beste mensen,

in m'n familie heb ik enkele mensen die, waarschijnlijk uit armoe, beroepsmilitair werden vlak voordat ze als dienstplichtige zouden worden opgeroepen. De meesten tekenden voor tenminste vijf jaren. Van twee van hen heb ik de stamboeken bekeken, waarin vermeld is waar ze zoal waren. 'k Tref echter nergens iets aan als "verlof"; krégen ze in die tijd nooit verlof, of moet ik dat ergens anders zoeken?

Ik zal twee voorbeelden noemen:

1.

Johan Pieter Christiaan (Piet) Kuijper is geboren op zondag 13 september 1840

Het Stamboek vermeldt over Pieter o.a.:

Den 1. July 1859 overgenomen van het 6-e Regiment Infanterie en geëngageerd als Marnier 3-e klasse voor den tijd van zes jaaren. Handgeld vijfendertig Gulden.
Den 18. April 1862 geëngageerd als Marinier 2-e klasse voor den tijd van zes jaren ingaande den 1. July 1865. Handgeld vijftig Gulden.
Den 18. September 1868 geëngageerd als marinier 2-e klasse voor den tijd van drie jaren, ingaande 11 July 1871. HG dertig Gulden.
Den 27. October 1869 geëngageerd als marinier 2-e klasse voor drie jaren, ingaande 15 July 1874. HG dertig Gulden.

"afgegaan":
Bij het 6-e Regiment Infanterie ingedeeld als milicien voor den tijd van vijf jaren, zijnde Loteling der ligting van 1859 uit de provincie Noord Holland gemeente Amsterdam, onder no. 2998, den 2. Mei 1859.
Afgegaan als gedetacheerd bij het Korps Mariniers, krachtens art. 141 der wet op de N.M. (=Nationale Militie) van den 8. January 1817 en s’Konings Besluit van den 5. Maart 1827 no. 91 op Autorisatie van den Provincialen Kommandant van Noord Holland.

"bevordering":
Marinier 2-e klasse den 6. Aug. 1861. Het certificaat van goed gedrag uitgereikt, den 22. January 1862. Ontnomen, den 12. December 1864. Weder uitgereikt, den 9. Augustus 1868. 1-e Chevron 24. July 1868. Mariniers. kl. 19. February 1870.

"gedane veldtochten, bekomen wonden, uitstekende daden":
Aan boord Sjambi 1862, den 23. July 1863 in Oost-Indië aangekomen. Den 26. September van daar vertrokken. In September 1864 deelgenomen aan de krijgsverrichtingen tegen den Vorst van Nagato (Sapati). In 1864 als veldtogt. Den 8. Mei 1865 in Oost-Indië aangekomen. Over aan boord Bronjo 1865. Deelgenomen aan de expeditie tegen de op de N.O.kust van Sumatra gelegene rijvis (?) van 30. Augustus t/m 31. October 1865. Over aan boord Juny 1866. Overgen. Beding (?) 1867. Over aan boord Java 1868. Den 15. April 1868 uit O.I vertrokken. De bronzen medaille voor 12-jarige dienst Z.G. toegekend bij resolutie van het D.v.M. (Directoraat van Marine?) dd 17. October 1868. IPD nr. 42.
Aan boord Citadel van Antwerpen 21. February 1871. Den 23. April 1871 te St. George d’Elmina. 7. Aug. van Guinea aangekomen. Den 19. April van daar vertrokken. Aan boord Ned.s. Stoomschip Koning der Nederlanden/ rolle Wachtschip te Batavia 1873. Den 21. Juny 1873 te Padang aangekomen en gedebarkeerd. Deelgenomen aan de 2-e expeditie tegen Iebtjeh (Atjeh?) in 1874 ".

"wanneer en op welke wijze het Korps verlaten":
Den 2. Maart 1875 in het hospitaal te Kotta Radja overleden.

2.

Johannes Bernardus Kruikemeijer is geboren op 13 augustus 1852 in Amsterdam.

In dienst den 30 Mrt 1871 aangenomen te Amsterdam als Ligtmatroos voor den tijd van acht jaren voor de rol van Zr. Ms. Wachtschip te Amsterdam.

Premie f 24,- Aanbrenggeld f 8,-.

Door arrest en vonnis dd 11 Jan 1875 diensttijd verlengd met 1m, 25 d eindigt als 24 Mei 1879.

Bevorderingen:

1 Junij 1873 Matroos 3e klasse.

Overplaatsingen:

18 Decbr 1871 Ws te Amst.

8 Jan 1872 op ’t Loo

1 Oct 1872 op Willemsoord

20 Novbr op Java

16 Maart 1873 op Zeeland

30 Mei 1874 op Ws Soerabaya

28 Juny 1874 op Suriname

(doorgehaald: 4 Jan 1875, Ws Soerabaya)

5 Dec 1874 in arrest, om voor een zeekrijgsraad teregt te staan, zijnde beschuldigd aan het toebrengen van kwetsuren, uit gebrek van voorzorg.

Bij vonnis van den zeekrijgsraad 4/6 Ws te Soerabaya den 11 Jan 1875 veroordeeld tot 14 dagen gevangenisstraf en f 20,- boete, de geldboete te veranderen in 2 dagen detentie, te ondergaan 4/6, zomeede in de kosten

Geëxecuteerd 14 Jan 1875 zijnde de gevangenisstraf op dato ingegaan en eindigt 30 Jan. 1875.

4 Jan 1875 op Ws Soerabaya

30 Jan 1875 uit arrest

15 Maart 1875 op Onrust I

11 Febr 1877 op Ws te Batavia

13 Mei 1877 op Prins Hendrik

14 Oct 1877 Ws Soerabaya

27 Oct 1877 geëmbd.(geëmbarkeerd) aan de part Ss Pr. Amalia om te repatriëeren

23 Dec 1877 op Ws te (?)

25 April 1878 op Ws Evertsen I

Gedane reizen, bijgewoonde gevechten, bekomen wonden enz:

Van 19 January tot 14 Augs 1872 reis naar de West kust van Afrika, waarvan ter kuste van Guinea van 9 Maart tot 2 Mei.

Van 18 Juny 1873 – 10 Nov 1877 Oost Indië. Heeft deelgenomen aan de oorlog tegen Atjeh 1873/74.

Aanmerkingen:

Van het aangaan van eene vrijwillige verbintenis bij de zeemagt is kennis gegeven aan de Commissaris des Konings in de Provincie NoordHolland bij Res dd 28 April 1871 no 44.

Eereteeken Atjeh ter 16 April 1875 no. 64.

Atjehmedaille 24 Nov 1875 no. 49.

Den 5 Juny 1879 wegens diensteindiging ontslagen zonder certificaat voor goed gedrag. Res. 30 Mei 1879 no. 63”.

Wie weet, hoe het in die tijd met verloven gesteld was, en waar daar eventueel iets over te vinden kan zijn?