Onderzoek in Nederland » Een hele uitzoekerij Bastaardzoon van Jan van Arkel 1400 Opgelost.Nog niet helemaal!
Misschien verder interessant is, is dit verhaal (Ik geloof dat ik al een stuk van dit eerder heb geplaatst) :
1453 meest uytgetrokken heeft In den Jaare 1453 overviel deze Stad een zwaar ongeval waar door veele Burgers goed en bloed verloren. Een zeker Man van goede faam en naam Burger te Gorinchem Willem Visscher genaamd hoewel hy geen Visser was had in jaarlyksche Erfpagt alle de goederen van den Proost van St Salvators Kerke te Utrecht, zo als die in Leerbroek en den Landen van ARKEL gelegen waren. Hy door ongeluk tot armoede geraakt, wierd genoodzaakt de gemelde Erfpagt te verkopen. En de kopers waren den Kasteleyn Gysbert Quekel en den Schout Jan Knobhout dog den Drossaard van Gorinchem Hendrik Bakker, zulks verstaanden en voordeel in deze koop zienden eischte van 's Heeren wegen den nakoop Quekel en Knobbout niet gezind zynde dit voordeel te laten glyden beweerden het geen vrye koop of verkoop te zyn, maar alleen een Pagt te wezen dus ging het den Heer van den Landen niet aan. Haat en nyt begon tusschen beide lustig zyn rol te speelen. ->
Waarschijnlijk is dit deze akte :
D. Aanteekening over overdracht van land in Reyerscoop (gemeente Leerbroek) aan Willem de Visscher, en later aan Gijsbert Queeckel en Jan Knobbout van Oss. 1443 Juni 10, 1453 Febr. 9, en andere datums.Memorie.
Dat in den jaere duysent iiijc xliijtich den xxvijen dach van Mey worden heer Aernt Vos, canonick tot Oudemunster, bij schout ende schepenen van Gorcom geset in de hondert ende thien mergen lants gelegen in Reyerscoop. Noch in vijftich mergen gelegen bij Arkel.Item int jaer duysent iiiijc xliiij den xen dach in Junio verlijden voor scepenen van Gorcum heer Lucas van Brederode, proost, ende Mr. K. Reyniersz., canonick tot Oudemunster, Willem de Visschere de voirs. hondert ende thien mergen metgaders de vijftich mergen voirsz.Item int jaer duysent iiijc liij opten ixen dach in Februario drouch op Willem de Visscher voor schepenen van Gorcum Gijsbert Queeckels ende Jan Cnobbart van Oss Henricsz.Item in den jaer duysent vierhondert lxxxxiiij opten xiiijen dach in Mey drouch op Henrick Cnobbaert Henrics. alle sijn recht dat hij hadde in Reyerscoop joffr. Christijne Queeckels.
De eerste bekende akte van Willem Ottensz is de volgende :
De vroegst bekende vermelding is op 21-8-1481, als hij land op Reyerscoop int 't Sceydel weer, strekkende tot de Nulantse weg, 'onderdeylt' met Jan Knobbout, verkoopt aan Gerit Henricxz. die Backer.
Als je het verhaal hieronder verder leest dan zie je dat er een oorlog en veel bloedvergiet is vergaan vanwege dit verschil. Dit wekt een aantal belangrijke vragen op, namelijk :
Waarom heeft Knobbout het land in zijn bezit gekregen na de oorlog, ondanks dat hij de verliezende partij was?
Hoe is Willem Ottensz in bezit gekomen van dit land? Zou hij dit land geerft kunnen hebben van "Willem de Visscher"?. En waarom verkoopt hij het een kleine 30 jaar later alsnog aan de zoon van Hendrik Bakker?
Blijkbaar speelde dit land een belangrijke rol in de Gorinchemse visserij en tol zoals de rest van het verhaal doet vermoeden :
<- Burgermeesters en Schepenen kozen de zyde van den Drossaard : Klaas de Veer, Jan Rademaker Jansz en meer andere Raden, gesterkt door veele, Vrienden sprongen Quekel en Knobbout by zo dat het verschil zo hoog liep dat men malkanderen met vuysten en staal bejegende. De Burgermeester Adriaan van Wel steunende op het gezag van den Drossaard, was zeer hevig om de zaak door te dringen, ja met geweld zo dat hy meer als eenmaal daar over met andere in gevecht raakten en dikwils braaf vuystslaag kreeg. Hy zulks niet willende lyden daar by door zyne Vrienden opgemaakt, trekt ten hove by Hartog Philips van Bourgonie en doet zyn beklag dat men de handen aan een Burgermeester van de Stad dorst slaan. Maar zyn party ook niet stil zittenden hadden reeds den Hartog vertoont dat hy een groten dronkaart en onrustig man was zo dat hy met een beschaamde tronie weder keerden en best vond zig wat stilder te houden, Vermits de gekogte Pagt ook de Visscherye in de Merwede raakten en het gemeene spreekwoord veeltyds : waar is In troebel water is het goed Visschen.
Zo nam de Graaf Jacob van Hoorn Heer van Althena op die tyd zyn voordeel ook waar want ziende het groot verschil van de Regeerders van Gorinchem over deze Visscherye de welke wel eer aan den huyze van Althena hadde gehoord maar door Zyne voorzaten aan den Heer van ARKEL overgegeven was, dagt het nu tyd te zyn om zyn oude recht weder te krygen. Hy roept dan de Heeren van Gorinchem voor den Raad van Holland alwaar hy het zo wyd weet te brengen dat hem Zyne oude geregtigheid weder toegewezen word. Deze zaak komt verscheide Schryvers vreemd voor en Ian Petit in zyne kleyne Kronyk van Holland meend dat zulks door den twist en tweedragt welke gemeenlyk van voorzigtige maatregels ontblood is of op eene behoorlyke verweringe geen agt en geest veroorzaakt is altoos het zy zo het wil deze zaak wierd die van Gorinchem tegen gewezen. Die van Gorinchem versteld over deze zaak, te meer omdat : Zy vaste bewyzen hadden van den Jaare 1322 dat de Heer van Althena het recht der visscherye aan den Heer van ARKEL en zyne nakomelingen had afgestaan en dat wanneer in den Jaare 1391 Willem van Beyeren Graaf van Oostervant toen Heer van Althena des wegens ook eenig verschil had gemaakt maar zulks hem door zyn Vader Hartog Aalbert van Beyeren Graaf van Holland met zyne eyge bekentenis tegen gewezen was, nu moesten zien dat zy van hun oude recht dus wierden versteken. De Visschers van Gorinchem besluyten dan in hun oude recht voort te vaaren en het staande te houden het mogt gaan zo het wilden welk bestaan haar zuur opbrak.
Zy varen dan ter Visvangst naar ouder gewoonten waar over den Graaf van Hoorn ten hove klaagt en verzoekt gemagtigden om haar zulks te beletten en zyn gewonne recht te sterken welke haar toegestaan wierden. De Visschers van Gorinchem zienden dat men haar met geweld het Visschen wilde beletten konden egter haar recht zo niet laten glyden en wagen het ter Visvangst uyt te varen. De gemagtigden te Woudrichem zulks zienden varen haar met eenig gewapent Volk te gemoet maar wierden zo wel ontfangen dat zy blyde waren te Woudrichem aan land te zyn die van Woudrichem doen haar beklag by den Graaf van Hoorn, verhalen hem hoe zy van de Visschers van Gorinchem onthaald waren en van waar zy weder na Den Haag reysden en voor het hof groote klagten deden om die van Gorinchem in ongeval te helpen. De voorgemelde Burgermeester Adriaan van Wel nu zyne kanst schoon ziende trekt ook na den Haag om zyne klagten te doen welke nu by het verstoorde hof ligt ingang vonden ja treed zo wyd dat hy de Burgers van Gorinchem beschuldigt van deel te hebben aan deze tweespalt der Visscherye waar in dat hy ook al gelooft word. Het hof besluyt dan dat men onder het beleid van de Heer Jacob van Gaasbeek toen Leenbezitter van Gorinchem en Landen van ARKEL, Heer Ian van Lanoy Stadhouder en Jonkheer Gysbert van Brederode Walravens Zoon eenig Krygsvolk naar Gorinchem zou zenden om de roervinken te straffen.
Gysbert van Brederode over het verslaan van zyn Vader in den Jaare 1417 binnen deze Stad was nog zeer verbittert op dezelven, en meenden die van Gorinchem nu zulks wel betaalt te zetten nu gestyft zynde door het hof van Holland dan zyne Vrienden te hulp als Gielis van Wyk, Burgvoogd Heusden en Arend van Wyk, Schout van Heusden, met een getal Burgers der zelve Stad, Jan en Klaas van der Merwede, bastaarden van Hendrik van der Merwede en Simon Arendsz van Schiedam met eenige Burgers. De Heer van Gaasbeek ontbied eenige gewapende Mannen uyt den Landen van Putten en Stryen; Lanoy Stadhouder had by hem Gerard van Assendelft en van Swieten met een deel gewapende Mannen. Die van Gorinchem alle deze toebereytzelen merkende en dat deze troupen haare Stad naderden zagen wel dat het op haar gemunt was en zorgden overvallen te worden zo dat men de Burgers by klokke slag byeen riep, welke ook voor het Stadhuys vergaderden de Schepenen van den toeleg wel bewust zynde verschene niet. Den Drossaard Hendrik Bakker die wel een van de grootste stokers was komt egter mede te voorschyn zweerd by zwaare Eeden dat hy met niemand eenig verbond tegens de Burgers hadde gemaakt hen verzekerende dat het voorby gevare Volk van Heusden geen quaad tegens de Stad in t zin hadde, en dat hy weder met Eeden staafden en wat het gewapende Volk belangden die zig buyten vertoonden daar had men niet voor te vrezen beloofden de Burgers met goed en bloed te zullen bystaan, dit geschiede op St Nicolaas avond den 5 December. De Burgery hier door eenigzints gestilt kreege s nagts egter tyding dat de gemelde Heeren met het Krygsvolk de Stad digt genadert waren waar by den Burgermeester Adriaan van der Wel zig ook had gevoegt zo dat alles binnen de Stad op de been en in de wapenen geraakten. Men besloot in den morgenstond eenige Geestelyke in t Leger by die Heeren te zenden hen ootmoedig biddende haar gramschap te willen matigen en dat de Inwoonders bereit waren zo er eenige overtredinge begaan was die te verbeteren, maar het verzoek was vrugteloos zo dat zy met haare troupen den 7 dezer maand op den Burgt quamen waar op men aanstonds in beraad nam wat men zou onderstaan. Brederode die wel de vinnigste was besloot een goed getal Burgers met het zwaerd te straffen en de Stad te plunderen maar de Heer van Gaasbeek, Leenheer der Stadt Gorinchem en Landen van ARKEL medelyden met de Burgers hebbende verwierp dit voorstel egter, men besloot den Drossaard Hendrik Bakker die trouweloos tegen zyn Eed zig ten eersten mede by deze Heeren op den Burgt begeven hadde en den Heer Hendrik van Sevenbergen met eenige gewapende Mannen in de Stad te zenden met bevel om de goede Burgers in rust te laten maar de oproermakers by de kop te vatten, en dus ging men byna huis tot huis onderzoek doen, maar veele Burgers hadden s nagts vooren reeds de vlugt genomen wel wetende dat den haat meer als de gerechtigheid stond uytgevoerd te worden. Hier op greep men dan eenige by de kop en wierpze in een naare gevangenis, t geene onder veele Burgers zodanige ontsteltenis maakten dat zy de vlugt in de Kerk namen hopende daar door de Kerkelyke vryheid altoos beschermt te zullen zyn, maar vonden zig deerlyk bedrogen want de Bevelhebbers op den Burgt zulks horende, en vooral Brederode welke aanstonds last gaf aan den Drossaard Bakker, Symon Aardsz Gielis van Wyk en meer anderen om onder zyn Vaandel de Kerk in te trekken en de gevlugte by de kop te grypen. De Kanonniken bezig zynde met de Vesperen te zingen moesten zien dat de vryheden van haar Kerk dus geschonden wierden, ja men drong tot op t Koor men sloeg de deuren van het Sakristy open om eenige brave Burgers die zig aldaar met de vlugt geborgen hadden by de kop te vatten, welke zy mede in de gevangenis wierpen en zwaarlyk pynigden. De Kanonniken over deze Kerkschending ten hoogsten gebelgd schorten na de Kerkwetten des anderen daags den Godsdienst op, maar Brederode die zelfs ook een Geestelyk Heer en Domproost te Utrecht was deed de Kanonniken door zwaare dreigementen den Godsdienst, vervolgen zo dat de Geestelyken zo wel als de Burgers zyn wraaklust moesten proeven. Daags daar aan den 9 December deed men voor het Stadhuys een Schavot oprechten ten schrik der Burgers en men zag wel dat het eenige met de dood stonden te betalen waar op ook drie Mannen wierden gebragt als Michiel Irsak Hubertsz, Steven Laurensz en Andries Mattheusz, alle drie Mannen die van een vreedzaam en stigtig leven waren zo als alle bekent was en wierden alle drie met den zwaerden gerecht Aard Kemp schryft in zyne aantekeningen dat den Scherprechter op den laatsten wel agtien halsslagen sloeg en nog ten laatsten met een groot mes het hoofd moest afsnyden, waar na men de Lichamen en hoofden van t Schavot op het Marktveld wierp. Twee dagen daar na wierden weder twee Burgers op dit schoutoneel gebragt om mede met den zwaerden te onthoofden maar door voorbiddinge der Geestelyken en anderen wierden zy nog gepardonneerd, maar wierden uyt het Land gebannen. Een groot getal andere Burgers wierden ook gebannen en Kemp bladz 278 (Bedoeld wordt : Leven der doorluchtige Heeren van Arkel, ende Jaar-Beschrijving der Stad Gorinchem) levert er ons een lyst van op wel zeventig in getal welke daar nagezien konnen worden. Na dat men dus met de Burgers omgesprongen en veele ten gronde toe bedorven hadden wierd den Burger nog een goede somme gelds afgeperst eer men vertrekken wilden en dus trok men als overwinnaars na huys. Maar nu vlamden Drossaard en Schepenen ook nog op buit en zy moesten ook de handen gevuld worden zo dat men den Burger weder veel geld deed opbrengen. Drossaard en Schepenen nog niet vergenoegt en de overhand hebbende dwong men den gemelden Quekel, den Schout Knobbout, Heer van Ottenland, en hunne aanhangers des Zondaags in s Heyligendaags eenigen tyd lang publicq in t hemt en bloods voets in de processie langs het Kerkhof te moeten gaan en dan met de processie in de Kerk komende stond den Drossaard Bakker en Schepenen voor de deur van t Koor voor wien zy dan met handen op haare blote knien moesten vallen en bidden vergiffenis zo dat den hoogmoed en haat geen eynden scheen hebben en voor een braaf Man schier ondoenelyk was. Vermits Hartog Philips van Bourgonie Graaf van Holland tot meeste verrigtinge hadt order gegeven en dezen handel alle Luyden mishaagden was het nodig dat men aan de Wereld dat die van Gorinchem zulks hadden verdient zo hy by een opene Brief van den Jaare 1454 de beschuldigings aan t ligt gaf welke wy zo veel als wy die magtig zyn het antwoord van die van Gorinchem hier zullen byvoegen......
Hier is de lijst van verbannen personen waar eerder over geschreven werd :
Er zijn hier een aantal aanwijzingen waar ik ff wat dieper onderzoek naar ga doen....