Wie is bekend met (informatie over) winterkwartieren van het Staatse leger? En dan specifiek over winterkwartieren in de provincie Groningen, de tweede helft van de 18e eeuw. Ik heb eens ergens gelezen dat troepen in de Ommelanden in winterkwartier gingen, maar kan dat nu niet meer terugvinden. 

En waar verbleven de troepen tijdens het winterkwartier? In een kampement, bij particulieren, of? 

Misschien in:

Tresoar, archief te Leeuwarden; Toegang 323; Inv. Nr. 4894; Familie Van Eysinga-Vegelin van Claerbergen; Lijsten van zogenaamde winterkwartieren, met aantekeningen betreffende voorraden en
benodigdheden, 1706-1714

Gevonden in: Samenstelling Regiment van Hessen Homburgh CV599b door René van Lotringen_CV599b.pdf via https://geneaknowhow.net/digi/bronnen.html

Michaël

Dank je wel! Ik heb dit genoteerd op mijn to-do lijst voor Leeuwarden. 

Zijn er nog meer suggesties? 

Tijdens winterkwartier overnachten de militairen meestal bij particulieren (inkwartiering), tenzij er barakken waren in het garnizoen (bijv. vanaf 1746 in Den Bosch). Ik heb me niet verdiept in de 2e helft 18e eeuw, maar je zou op www.archieven.nl kunnen zoeken op archiefstukken met zoektermen als winterkwartier* (geen resultaten), inkwartier*, serviesgeld*, inloger*. De winterkwartieren werden in een resolutie van de Raad van State tegen het eind van de campagne vastgesteld. Mogelijk staat in de boeken van het Staatse Leger (zie https://www.stamboomforum.nl/subfora/61/2/73824/0/staatsche_leger_online ). Kijk ook even in de lijst van verblijfplaatsen 1748 door Han Leune (https://www.hanleune.nl/images/Bestanden/Militaire%20geschiedenis;%20divers/Verblijfplaatsen%20Staatse%20leger%2027-10-1748.pdf ). Omdat de data niet vaststaan is dat wel zoekwerk. Van welk regiment zoek je informatie? N.B. de lijst in Leeuwarden, die Michaël aanhaalt, gaat helaas niet verder dan 1714.

Dank je wel voor het meedenken en alle tips die sowieso nog van pas gaan komen! De boeken van het Staatse Leger zijn uitgerekend van 1713-1795 helaas niet beschikbaar. Bij Archieven had ik idd ook gezocht maar zonder resultaat. Toevallig hoor ik nu net uit een andere hoek dat de term winterkwartieren eigenlijk niet van toepassing is op de tweede helft van de 18^e eeuw omdat het toen vredestijd was en de troepen permanent in garnizoen lagen.

Dat haalt dan mijn hele hypothese overhoop. Het is me te doen om het eerste bataljon infanterieregiment Nationalen van Dopf. De soldaat om wie het gaat is in 1774 gelegerd in Leeuwarden, gaat in 1775 met pensioen en tekent dan bij Dopf (uiteindelijk dient hij daar tot 1788). Op de lijst garnizoensplaatsen zie ik dat het Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Evertsen nr.3/ Bentinck nr.3) van 1771-1775 in Leeuwarden verbleef. 

Daarna wordt Bentinck nr. 3 genoemd in

• Coevorden (1776-1777),
• Groningen (1776-1778),
• Coevorden (1778-1779) en
• Groningen en Forten (1778-1779).

Van 1779 -1782 wordt het regiment in Maastricht genoemd en daar staat mijn soldaat in 1781 inderdaad op een rangeerlijst vermeld. Maar daarvoor? In enkele van de hierboven genoemde plaatsen? Of in alle vier? Ik heb geen idee. 

Tussen 1775-1778  krijgt hij een kind dat wordt geboren in Wildervank. De vraag is nu: hoe komt zijn vrouw, met of zonder hem, in Wildervank terecht? Ik dacht: hij was misschien gelegerd in Groningen en lag in Wildervank in winterkwartier. Maar dat laatste lijkt nu dus niet heel waarschijnlijk. 

Kunnen ze op doorreis zijn geweest, van Groningen naar Coevorden of v.v.? Dan is het via Wildervank wel een beetje een rare omweg?

Of was er in Wildervank een schans of fort? Dat heb ik nog niet kunnen ontdekken. 

Of is er nog een andere verklaring mogelijk die ik over het hoofd zie?

Wellicht op weg van Groningen naar het fort Bourtange of v.v. Dat zou via Wildervank kunnen.

Ja, dat zou inderdaad een heel logische route zijn, dank je wel! Ik ga kijken of ik hiermee verder kom. 

Het heeft even geduurd om e.e.a. op een rijtje te zetten.

Mijn soldaat staat in 1781 vermeld op de Rangeerlijste Van de Compagnie van den collonel Bij de Armee Lammers van het Regiment Infanterie Van Den Generaal Major Baron Van Dopff . Ik ben er van uitgegaan dat hij steeds onder deze kapitein heeft gediend, maar ik weet niet of deze veronderstelling juist is. Ook omdat er bij deze kapitein verschillende compagnieën worden genoemd. 

Maar is deze compagnie Lammens, of eventueel een andere compagnie van het regiment Dopf op enig tijdstip tussen 1755 en 1778, uiterlijk 1780, uit Groningen naar Bourtange (of vv) gegaan? 

Hierover heb ik geen vermelding gevonden. Wel een vermelding van een verplaatsing van Coevorden (1776) naar Groningen (1777) . Dat kan via Wildervank - maar dan maak je dus wel een rare bocht.

Vervolgens (1778) is er een vermelding te Groningen en Forten. Ik weet niet, en kan ook nog nergens vinden of het hier om linies direct bij of om Groningen gaat, of ook om linies elders in de provincie? 

Omdat Bourtange expliciet wordt genoemd op de lijst Garnizoensplaatsen op plaats (zie hieronder) denk ik dat Forten iig niet naar Bourtange verwijzen? 

Eerst de vermeldingen van het regiment via Garnizoensplaatsen op plaats https://kwakonline.eu/wp-content/uploads/2013/09/Lijsten-met-Regiementen-in-plaats1.pdf

Leeuwarden Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Evertsen nr.3/Bentinck nr.3) 1771-1775

Hulst Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Bentinck nr.3) 1775-1776

Sas van Gent Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Bentinck nr.3) 1775-1776

Coevorden Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Bentinck nr.3) 1776-1777

Groningen Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Bentinck nr.3) 1776-1778

Coevorden Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Bentinck nr.3) 1778-1779

Groningen/forten Regiment Nationalen van Dopf nr.3 (Bentinck nr.3) 1778-1779

Maastricht Regiment Nationalen van Dopf nr.3 1779-1782

En in de de zgn officiersboekjes via https://nlme.nl/voorouders/persons?f= is over (Matthijs) Lammens het volgende te vinden:

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1774

Soort registratie: Registratie

Hoofdstuk: Regimenten Infanterye

Geregistreerde Lammens, M.

Jaar van boekje: 1774
Rang/Functie achter: Colonel by d'Armée
Regiment/Brigade: Bentinck
Bataljon: 1ste Battaillon
Compagnie/Escadron: 4de Compagnie
Stad/Fort/in Guarnisoen te: Leeuwaarden

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1774, blad 110

Periode: 1774

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1775

Soort registratie: Registratie

Hoofdstuk: Regimenten Infanterye

Geregistreerde Lammens, M.

Jaar van boekje: 1775
Rang/Functie achter: Colonel by d'Armée
Regiment/Brigade: Bentinck
Bataljon: 1ste Battaillon
Compagnie/Escadron: 2de Compagnie
Stad/Fort/in Guarnisoen te: Hulst

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1775, blad 110

Periode: 1775

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1776

Soort registratie: Registratie

Hoofdstuk: Regimenten Infantery

Geregistreerde Lammens, M.

Jaar van boekje: 1776
Rang/Functie achter: Colonel by d'Armée
Regiment/Brigade: Bentinck
Bataljon: 1ste Battaillon
Compagnie/Escadron: 2de Compagnie
Stad/Fort/in Guarnisoen te: Coeverden

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1777

Soort registratie: Registratie
Hoofdstuk: Regimenten Infantery

Geregistreerde Lammens, M.
Jaar van boekje: 1777
Rang/Functie achter: Colonel by d'Armée
Regiment/Brigade: Bentinck
Bataljon: 1ste Battaillon
Compagnie/Escadron: 2de Compagnie
Stad/Fort/in Guarnisoen te: Groningen

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1777, blad 103

Periode: 1777

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1778

Soort registratie: Registratie

(Akte)datum:

Bijzonderheden:
Hoofdstuk: Regimenten Infantery

Geregistreerde Lammens, M.

Jaar van boekje: 1778
Rang/Functie achter: Colonel by d'Armée
Regiment/Brigade: Van Dopff
Bataljon: 1ste Battaillon
Compagnie/Escadron: 4de Compagnie
Stad/Fort/in Guarnisoen te: Groningen en Forten

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1778, blad 104

Periode: 1778

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1781

Soort registratie: Registratie

(Akte)datum:

Bijzonderheden:
Hoofdstuk: Regimenten Infantery

Geregistreerde Lammens, M.

Jaar van boekje: 1781
Rang/Functie achter: Colonel by d'Armée
Regiment/Brigade: Van Dopff
Bataljon: 1ste Battaillon
Compagnie/Escadron: 5de Compagnie
Stad/Fort/in Guarnisoen te: Maastricht

Naemregister Der Heeren Militaire Officieren...1781, blad 102

Periode: 1781

Lammens wordt vervolgens tot 1786 in verschillende plaatsen vermeld met de 5e compagnie, in 1787 weer met de 4e compagnie. 

Misschien nog iets in het lidmatenregister van Bourtange (niet opgenomen in allegroningers.nl)?: http://www.lidmatengroningen.nl/Bourtange.htm

Helaas - de persoon in kwestie is RK, zijn andere kinderen worden ook RK gedoopt.