Afkortingen gebruikt in de dagrapporten van de Amsterdamse Politie 1940-1945 worden deels verklaard op de site van het gemeentearchief (archief.amsterdam) maar niet allemaal.
De vermelde mensen kunnen nog leven! Er staan nog al wat Joden tussen. Ik woonde in die tijd ook in Amsterdam - en ik zou er zo maar tussen kunnen staan. Ik ben van 1924. De S.D. had mij te pakken - op 6 februari 1943 - bij de studentenrazzia's.
Uitleg bij politierapporten op site stadsarchief Amsterdam:
Bureau Inlichtingendienst en Bureau Joodse Zaken
In de meldingsrapporten is verder veelvuldig sprake van twee bureaus van de Amsterdamse politie die in de oorlog werden opgericht: Bureau Inlichtingendienst en Bureau Joodse Zaken. Beide zaten in hetzelfde pand Nieuwe Doelenstraat 13, dat wil zeggen: Joodse Zaken was officieel op het hoofdbureau gevestigd, maar opgepakte joden werden soms eerst opgesloten in de Nieuwe Doelenstraat.
Na de Februaristaking richtte de bezetter binnen het Amsterdamse politiekorps een politieke recherche op, die zich zou bezighouden met de bestrijding van oppositionele groepen: makers van illegale bladen, saboteurs etc. Het kwam onder leiding te staan van Douwe Bakker en was gevestigd in de Nieuwe Doelenstraat. Twee van de velen die daar als verdachten werden binnengebracht, waren de broers Karel en Gerard van het Reve. Zij overleefden het, maar veel anderen belandden uiteindelijk in een concentratiekamp en keerden niet terug. In zijn dagboek reageerde Bakker doorgaans verheugd als iemand die hij aan de bezetter had overgedragen ter dood was veroordeeld. Later ging Bakker bij het Bureau Joodse Zaken werken.
Beide bureaus – Inlichtingendienst en Joodse Zaken – werden overigens ook aangeduid als N.D. (Nieuwe Doelenstraat).
Ben Wegman - 22 jul 2022 - 23:12 (laatst bijgewerkt 22 jul 2022 — 23:19 door auteur)
Veel gebruikte afkortingen
In de rapporten worden veel afkortingen gebruikt, helaas zelden consequent. Hieronder een lijst met de meest gebruikte (varianten), gegroepeerd op verwantschap.
A.P.(’s)
agent(en) van politie
B.P.(’s)
brigadier(s) van politie
C.P.
commissaris van politie
H.B.
hoofdbureau van politie
(H.B.)C.R.
Centrale Recherche (zat op het hoofdbureau)
V.D.
Vreemdelingendienst
K.P.
Kinderpolitie
Z.P.
Zedenpolitie
(C.) C.C.D.
(Centrale) Crisis Controle Dienst
E.Z.
Economische Zaken (onder meer bestrijding zwarthandel)
WMR of WM’s
wachtmeester(s)
O.W.
opperwachtmeester
Mar.
Marechaussee
Groeps c.m.d.t.
groepscommandant
O.v.J.
officier van justitie
R.-C.
rechter-commissaris
P.v.B.
proces-verbaal
A.P.V.
Algemene Politieverordening
W.v.S.
Wetboek van Strafrecht
n.t.z.l.h.
niets te zijner laste hebbend
SiPo
Sicherheitspolizei
S.D.
Sicherheitsdienst (ook aangeduid met S.Dienst of Euterpestraat, waar de SD op 99 zat)
P.B.A.
Politiebataljon Amsterdam (Nederlanders in Duitse dienst)
Zentralstelle
Zentralstelle für Jüdische Auswanderung
A(dema) Scheltemaplein
hier was de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung gevestigd
Zou N. D. misschien kunnen staan voor Nachrichten Dienst, wat we in Nederland tegenwoordig de MIVD zouden noemen?
En misschien stond R. A. voor Reichs Arbeidsdienst, verantwoordelijk voor de verplichte tewerkstellingen? Als de afkortingen consequent gekozen zouden zijn, zou er R. A. D. moeten staan, maar wie weet met welke logica afkortingen gekozen werden.
zeer waarschijnlijk staat "R.A." voor "Recherche Afdeling", de dienst die zich met name bezighield met het opsporen van de wat ernstigere strafbare feiten, variërend van diefstallen en inbraken, tot openlijke geweldpleging en moord.
Ik kende al wel de PRA (Politieke Recherche Afdeling) die na WOII in het leven werd geroepen als opvolger (na 1946) van de POD (Politieke Opsporingsdienst).
In en na WOII is ook sprake van een Centrale Recherche (politie Utrecht, Den Haag: 'Bureau Bloed en Tranen')