stamboomforum

Forum logoArchiefinstellingen, bronnen en inventarissen » Particuliere



Profiel afbeelding
Dag forumgenoten,

Ik blijk nogal wat Zeeuwse voorouders te hebben en itt de Haagse tak, hebben de Zeeuwse vrouwen vaak wel een beroep of functie. Wat moet ik mij voorstellen bij het beroep, of bij de aanduiding "Particuliere". Hebben ze een handeltje voor zich zelf, of betekent het hetzelfde als "zonder beroep". Wie kan wat duidelijkheid verschaffen.
Bvd

Groeten
Ineke Riem Vis

Ineke Riem Vis - 14 jan 2008 - 22:32

Hallo Ineke, ik heb zelf die aanduiding wel eens een enkele keer zien staan, waar heb jij dat woord "Particuliere" op zien staan, we zien het wel weer, we kunnen op dit moment toch geen gebruik maken van genlias en BHIC, Veeel succes Cor D.

C.J. Dorsman - 14 jan 2008 - 22:52

Hallo Cor,

Bij "Zeeuwen gezocht" staat de term meerdere malen op de aktes in de 19e eeuw. Zowel doop-, trouw- als overlijdensaktes. Soms ook afgewisseld door "arbeidster" (bij een volgend kind). Het wordt ook wel eens gebruikt bij mannen "particulier", maar ik zie het meestal bij vrouwen.

Groeten
Ineke

Ineke Riem Vis - 14 jan 2008 - 22:59

Hallo Ineke,

Particuliere oftewel Particulière betekend zelfstandige. Waarschijnlijk is het nog een nasleep van de Franse overheersing. Op vele van mijn akten van Zeeuwse voorouders komt het voor. Over het algemeen zijn het de (huis)vrouwen zonder speciaal beroep welke zo werden aangeduid. Waar je nu huisvrouw/-man tegenkomt zag je dus vroeger Particulier(e). Aldus volgens mijn visie.

Zie ook: http://www.willebroek.info/Archief/FR-DIC/WI_arch_FR_O.htm

Groetend Robert

Robert P a u l i - 15 jan 2008 - 01:43

Hallo Ineke
Ooit heb ik de uitleg van Particuliere gehoord, of het klopt weet ik niet.
Particuliere is iemand zonder beroep die zichzelf kan onderhouden door het ontvangen van een erfenis of andere geldbronnen die haar ter beschikking staan. Er zijn mij alleen vrouwen bekend die Particuliere zijn. Groetjes Paula Hartman.

Uitgeschreven lid - 15 jan 2008 - 11:07

Hoi allemaal,

in het noorden van het land komt het woord ''particulier'' niet veel voor, als het voorkomt geldt het zowel voor mannen als vrouwen. Zoek evt. via ''direct naar'' onder notarieel archief bij Tresoar en je ziet het een 30 keren tevoorschijn komen. ( http://www.tresoar.nl/ ).

Ook ik ben het wel eens tegengekomen en dacht daarbij net als Robert aan een zelfstandige maar misschien moeten we het wat ruimer nemen en verschillende betekenissen goed rekenen. Letterlijk betekend het woord bijzonder, dus.........

En in het beroepsnamen boek van J.B. Glasbergen staat als uitleg: die niet in dienst is van de overheid.

Kortom......

Groetjes, Maikel.

Maikel Galama - 15 jan 2008 - 11:54

Dag allemaal,

in de eerste plaats bedankt voor jullie reacties. Het zijn allemaal aannemelijke veronderstellingen en soms sluit het een het ander niet uit.
Ineens zag ik dat je akten kunt zoeken op een in de akte voorkomend woord. Dus toetste ik "particulier" in. Expres de mannelijke vorm. Verder geen namen tijdperken of plaatsen. Ik kreeg meer dan 1000 hits, bij een zoekperiode van 52 seconde, die elkaar waarschijnlijk voor een deel zullen overlappen, maar het is toch een aanzienlijke hoeveelheid. Ik klikte hier en daar ter controle en een enkele keer werd het genoemd als beroep van een vrouw, maar toch meestal als een mannelijk beroep.
Als voorbeeld geef ik verder de trouwakte van Cornelis Oranje (geen familie zover ik weet, ik klikte willekeurig) 16 juni 1864 Wemeldinge.
Cornelis is timmerman, zijn bruid dienstmeid, zijn vader particulier, zijn moeder zonder (beroep). Ik denk dat dit de visie van Robert enigszins ondergraaft. Moeder Neeltje is huisvrouw, maar geen particuliere. Ook verder zie ik een splitsing tussen "beroep: particuliere en beroep: zonder" Het beroep van de ouwe Cor is wel "particulier" dus blijkbaar heeft hij inkomsten. Geen werkzaamheden die je nader kunt benoemen zoals die van zoon Cornelis en zijn nieuwe schoondochter.
Ik zocht ook nog even op particuliere (vrouwelijk dus). Weer <1000 hits, maar nu na 115 seconden.
Na dit korte onderzoek ;-) de voorzichtige voorlopige conlusies:
- vrouwen worden vaker particuliere genoemd dan mannen
- het is geen synoniem voor huisvrouw
- de geldbronnen van Paula zouden mogelijk kunnen zijn, net zoals de term zelfstandige die Maikel noemt omdat geen specifiek beroep genoemd wordt
- de suggestie van Maikel om het een ruime invulling te geven, lijkt me zinnig

Blijf ik met een voorouder die op het ene geboortebewijs particuliere, op het volgende dagloonster wordt genoemd. Een zelfstandige die haar arbeid verhuurt op het Zeeuwse platteland, of een vrouw die haar inkomen kwijt raakte? Ik ga voor het eerste maar (nog) niet op grond van argumenten.

Ik wacht jullie reacties met spanning af.

Groeten
Ineke

Ineke Riem Vis - 15 jan 2008 - 14:21

beroep: particuliere, oftewel huishoudster. Vaak in dienst van welgestelden of beter gesitueerden.

Hoop je hiermee geholpen te hebben.

Groetjes Marion

J.M.E. Groenland - 15 jan 2008 - 18:17

Hallo Marion,

Dat lijkt me niet onaannemelijk. Iemand die dus niet bij de overheid in dienst is, zoals Maikel al opmerkte met steun van Glasbergen. Heb jij misschien ook een bronvermelding?
Ik houd wel één probleem. Wat doen die particuliere mannen dan?

Groeten
Ineke

Ineke Riem Vis - 15 jan 2008 - 20:48

De uitleg huishoudster is volgens mij niet juist. Ik ben zeeuw en doe al jaren onderzoek hier, de term particulier duikt vaak op, eigenlijk wist ik niet dat het elders in den lande het niet zo een gebruikelijke term was. Het woordenboek geeft als uitleg: iemand die geen publiek ambt bekleedt". In de gids voor historisch onderzoek in Zeeland staat "als de overledene geen beroep (meer) uitoefende werd dat omschreven met "zonder beroep", had hij zijn schaapjes op het droge, dan staat er soms "rentenier" of "particulier". "
Terecht merk je op dat er ook veel mannen zijn die particulier zijn. Mijn ervaring is dat het vooral vermeld wordt als iemand niet meer werkt of bij een huwelijk iemand die bij zijn ouders werkt, dus in beide gevallen klopt de uitleg "geen publiek ambt". Ik heb nog eens op Zeeuwen Gezocht gekeken naar familieleden waarvan ik veel informatie over had en meestal zijn ze vermeld als particulier als ze niet bij een ander in een betrekking waren of niet meer werkten.
mvg
paul geleedst
goes

