Hallo,
ik weet niet of dit het beste subforum hiervoor is, maar een beter kon ik niet vinden.
Ik onderzoek momenteel de geschiedenis van de Grote Hollandse Waard (ten oosten/zuidoosten van Dordrecht) en enkele omliggende gebieden (het gaat eigenlijk om het gebied dat oudtijds 'Zuid-Holland' genoemd werd; d.i. de zuidoosthoek van het huidige Zuid-Holland, plus het aangrenzende deel van het huidige Noord-Brabant). De mij beschikbare informatie beslaat voornamelijk de 14e eeuw. In 1421 gingen grote delen van de waard verloren in de Elizabethsvloed (nog altijd de Biesbos). Dat is dan ook het tijdseindpunt van mijn onderzoek.
Ik heb daar te maken met de maten:
Morgen
Hoeve (meestal aangegeven als 16 morgen groot)
Gemet (een bepaald kleiner onderdeel van een morgen)
Roede (een lengtemaat)
Weet iemand de afmetingen van deze maten in die periode in dat gebied? Of heeft iemand tips om daarover informatie te vinden? (Vooralsnog heb ik aangenomen dat een morgen ca. 0,9 hectare is, maar dat is enkel op een gemiddelde van andere maten van een morgen gebaseerd.)
vriendelijke groet,
Volgens het boekje de oude nederlandse maten en gewichten van j.m. verhoeff, het volgende
In het zuidelijkk deel van Zuidholland waren op veel plaatsen dikwijls naast de Rhijnlandse maten, de zgn Zuiidhollandse landmaten in gebruik.
roede = 3.96 m
(=12+ voet = 0,33 m
(=12) duim = 2,75 cm
Morgen = 0,94 ha
(=600) opp. roede 15,68 m2
Rhijnlandse maat vlm
Morgen = 0,85 ha
(=2) gemet = 0,425 ha
(=3) hond = 0,14 ha
(=100) opp. roede = 14,19 m2
Hopelijk heb hier iets aan
Dat ziet er goed uit!
Is er in dat boekje nog een indicatie van uit welke periode die maten stammen?
(Ik vermoed dat in de 14e/15e eeuw nog eerder de Zuidhollandse maten gebruikt werden.)
hartelijk dank,
groet,
Nee er staat geen tijd vermeld bij de de Zuidhollandse maten. Wel bij de Rhijnlandse maten. Hier staat bij de vroege middeleeuwen vrijwel onverandere standaartmaat in de omgeving van Leiden. Vanaf de 16e eeuw verspreiding overeen groot deel van Nederland. Voor de werken van de Provincie Holland en de Staten Generaal werd vanaf bgin de 17e eeuw uitsluitend deze maat gebruikt.
Aha,
dan ga ik vooralsnog uit van de door u aangegeven Zuidhollandse maten. Ook omdat ze 'Zuidhollands' genoemd worden en dit oudtijds het gebied is waar dat aan refereert.
(Ik probeer namelijk de door de Graaf in die periode daar uitgegeven lenen te lokaliseren en af te tekenen.)
nogmaals hartelijk dank voor de informatie!
groet,
De morgen komt aan zijn naam doordat het grofweg de hoeveelheid land aanduidt die een landbouwer op één morgen kon bewerken. Bij alle plaatselijke verschillen is dit het gemeenschappelijke uitgangspunt.
Dat weet ik inmiddels inderdaad.
Het is wel grappig om te bedenken dat boeren uit het ene gewest dus gewoonlijk sneller/harder werkten (of dat in elk geval de landheren meer verwachtten van hun) dan boeren uit een ander gewest. :D
groet,
Archiefinstellingen, bronnen en inventarissen » oppervlakte Hollandse Morgen
