Ik wil graag weten waarom een voorouder is gescheiden.

Dit is uitgesproken door de rechtbank in Zutphen in 1921. Weet iemand of dit te achterhalen is?

Mogelijk moet je daarvoor naar Arnhem?.............

http://www.geldersarchief.nl/familiegeschiedenis/rechtbankarchieven/rechtbank-zutphen

Burgerlijke zaken

 # Zoeken naar een vonnis betreffende echtscheidingen

• Periode 1930-1979: 
  Echtscheidingen worden (normaliter) uitgesproken door de enkelvoudige kamer.
  Voorwaarde voor het vinden van een vonnis betreffende een echtscheiding is de het jaar en eventueel de datum van het eindvonnis. 
  Deze is soms te achterhalen in de Gemeente waar het gescheiden echtpaar is gehuwd. Bij de huwelijksakte staat dan een kantmelding met de datum van inschrijving en de datum van het eindvonnis van de rechtbank. 

     Met deze informatie kan men op zoek naar de tekst van het eindvonnis:

• 1.2.1.2 Burgerlijke zaken

Stap 1: bepaal met behulp van de klapperkaarten: het rolnummer. 
N.B. het is nooit bekend wie van de twee de eiser is, dus zoek op beide namen!
N.B. Indien u uit de Gemeentelijke Basisadministratie een datum van ontbinding hebt meegekregen, kan het zijn dat het vonnis een half jaar eerder of later is uitgesproken dan deze datum; kijk dus evt. ook in eerdere of latere jaren!

Als het rechterlijk archief nog compleet bewaard gebleven is, inclusief alle gerechtelijke stukken van de rechtbank (dat is lang niet overal zo!), is misschien niet altijd de echte "reden" van de echtscheiding te achterhalen (vaak geldt: daar kom je nooit achter), maar toch zeker wel wat de partij die de scheiding had aangevraagd precies de andere partij verweet, op papier tenminste.

De wet was làng niet zo "liberaal" als nu (echtscheidingsgrond "duurzame ontwrichting" is voldoende, d.w.z. de één wil gewoon van de ander af); er was maar een klein aantal redenen die de wet noemde als "rechtvaardiging" om echtscheiding te kunnen aanvragen, en was géén van die redenen in werkelijkheid van toepassing, dan deed je als "scheiding aanvragende partij" noodgedwongen maar op papier, dus in de officieel ingediende stukken bij de procedure voor de rechtbank, net of dat wèl zo was.

Op die manier zijn vroeger, tot 1971, dui-zen-den echtscheidingen uitgesproken waarbij de aanvragende partij, vaak in goed overleg met de huwelijkspartner, "overspel" (vreemdgaan) had aangevoerd als de wettelijke reden voor de aanvraag, terwijl er in werkelijkheid nooit van vreemdgaan sprake geweest was. Je moest íets, immers, anders kwam je niet van je echtgenoot af. En de aanvrager moest dat op papier uitgebreid motiveren, natuurlijk (althans, je advocaat): uitgebreide onsmakelijke verhalen, vol verwijten en verdachtmakingen, oftewel "De Grote Leugen". 

                   (bron: A.M. van Riemsdijk, 'Scheiden in Nederland' (2013), via Google Books)

Ga dus zéker op zoek naar die rechtbank-papieren (zie http://www.geldersarchief.nl/zoeken/?mivast=37&mizig=210&miadt=37&miaet=1&micode=0517&minr=27153128&miq=847345849&miview=inv2&milang=nl), maar trek als genealoog, als u die eindelijk kunt lezen, niet te snel uw conclusies over de scheiding tussen uw familieleden : u zult nooit weten of vreemdgaan de reden was (er zullen best een paar gevallen zijn geweest waarin dit ook ècht de reden voor de procedure was!), of alleen maar (zoals in het leeuwendeel van de scheidingszaken) een verzonnen argument. Lees hier maar eens: https://www.google.nl/?gws_rd=cr&ei=OM39VpvOGcO7PMfesuAI#q=%22de+grote+leugen%22+%2B+genealogie

Ohja. U zult, om op zoek te gaan, concrete gegevens nodig hebben: in elk geval jaar en eventueel de datum van het eindvonnis. U noemde al het jaar 1921. Belangrijk is in elk geval voor genealogen, dat over de vonnisdatum en de scheidingsdatum, zoals u die bij uw onderzoek ergens tegen kunt komen in bijv. familiepapieren, vaak veel misverstanden ontstaan. In Nederland is een vonnis waarbij de rechter een echtscheiding uitspreekt puur een soort "blanco chèque" : het vonnis maakt op zichzelf nog geen einde aan het huwelijk, en dus zijn de partijen dan nog steeds getrouwd. De datum van het vonnis is dan ook niet de officiele scheidingsdatum.

(Kantmelding: inschrijving van een echtscheidingsvonnis in de marge van de huwelijksakte. Het huwelijk eindigt niet met het vonnis op 15 december 1922, maar door de inschrijving op 27 maart 1923; dit is dan ook officieel de scheidingsdatum. Bron: http://ondergenealogen.blogspot.nl/2014/07/tweemaal-het-schip-in.html )

De advocaat van elke partij heeft een bepaalde termijn om het vonnis aan te bieden aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de huwelijksgemeente: die schrijft het in de registers van de burgerlijke stand in, door het plaatsen van een kantmelding (latere vermelding) bij de huwelijksakte, en pas dàn, op die datum (inschrijving in de registers BS) eindigt officieel het huwelijk. Is de advocaat laks met die termijn, of vergeten de partijen dat ze het vonnis op tijd moeten laten inschrijven binnen die termijn, dan gebeurt er niets met het huwelijk: het huwelijk bestaat nog steeds, en de hele rechtszaak zou dan opnieuw moeten.

Succes met uw onderzoek,

met vriendelijke groet, Dimitri Vlas

Er is nog een kans:

Echtscheidingen worden ingeschreven in het huwelijksregister van de Burgerlijke Stand op 2 plaatsen:

- als kantmelding bij de akte van het ontbonden huwelijk. De datum van inschrijving wijst naar

- inschrijving op of omstreeks die datum in het lopende huwelijksregister (sommige grotere gemeenten hebben een apart echtscheidingsregister). Soms wordt daarin het hele vonnis opgenomen, soms een korte samenvatting, soms alleen dat het vonnis is ontvangen. Als

 je geluk hebt lees je wie eiser was, wat de reden van echtscheiding was (bijv. overspel, kwaadwillige verlating).

Ik denk dat akten van Zutphen 1921 inmiddels wel op het internet zijn te raadplegen

Succes!

Aat Oosterbroek

Nog een kleine aanvulling: 

Net als bij een huwelijksakte worden bij een scheidingsakte bijlagen gevoegd. Het scheidingsvonnis kan zo'n bijlage zijn.

Met vriendelijke groet,

Aat Oosterbroek