Paul Geleedst - 15 jan 2008 - 21:20

Dank je wel Paul,
voor je deskundig commentaar. Ik begin zo langzamerhand door te krijgen dat de benaming voor mannen of vrouwen een andere betekenis kan hebben. Ook bij mij zijn de particuliere mannen ouder en vind je het ook vaak op overlijdensaktes (als er een beroep staat).
Bij vrouwen vind ik toch vaak omstandigheden die er niet echt op duiden dat de bedoelde dame de schaapjes op het droge heeft.
Bijv. Mijn overovergrootmoeder Eijltje Franse trouwt in 1834 en is dan dagloonster, mijn overovergrootvader Adriaan de Voogd arbeider.
In 1847 verliest het echtpaar een kind van 8 maanden. Beroep van Adriaan: arbeider, Eijltje particuliere.
In 1858 bij het huwelijk van dochter Anthonetta staat er bij Adriaan geen beroep vermeld, Eijltje is arbeidster, net als de bruid trouwens. (Maar dat kan wel kloppen merk ik achteraf, want hij is dan al overleden en Eijltje moest misschien wel weer aan de bak.)
Ik merk voortdurend dat ik mij moet inhouden om niet te veel te veonderstellen en mij te houden bij wat ik zeker weet. ;-). En ik heb het idee dat we met elkaar het begrip steeds meer toespitsen.

Groeten
Ineke

Ineke Riem Vis - 15 jan 2008 - 21:58

Dat er misschien meer betekenissen zijn voor het woord geloof ik meteen en blijkt ook wel uit de reacties. Mijn bronvermelding waar je naar vroeg is die van mijn oma. Als kind kreeg ik vaak te horen dat ik me keurig moest gedragen omdat we zoals zij het noemde, van een nette familie waren en een naam hoog moesten houden, want bij haar moeder hadden ze zelfs een particuliere, (niet dat het mij wat interesseerde). Misschien dat het scheelt dat zij belgische was? Daar werd er in ieder geval onder verstaan dat ze iemand in dienst hadden die ervoor zorgde dat het huishouden liep zoals het hoorde te lopen, zorgde voor de kleding, huishouding en kinderen, dus eigenlijk huishoudster in de vorm van betaalde huisvrouw. Dus niet het woord huishoudster in de zin van poetsvrouw zoals de naam misschien doet vermoeden.

J.M.E. Groenland - 16 jan 2008 - 00:47

Dag allemaal,

ik zei al, het één sluit het ander niet uit. Na jullie bijdragen wordt mijn aanname de volgende:
Eerst: wat is een particuliere niet
- niet iemand die armlastig is
- niet iemand zonder beroep
- niet iemand in dienst van de overheid
Wat blijft dan over
iemand die inkomen heeft uit andere bronnen dan een overheidsbaan
voorbeelden:
- iemand die zijn schaapjes op het droge heeft en dus van rente oid leeft
- iemand die zich zelf verhuurt bijv. als huishoudster, maar ook als dagloonster, een eenmansbedrijfje ahw
- iemand die in familieverband werkt, bijv. één van mijn Zeeuwse overovergrootopa's is tapper, zijn vrouw particuliere. Ik denk dat ze samen met haar man de kroeg runde. Ze was niet zonder beroep, maar ook geen dienstmeisje of barjuffrouw.

Het is me een stuk duidelijker geworden, dank jullie wel
Groeten
Ineke

Ineke Riem Vis - 16 jan 2008 - 11:52

Ik geloof dat de waarde van opgaven van de maatschappelijke status op akten te serieus genomen wordt. Hoe kwam de ambtenaar aan die gegevens? Als de ambtenaar niet persoonlijk de persoon kende moest hij wel afgaan op wat er gezegd werd. Als het ging om de aangever zelf dan had deze de neiging om het beroep wat fraaier te laten lijken. Werd het beroep door een ander opgegeven dan kon het wat realistiser zijn maar dan nog was het vaak een invulling die niet zo serieus genomen werd.
Tenminste dat is mijn ervaring van de keren dat ik zelf mijn beroep moest opgeven. Het kon dus best zo zijn dat de aangever zelf met het begrip particulier kwam of dat de ambtenaar dat invulde als er "zonder beroep" werd aangegeven. Het achterhalen wat het begrip in diverse delen van Nederland betekende lijkt me zinnig maar om het dan ook serieus te nemen op de akten lijkt me overdreven.
Fred

F.E. van der Burg - 16 jan 2008 - 12:12

Volgens mij is de betekenis van het woord particulier(e) afhankelijk van waar en hoe het geschreven staat.
Komt het woord voor in een franse tekst dan is de betekenis zelfstandige, iemand die voor zijn inkomen niet afhankelijk is van een andere persoon. (een rijk persoon, grondbezitter, handelaar enz.)
Komt het woord in een Nederlandse tekst voor dan kan / zal het een tegengestelde betekenis kunnen hebben. Iemand die geen handelspraktijk heeft, een gewoon burger.
Dat het woord meer in het zuiden van Nederland in gebruik is komt omdat het in het een "Vlaams" woord is dat nu nog in gebruikt is.
Zeeuws Vlaanderen, Limburg het taalgebruik is er Vlaamser dan in het noorden van Nederland en particulier(e) is er dan ook meer gebruikt in dezelfde betekenis als in Vlaanderen.
Nu is in Vlaanderen de betekenis van een particulier(e) iemand die een aankoop doet (bv. een auto) voor eigen gebruik en de BTW niet via zijn zaak zal terugvorderen.
Als dezelfde persoon een auto koopt en de BTW zal terugvorderen dan deed hij die aankoop niet als particulier maar als zelfstandig handelaar.
In Vlaanderen is bij een aankoop, waar een faktuur voor gemaakt zal worden, de vraag
"is het voor particulier gebruik? (eigen gebruik)" heel normaal en zo ja dan staat er op dat faktuur geen BTW nummer en kan het niet als onkosten worden ingebracht.
De forumleden die hun verklaring van particulier(e) gaven hebben allemaal gelijk hoe tegengesteld hun en mijn verklaring ook was.

Kurt Moens - 16 jan 2008 - 15:11

Ook in mijn stamboom (enkele generaties Vlissingen) komt het woord particuliere in Nederlandse tekst voor. Vanwege het kindertal moeten het welhaast "huisvrouwen"zijn geweest.
Ik wijs er op, dat de uitgang " e " ook erg Zeeuws is. Denk aan plaatsen als Koudekerke, Wissenkerke, Westkapelle, Oostkapelle enz. Ook aan vele Familienamen, zoals Poppe enz. Bij een familienaam eindigende op "ë" denk ik meteen aan een Zeeuw.

Ko H. - 16 jan 2008 - 16:16

Het antwoord van Paula Hartman komt m.i. heel dicht bij de waarheid.
Het Kramers woordenboek geeft: privaat persoon, ambteloos burger.
Her Franse woord particulier wordt ook vertaald in: privaat persoon
Een particuliere is m.i een vrouw die zich zelf kan bedruipen zonder hulp van de overheid of welke persoon of instantie dan ook. Zij oefent dus ook geen beroep uit. Een rentenierster dus.

Judocus B. - 18 jan 2008 - 15:11


Ook op zoek naar de betekenis van particuliere (voorouders in Zeeland) kwam ik op dit forum terecht. Toen wij in Amsterdam woonden en onze oudste zoons geboren werden bijna 50 jaar geleden, hadden wij een "particuliere kraamverzorgster". Zij kon worden ingehuurd. Werkte zelfstandig.  Gedeeltelijk ben ik het eens met René van Rooy, maar rentenierster, nee, dat niet. Zij had als particuliere wel degelijk een beroep. Zou dit dan ook niet voor Zeeland gelden?

Carry W.Zijlstra-van Dijk - 17 jan 2011 - 14:41







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu