities gegolden hebben. Die zijn echter op dit moment minder duidelijk. Hij was ook jarenlang pachter vanaf 26-06-1680 van 2 morgen 3 hond weiland geheten Otterlandt in de Weerlanerpolder van Hillegom, waaraan je een agrarisch beroep kunt verbinden. Meer onderzoek is nodig om inzicht te krijgen in zijn complete werkleven en woonplaatsen. Hij handelde samen met Maarten Paulsz van Schoten in veilingen voor paarden op de herberg Halfwegen in Lisse aan de Haarlemse Trekvaart vanaf 1682.