Is de moeder nog altijd in leven wanneer er staat "daer moeder aff is" en
Is de moeder reeds overleden wanneer er staat "daer moeder aff was" ?
Normaal gesproken zou ik zeggen ja. Maar het ligt eraan of ze erg zorgvuldig waren in hun formulering....

Voor alle zekerheid dus altijd even doorzoeken of er niet meer gegevens voorhanden zijn. Wat kan helpen zijn de namen van de voogden, bij overlijden van een van de ouders meestal verwanten van de dode zijde. Indien beide ouders overleden, dan van beide zijden.
De betekenis is: .....X...... van wie(/wiens/wier) moeder is (of was).
Piet daar moeder af was Marie.
Piet wiens moeder Marie was.
Met tegenwoordige tijd moet ze leven, met verleden tijd niet.
Vgl. het Engelse -there of-.
goed idee, maar ........
weeskind van wijlen vader daer moeder aff is ...
voogd is broer v/d overleden vader
toeziender is broer v/d [?overleden?] moeder
rekening ter presentie van [bovenstaande] broer van de moeder en van de moeder van de vader.
Ik vrees dat er nog geen conclusie mogelijk is dat de moeder reeds is overleden.
Bedankt voor het meedenken.
Tsja je gaf geen concreet voorbeeld in je eerste vraag,......
Nu je wel met een concreet voorbeeld komt zou ik zeggen moeder leeft nog. Dat haar broer toeziend voogd is zal te maken met de rechtspositie van de vrouw in die tijd. De broer van de overleden vader is voogd, maar iemand moet de boel controleren en da's vrijwel altijd een man. Meestal zie je dan dat de moeder compareert geassisteerd met een voogd (familie) of 'gecoren' voogd.
Wellicht kom je moeder later nog wel tegen als hertrouwd of een latere vermelding waarin haar broer ook echt als voogd van het weeskind optreedt zodat ook zij inmiddels is overleden?
Vermoedelijk zal het zo in elkaar steken. Maar boven staat ook: presentie van de moeder van de vader.
Dat zou dan mogelijk slaan op - wijlen vader, daar moeder aff is-
Dat is dan niet de moeder van het weeskind, maar van de vader van het weeskind..........uhm......misschien dan
Is er niet ergens een volledige tekst beschikbaar, dat helpt misschien.
Daarmee zal de grootmoeder van het weeskind bedoeld zijn (van vaderszijde) die aanwezig is bij de afandeling. Maar als de moeder helemaal niet wordt genoemd bestaat de kans dat zij inderdaad ook al is overleden. Soms zijn ze niet echt duidelijk. Wordt er wellicht ook vermeld wie het kind opvoedt? Meestal de overgebleven ouder, maar indien die ook is overleden wordt het kind vaak uitbesteed en dat zou je dan in de rekening terug moeten vinden. Is er iemand die geld ontvangt voor het verzorgen van het kind? Dat kan familie zijn maar hoeft niet.