stamboomforum

Forum logoOnderzoek in Duitsland » Onderzoek in Werth (NRW)



Profiel afbeelding
Het is me inmiddels wel bekend dat Duitsland lang zo ver niet is met digitaliseren als Nederland en daarom wil ik nu wel eens de fysieke stukken gaan opzoeken. Ik ben op zoek naar akten (rond 1825 en terug) uit het plaatsje Werth, tegenwoordig gemeente Isselburg. Kan iemand mij vertellen waar ik mijn zoektocht zou kunnen starten? Ik heb geloof ik wel eens microfiches bij het CBG gevonden, maar die waren vrijwel onleesbaar. Ik zoek dus de originele documenten.

Vera Hubers - 8 okt 2014 - 20:31

 

Geachte mevrouw Hubers,

Belangrijk voor de vraag waar u de relevante bronnen kunt vinden zijn, zoals u misschien weet,

de geografische ligging en het "territoriale toebehoren" van de desbetreffende plaats.

Overigens: u noemt specifiek wat u zoekt, "originele documenten". Bescherm uzelf wel tegen

eventuele teleurstellingen, want net zoals in Nederland zijn Duitse archiefinstellingen meestal zéér terughoudend met het zomaar ter inzage geven van originele documenten. Weliswaar is er nog geen sprake van Duitse massa-digitalisering op internet, maar veel archiefinstellingen hebben "lokaal"

wel van veelgevraagde genealogische bronnen kopieen / duplikaten / microfilms gemaakt, en als die beschikbaar zijn, krijgt u in principe de originele documenten nooit meer (ter raadpleging) "in handen".

Wikipedia vermeldt in http://de.wikipedia.org/wiki/Werth_%28Isselburg%29 resp. http://de.wikipedia.org/wiki/Isselburg hierover goede informatie.

Bestuurlijk:  plaats Werth, gemeente Stadt Isselburg, district Kreis Borken,

arrondissement Regierungsbezirk Münster, deelstaat (Bundesland) Nordrhein-Westfalen.

Landschappelijk, geografisch: gelegen in het Münsterland en in de streek Westfalen.

Situatieschets, via Google Maps:

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

   Aangezien in het grootste deel van Duitsland pas van een uniforme, landsdekkende burgerlijke stand sprake was vanaf 1874-'76 (op de linker Rijnoever, in voormalig Frans bezet gebied, al vanaf begin 19e eeuw) maakt men op archiefgebied meestal een onderscheid tussen archiefcollecties Zivilstandsregister, opgebouwd vanaf de Franse tijd ("Etat Civil"), en de latere landsdekkende Personenstandsregister oftewel standesamtliche Personenstandsregister (via landelijk uniforme wetgeving, per 1-10-1874 in de grote staat Pruisen, en in het hele Duitse Rijk per 1-1-1876).

  Dat wil ook zeggen dat men voor een véél langere periode dan in Nederland is aangewezen op niet-overheidsbronnen (kerkboeken DTB); die bovendien niet in 1874-76 (zoals bij ons rond 1811) verplicht zijn overgedragen aan -c.q. inbeslaggenomen door- de overheid, maar zich meestal nog gewoon bij honderden verspreide plaatselijke kerkgemeenten/parochies of regionale kerkelijke archieven bevinden (hoewel soms wel overheidsarchieven hiervan duplikaten hebben laten maken). Daarnaast is Duitsland vrij federaal ingesteld en weinig geneigd tot centralisatie zoals bij ons (bv. WieWasWie, WatWasWaar, Militieregisters.nl), waarbij deelstaten ook op archiefgebied vrij zijn om financieel al of geen prioriteit toe te kennen aan allerlei vernieuwingen, samenwerking e.d. ; staat digitalisering nog in de kinderschoenen, zijn er veel minder genealogische vrijwilligersprojecten, en zijn veel bronnen simpelweg niet meer voorhanden (oorlogsschade, Tweede Wereldoorlog). Moeilijk werken voor genealogen, dus. 

FamilySearch vermeldt de volgende collecties van kerkboeken DTB voor Werth,

evangelisch en katholiek, periode 1612 / 1719 / 1815 - 1874 / 1875 / 1967,

in te zien op microfilm, bij of via haar regionale "Family History Centers":

https://familysearch.org/search/catalog/results?count=20&placeId=51609&query=%2Bplace%3A%22Germany%2C%20Preu%C3%9Fen%2C%20Westfalen%2C%20Werth%20%28Kr.%20Borken%29%22&subjectsOpen=338850-50 ; wellicht zijn die verfilmde afbeeldingen

beter leesbaar dan die bij het CBG. In Nederland vindt u die centra hier:

https://familysearch.org/learn/wiki/en/Category:Netherlands_Family_History_Centers.

Op de website GenealogieNetz, een onmisbare schatkamer voor al uw Duitse genealogische

onderzoek, vindt u aanwijzingen over de beschikbare en bewaard gebleven originele genealogische bronnen : http://wiki-de.genealogy.net/Werth_%28Isselburg%29 .

U leest hier in de rubriek over [Bevolking] http://wiki-de.genealogy.net/Werth_%28Isselburg%29#Bev.C3.B6lkerung  eerst

(a)  een aantal verspreide historische bronnen  (kerkboeken DTB evangelisch, 1670 e.v. ;

Bürger- und Statutenbuch 1613 e.v. , burger-registers / 'poortersboeken' tot 1805) ;  en dan

(b)  een aantal bronnen die kennelijk worden bewaard bij het Personenstandsarchiv in Detmold

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

 

Bij (b) :  dit Personenstandsarchiv heet nu Landesarchiv Nordrhein-Westfalen,

Abteilung Ostwestfalen-Lippe. 

  Ook wordt hier voor de plaats Werth qua Zivilstandsregister verwezen naar de plaats Anholt,

dus eigenlijk naar de collectie over Anholt bij hetzelfde Landesarchiv NRW, Abteiling OWL.

  Gezien de nabijheid van de plaats Isselburg zelf, lijkt het ook raadzaam om notitie te nemen van het desbetreffende Landesarchiv voor die plaats: het vroegere Personenstandsarchiv Brühl (bij Keulen), per mei 2014 het Landesarchiv Nordrhein-Westfalen, Abteilung Rheinland, in Duisburg : http://www.archive.nrw.de/lav/abteilungen/rheinland/profil_zustaendigkeit/index.php .

Algemene website van het Landesarchiv NRW, Abteilung Ostwestfalen-Lippe :

http://www.archive.nrw.de/lav/abteilungen/ostwestfalen_lippe/profil_zustaendigkeit/index.php ;

Toelichting over de bewaard gebleven genealogische bronnen / genealogische

verenigingen en werkgroepen / websites / handleiding voor onderzoek :

http://www.archive.nrw.de/lav/abteilungen/ostwestfalen_lippe/service_familienforschung/index.php .

Hieronder vindt u een overzicht van de daar aanwezige kerkboeken-duplikaten uit het hele arrondissement Regierungsbezirk Münster (waarin Werth en Isselburg liggen), 1779-1874 : http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/bestand.jsp?archivNr=409&tektId=1263&expandId=1263 ; overzicht van burgerlijke-standsregisters van atheisten, joden en 'dissidenten' (kleine geloofsgemeenschappen), idem, 1808-1874 http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/bestand.jsp?archivNr=409&tektId=1266&expandId=1263 ; latere registers voor Werth (1874-1938) vindt u overigens hier vermeld: http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=409&id=0675&tektId=1326&bestexpandId=1322.

Informeer liefst grondig naar bezoektijden en, belangrijk, evt. noodzakelijke plaatsreservering! 

Bij (a) : De rest van de genoemde bronnen zal zich dan kennelijk bevinden in het Stadtarchiv Isselburg, websites: http://www.probuerger.de/isselburg/public/produkt_detail.cfm?Produkt_ID=244

en http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/bestand.jsp?archivNr=280 .

Het is natuurlijk altijd aan te raden om voor uw bezoek aan Isselburg even (per e-mail of tel.) contact op te nemen met het archief, met de vraag welke collecties / jaargangen van de voor u interessante genealogische bronnen er aanwezig zijn, want de website bevat nu niet echt een uitvoerige inventaris.

________________________________________________________________________________________

Vergeet u vooral niet de belangrijkste tips / toelichting over genealogisch onderzoek, verenigingen en werkgroepen e.d. op http://www.archive.nrw.de/lav/abteilungen/ostwestfalen_lippe/service_familienforschung/index.php goed na te gaan, incl. de brochure "Der richtige Weg zu Ihrem Stammbaum". Die tijd is 100% uw moeite waard!

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Veel succes met uw onderzoek,

met vriendelijke groet,

Dimitri Vlas

Dimitri Vlas - 8 okt 2014 - 23:18

Poeh, wat een boel informatie! Maar wel iets waar ik wijzer van word. Het is me wel duidelijk geworden dat dit geen klusje is dat ik even in een weekje regel. Ik voorzie een meerjaren project. Genoeg te doen dus nog! Hartelijk dank voor al het uitzoekwerk en het uitgebreide verslag daarvan. :-)

Vera Hubers - 15 okt 2014 - 20:12


En dan hebben we deze site nog: http://www.ortsfamilienbuecher.de/

Suc6 Ger

Ger van het Bolscher - 26 okt 2014 - 10:54







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu