Onderzoek in Duitsland » No?l Boosten overleden 24 april1945 in Berlijn
Beste Dimphy,
1) Het Centraal Bureau voor Genealogie heeft een paar bijzondere collecties
archiefstukken, die je als digitale afbeeldingen (scans) voor een paar euro via internet kunt
inzien en downloaden ("eenheden voor de Digitale Studiezaal").
Je wordt erop gewezen nadat je op www.cbg.nl in het zoekvenster (rechtsboven) zoekt op familienaam. Voor jou heel interessant, bij het zoeken op Boosten en Neys, lijken mij de collectie Familie-advertenties en de collectie Duitse Akten : afschriften van overlijdensakten betreffende Nederlanders in Duitsland, in of na de Tweede Wereldoorlog opgemaakt (denk aan situaties van dwangarbeid, krijgsgevangenen e.d.).
Zo'n akte heet in het Duits "Sterbeurkunde" (oud: "Sterbe-Urkunde").
Zie het zoeken op naam, het zoekresultaat, het resultaat bij Duitse Akten (let op de komma: er gaan blijkbaar nog méér personen met de naam Boosten achter schuil!) en een voorbeeld van zo'n akte :
http://www.cbg.nl/index.php?zoekterm=boosten&exact=Ja&status=T (kies bijv. WO II-bronnen)
Verder:
Verder:
(2) - Heb je eigenlijk ook al geprobeerd van Noël Boosten een uittreksel van de persoonskaart
uit het bevolkingsregister aan te vragen bij het CBG?
Je weet immers zijn overlijdensdatum, naam van de partner, en geboortegegevens.
Op de persoonskaart-uittreksels vind je een vermelding van overlijdensdatum en -gemeente,
en soms ook van het aktenummer van de overlijdensakte.
- Wie weet, werd Noël Boosten gezien als "emigrant uit Nederland". Het CBG schrijft:
"Persoonskaarten van Nederlanders die na 1938 zijn geëmigreerd of tijdens de Tweede
Wereldoorlog in concentratiekampen zijn omgekomen berusten bij de Gemeente Den Haag,
Directie Burgerzaken (DBZ), Bureau Vestigingsregister, [...] Postbus 12620, 2500 DL
Den Haag." Vraag je daar een kopie van de kaart aan, dan moet je wel het overlijden kunnen
bewijzen - alleen: als je geen akte hebt, moet dat dus op een andere manier. Bijvoorbeeld de
rechterlijke uitspraak uit Antwerpen die je noemt. Probeer het zeker, 't is de moeite waard!!
Contactgegevens VR: www.denhaag.nl/home/bewoners/to/Verklaring-uitschrijving-
uit-Nederland-voor-oktober-1994.htm
Belangrijk: in zulke gevallen, bij overlijden in oorlogsomstandigheden in Duitsland,
is bij duizenden mensen twee keer een overlijdensakte opgemaakt; de Duitse overlijdensakte,
èn een overlijdensakte van de (laatste) woongemeente in Nederland, die meestal bericht ontving
uit Duitsland via het Rode Kruis. Die akte vind je dan terug bij de collecties akten van de
burgerlijke stand van die gemeente die later openbaar zijn geworden, in archieven of online via
ZoekAkten.nl bij FamilySearch, soms nog in 1944/'45 maar vaak ook pas een paar jaar na de oorlog,
of zelfs in de jaren 1950. Het is altijd de moeite waard om daarop te gaan zoeken, in bijvoorbeeld
indexen of tienjarige klappers! Zie voor de overlijdensakten van Maastricht bijvoorbeeld
http://zoekakten.nl/plaatsen.php?id=LB|0935|&id=LB|0935|%23ov .
(3) Misschien ook is de overlijdensakte van Noël Boosten niet bij het CBG aanwezig.
Natuurlijk kun je ook proberen de akte gewoon uit de "bron" zelf, de stad Berlijn, te krijgen.
Van de oude Duitse burgerlijke stand staat helaas véél minder op internet : je moet zelf op zoek.
Sinds de nieuwe wet op de burgerlijke stand (PStG) zijn overlijdensakten in Duitsland
na 30 jaar openbaar; in principe zou die over Noël Boosten nu dus in een archief zijn te vinden,
maar soms zijn nog niet alle akten overgebracht, en zijn zij deels dus nog bewaard bij het bureau
van de burgerlijke stand (Standesamt).
Bedenk daarbij wel:
- misschien is de akte niet bewaard gebleven: in de Tweede Wereldoorlog is veel verlorengegaan!
- je zult misschien eerst met een archief contact op willen nemen (e-mail) : noem dan wel de bijzondere situatie, nl. dat het gaat om een Nederlander die in Duitsland verbleef in de Tweede Wereldoorlog, en mogelijk zorg ontving via het Rode Kruis : het kan zijn dat het archief zulke akten
apart bewaart, dus veel sneller kan vinden als je bij jouw informatieverzoek dit specifiek noemt. Stel eerst vragen voordat je ze als 't ware "zomaar een zoektocht in opdracht geeft" : net als in Nederland zou je dat veel geld kosten! Hoe meer informatie jij zelf geeft, hoe makkelijker het archief kan zoeken, en hoe goedkoper je verzoek.
- Berlijn is en was een miljoenenstad, en heeft heel veel bureaus Standesamt.
Weet je uit jouw Nederlandse stamboomonderzoek alleen maar het gegeven "op die datum overleden in Berlijn", zonder preciezere aanduiding voor een stadsdeel of district (bijvoorbeeld Standesamt Berlin-Mitte), dan wordt het heel moeilijk (en duur!) om de door jou gezochte akte
op te (laten) sporen :
- wordt ze in het Landesarchiv bewaard, dan moet men weten bij welk Standesamt ze is opgemaakt om haar te kunnen terugvinden ;
- is de akte nog niet in het archief beschikbaar, dan zou je zelf al die verschillende bureaus Standesamt langsmoeten met je verzoek, en die sterfdatum.
Natuurlijk kun je wel proberen uit te gaan van wat waarschijnlijk is: als je een laatste adres weet, of de plek waar iemand dwangarbeid verrichtte of in gevangenschap was, kun je aan de hand daarvan uitzoeken welk Standesamt nu, anno 2014, de overlijdensakten van het toenmalige Standesamt voor dat stadsdeel zou kunnen bewaren. Noem die plaats ook bij je verzoek! Het is immers mogelijk dat de persoon waarvan je een overlijdensakte zoekt, hoewel gedwongen, in 1940-'45 door Duitsland werd gezien als inwoner van de stad, en dus in het bevolkingsregister (Einwohner-Melderegister)
te vinden is : dit zou allemaal helpen bij het opzoeken (stadsdeel!). Vraag natuurlijk ook van die Melderegister-inschrijving een scan / kopie aan, als je een nieuwsgierige genealoog bent.
Veel goede informatie vind je op deze website:
"Personenstandsunterlagen im Landesarchiv Berlin"
("Documenten van de burgerlijke stand in het deelstaatsarchief van Berlijn")
http://www.landesarchiv-berlin.de/lab-neu/03_10.htm .
Het staat er ook letterlijk: "Es gibt kein zentrales, alle Berliner Standesämter übergreifendes Namensverzeichnis. Die Ermittlung des zuständigen Standesamtes ist daher Grundvoraussetzung für eine erfolgreiche Recherche." D.w.z. er is geen centraal naamregister, dat alle Berlijnse bureaus van de burgerlijke stand omvat : het vaststellen van het juiste, bevoegde Standesamt is daarom een basisvereiste voor een succesvol onderzoek.
Stap 1 voor je Berlijnse zoekactie is dus het Landesarchiv,
en evt. stap 2 zelf contact opnemen met een of meerdere specifiek(e) bureau(s) Standesamt.
- Probeer voor je aanvraag zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de persoon en zijn familierelaties, inclusief het waarschijnlijke of mogelijke Standesamt in de wijk / het stadsdeel
waar het overlijden plaatsvond. Hou daarvoor dus een goede online-plattegrond van Berlijn bij de hand, bv. via Google Maps.
Zie deze lijst van bureaus Standesamt anno 2014 http://www.berlin.de/standesamt1/standesaemter/standesaemter_in_berlin.html + overzicht van de oude indeling ("Bezeichnungen...").
- Stel eventueel wat vragen (bijvoorbeeld: zijn er in het Landesarchiv soms speciale, afgezonderde
collecties over sterfgevallen van buitenlanders/Nederlanders daar in de Tweede Wereldoorlog?).
De contactgegevens zie je hier: http://www.landesarchiv-berlin.de/lab-neu/kontakt.htm
- Print het aanvraagformulier op http://www.landesarchiv-berlin.de/lab-neu/pic/
03/_10/personenstandsregister_formular.pdf uit, vul het zo goed mogelijk in, stuur het op,
en reken op wachttijd (ca. 4 maanden) en kosten (vanaf 30 euro).
Succes met je onderzoek!
Met vriendelijke groet,
Dimitri Vlas