stamboomforum

Forum logoMilitairen » Gezocht; reden van vertrek naar Batavia en achterlating gezin in NL - Hermanus J.M. Koch - 1914 opgelost



Profiel afbeelding

Een passage uit het dagboek van de reis van mijn overgrootvader H.J.M. Koch, hij schrijft dit gericht aan zijn vrouw Louise A. Dekker welke in NL achtergebleven is - aankomst per schip 8 augustus 1914 op de kade te Priok, op zijn 34e verjaardag (ik heb dit zo goed als ik kon uitgetypt, maar het kan zijn dat ik sommige woorden niet goed begrepen heb):

Ik zag wel duizend menschen doch niemand voor mij, maar wel kreeg ik een brief van Dinger waarin hij schreef dat hij uitstedij was en eenige tijd op de plantage moest blijven maar mijevol (?) hij mij van dienst kon wezen dan moest ik naar een adres gaan hetwelk hij in die brief opgaf. Je begrijpt dat ik een oogenblik teleurgesteld was, doch toen ik weer bij mij zelf kwam dacht ik; wat kan mij die vent schelen en ik zal mij er zelf wel doorslaan. Ik gevoelde geen lust om naar dat adres te gaan om daar weer alles te moeten vertellen.

Ik dacht vooruit Herman, doorlopen. Ik riep een koelie over, liet mijn koffers naar de douane brengen en vandaar naar de trein, nam een kaartje naar Batavia en Louise, zoo stond ik op zaterdag morgen 10 1/2 uur met mijn hebben en houwen aan het station te Batavia. En hiermede is mijne reis afgelopen, de handeling van Amsterdam tot Batavia zuiver weergegeven en nu Louise volgt er een relaas hoe ik hier wederware ben. Alzoo luister aandachtig. 

[ Vooraleer dat ik verder ga moet ik je vertellen dan Suze mij eene heele lange brief naar Sabang toezond waarin stond waar ik haar kon vinden en wat ik verders doen en laten moest, doch die brief heb ik niet in handen gekregen zoodat ik niets wist.] 

Alzoo stond ik te Batavia met ruim zeven gulden in mijn zack. Wat moest ik doen... waarheen?

Ik had aan boord wel eens gehoord van een goed militair te huis, maar waar was dat? Ik hield een das a das (?) over (een klein rijtuigje) gooide mijne koffers daar op en vooruit er mede naar het huis genaamd "ons huis". Na circa een uur gereden te hebben kwam ik eindelijk terecht en ik trof er was net een kamer ten minste wat ze hier een kamer noemen, leeg en ik betrok dat voor 50ct per nacht zonder een kruimel eten of een spoog drinken. Maar enfin, ik was al heel blij dat ik vast voor de eerste nacht een onderdak had, de volgende dag zal ik wel weer zien dacht ik. 

 

Het dagboek loopt nog enige paginas door na deze eerste nacht van verblijf:

- De tweede dag gaat hij naar de mis in de kerk en spreekt met de pastoor aldaar. 

- Na enkele dagen in het militair tehuis te verblijven, vindt hij via de kerk zijn zus Suze terug die op dat moment tijdelijk in Batavia verblijft (S.M.F. Koch - geestelijk zuster Mère Emmanuel)

- Via 1 van de nonnen van het klooster waar zijn zus verblijft krijgt H.J.M. Koch vervolgens onderdak in een zeer welgesteld gastgezin, waar hij enige tijd verbleven moet hebben. 

Dit gezin en hun leven/huishouden wordt zeer uitgebreid beschreven in het dagboek, maar nergens wordt een naam of straatnaam genoemd.

Hier eindigt het dagboek, en vinden we H.J.M. Koch terug in het adresboek van 1915, zijnde in dienst bij handelsmaatschappij Onderlinge Hulp te Batavia.   

 

Uit bovenstaande passage blijkt dat wellicht er toch afspraken waren voor zijn aankomst in Batavia - met een Dhr. Dinger?

Ik heb de link terug naar NL nog niet kunnen maken, maar ik mis ook nog alle informatie rondom arbeidsbetrekkingen van H.J.M. Koch in NL - ik heb hier nog niets over kunnen terug vinden. 

Jolanda Koch - 18 nov 2022 - 11:38 (laatst bijgewerkt 18 nov 2022 — 11:40 door auteur)

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Uit 1915-2 kalender en personalia. Wellicht is deze hr J. Dinger de genoemde persoon?

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Adresboek 1915 Ned Indie 

Ben Wegman - 18 nov 2022 - 16:45 (laatst bijgewerkt 18 nov 2022 — 16:52 door auteur)

Deze Jan Dinger was de directeur van de Nederlands-Indische Escompto Maatschappij. 
Hij was niet van onbesproken gedrag en had in 1914 weer eens een bijzonder lucratief project voor ogen.
De mogelijkheid bestaat, dat Koch daarvoor naar Indië is gegaan.
Dat valt overigens nooit te bewijzen.

Ik heb er verder geen verstand van, maar ik baseer me op de Indische kranten uit 1914, 
waarvan sommigen zich nogal kritisch over Dinger uitlieten.

Bronnen: https://www.delpher.nl/nl/kranten/results?query=dinger&facets%5Bperiode%5D%5B%5D=2%7C20e_eeuw%7C1910-1919%7C1914%7C&facets%5Bspatial%5D%5B%5D=Nederlands-Indi%C3%AB+%7C+Indonesi%C3%AB&page=1&coll=ddd

Jan CIavaux - 18 nov 2022 - 21:09

Het Vaderland 1894: zit hier misschien ook een link?

Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

Ben Wegman - 18 nov 2022 - 21:36

20.096A-48 Bevolkingsregister Maastricht 1860-1880
[datum van inschrijving 10-07-1876 vanuit Ned. Indië, op 28-06-1877 vertrokken naar 's-Gravenhage]
Maastricht, pag. 129
Geregistreerde :

Dinger, Jacobus Felix
Achternaam: Dinger
Beroep: ambtenaar te N. Indie
Voornaam: Jacobus Felix
Geboorteplaats: Batavia
Geboortedatum: 18-05-1839

Koch, Catharina
Achternaam: Koch
Voornaam: Catharina
Geboorteplaats: Aken
Geboortedatum: 04-02-1844

Dinger, Frederika Margaretha Agnes
Achternaam: Dinger
Voornaam: Frederika Margaretha Agnes
Geboorteplaats: Samarang
Geboortedatum: 15-12-1866

Dinger, Nicoline Frederique
Achternaam: Dinger
Voornaam: Nicoline Frederique
Geboorteplaats: Batavia
Geboortedatum: 14-08-1868

Dinger, Willem Felix
Achternaam: Dinger
Voornaam: Willem Felix
Geboorteplaats: Batavia
Geboortedatum: 19-02-1871

Dinger, Eduard Lodewijk
Achternaam: Dinger
Voornaam: Eduard Lodewijk
Geboorteplaats: Batavia
Geboortedatum: 28-02-1873

Dinger, Nicolaas Johan Frederik
Achternaam: Dinger
Voornaam: Nicolaas Johan Frederik
Geboorteplaats: Batavia
Geboortedatum: 23-11-1874

Karen - 19 nov 2022 - 09:07

Met de in het dagboek genoemde das à das wordt een dos à dos bedoeld. Een in Indië zeer populair rijtuigje waarin plaats was voor 4 personen die rug aan rug zaten. Je kan bijna geen roman lezen die in Indië speelt of het rijtuigje wordt er wel in genoemd. 
Voorts wil ik je met betrekking tot het vertrek naar Nederlands Indië nog het volgende meegeven. In de periode tussen 1900 en 1920 vertrokken velen naar Nederlands Indië. Kennelijk waren daar meer kansen op werk. Het was in elk geval de reden, dat mijn opa en zijn 2 jongere broers hun oudste broer naar Indië volgden. Veel verpleegsters vertrokken na hun opleiding ook naar Indië. 
Mannen die naar Indië trokken moesten voor sommige beroepen ongetrouwd zijn (planters bijvoorbeeld), maar vaak gingen ze eerst zonder gezin om werk te zoeken, een woning e.d. en pas later kwam dan het gezin na. Misschien was dat bij jou overgrootvader ook het geval. Maar Indië was ook een vat vol verleidingen als het op vrouwen aankwam. Het kan dus ook zo zijn, dat er zoiets aan de hand was. Ook de reis per boot naar Indië was er één vol verleidingen. Alleen reizende vrouwen op weg naar hun man in Indië, waren vaak al gevallen voor een alleen reizende man aan boord. De vol verwachting zijn vrouw opwachtende man in Indië werd dan i.p.v. met een hereniging met een scheiding geconfronteerd.
Dat er in de scheidingsakte staat, dat ook de 1e vrouw van je betovergrootvader in Batavia woonde, is waarschijnlijk een kwestie van domicilie kiezen.
Ik denk dat je heel moeilijk de juiste toedracht kunt achterhalen als niemand in de familie weet hoe het precies is gegaan. 
En wat bedoel je met: Ik heb de link terug naar Nederland nog niet kunnen maken. Je hebt het over 1953, Indonesië was onder leiding van Soekarno een zelfstandig land en het leven voor mensen met de Nederlandse nationaliteit werd er met de dag moeilijker. Velen kozen er daarom voor terug te gaan naar Nederland.. 
Nicolette

Nicolette Jentink - 11 jan 2023 - 09:46 (laatst bijgewerkt 11 jan 2023 — 10:17 door auteur)


En wat bedoel je met: Ik heb de link terug naar Nederland nog niet kunnen maken. Je hebt het over 1953,

 

Ik doelde hiermee vooral op evt. afspraken met Dhr. Dinger die in NL al gemaakt zouden zijn (omdat Dhr. Dinger hem zou opwachten bij aankomst in Batavia, maar dus niet op kwam dagen) - ik heb deze link, wat waarschijnlijk in Den Haag heeft plaatsgevonden, nog niet kunnen maken. 

Inderdaad het verdere verhaal van H.J.M. Koch en terugreis en overlijden in NL is wel duidelijk al. :-) 

Ook nog bedankt voor de toevoeging van de dos à dos - ik had dat inmiddels ook zelf achterhaald via Google, nadat ik de bovenstaande berichten had geplaatst... 

De werkelijke toedracht van de verhuizing naar NL-Indië zullen we inderdaad waarschijnlijk nooit precies kunnen achterhalen, maar in mijn zoektocht zijn toch al vele dingen veel duidelijker dan de informatie die we voor het begin van de zoektocht hadden, dus dat is fantastisch! 

Nogmaals bedankt voor de bijdrage. 

Jolanda Koch - 16 jan 2023 - 14:51







De auteur van het eerste bijdrage in dit bericht heeft aangegeven dat de vraag is beantwoord of het probleem is opgelost.

Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu